Sappho - Người sáng lập ra thơ ly lưỡng giới

Tình cờ khi lướt qua một album được lựa chọn ngẫu nhiên bởi Spotify, tôi vô tình bị thu hút bởi dòng caption: "Sapphic songs that defined your music taste as "yearning"".

Đại ý được dịch là: "Những bài hát tình dục đồng giới nữ định hình nên gu âm nhạc của bạn."

Với sự tò mò của từ Sapphic là gì, tôi liền Google lục tìm ra được những ý nghĩa rất đẹp về một từ có nguồn gốc cổ xưa. Do vậy, hãy cùng tôi tìm hiểu qua bài viết này.

Sappho (c. 630 - c. 570 BCE) là một nhà thơ Hy Lạp cổ đại, được biết đến với những bài thơ tình dục giữa nữ giới, được gọi là "thơ Sapphic". Bà sống trên đảo Lesbos, và được coi là một trong những nhà thơ nữ vĩ đại nhất trong lịch sử văn học.

Sappho được biết đến là một người đàn bà thông minh, xinh đẹp và sáng tạo. Bà sáng tác những bài thơ đẹp mê hồn, tình cảm và có sức ảnh hưởng lớn đến văn học cổ điển. Sappho được coi là người sáng lập ra thể loại thơ ly lưỡng giới, thể hiện tình yêu và quan hệ giữa người phụ nữ trong các tác phẩm của mình.

Tuy nhiên, nhiều tác phẩm của Sappho đã bị mất dần trong quá trình lịch sử. Hiện chỉ còn tồn tại một số ít bài thơ và các đoạn trích được lưu trữ trong các tài liệu khác nhau. Mặc dù vậy, tác phẩm của Sappho vẫn tiếp tục được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật và văn hóa của chúng.

Bà được sinh ra ở Eressos hoặc Mytilene, thành phố chính trên đảo, và đã sống ở đó một thời gian. Thậm chí tên của các thành viên trong gia đình của bà cũng không được ghi chép chính xác, nhưng bà có vài người anh em trai, đã kết hôn và có một con gái tên là Cleis.

Sappho thường đối thoại thơ với Alcaeus cũng là một nhà thơ của Hy Lạp cổ đại. Các học giả cũng đã đề cập về mối liên hệ chính trị giữa thơ của Alcaeus và Sappho để đưa ra những chi tiết đời sống chân thật nhất có thể, nhưng tất cả vẫn chỉ là những suy đoán.

Trong thời cổ đại, Sappho thường được coi là một trong những nhà thơ vĩ đại nhất và thường được gọi là "nữ thi sĩ", giống như Homer được gọi là "thi sĩ". Plato khen ngợi bà là "Nữ thần thứ mười" và bà được tôn vinh trên các đồng tiền và tượng đài công cộng ở đất nước Hy Lạp cổ đại.

Tuy nhiên, do đi ngược với các truyền thống thời bấy giờ, bà đã bị nhạo báng một cách thô tục vì sở thích tình dục không rõ ràng. Những sự thật trong cuộc đời của bà đều bị bóp méo để phục vụ cho mục đích đạo đức hoặc tâm lý của người đọc.

Một đoạn văn Anacreontic viết về Sappho châm chọc người Les-bi. Sappho thì bị chế nhạo bởi các nhà văn của Kịch mới. Ovid kể lại câu chuyện về Phaon, người theo lối mòn truyền thống cũ và đã từ chối tình yêu của Sappho khiến bà nhảy tự tử xuống một tảng đá.

Các nhà đạo đức Kitô giáo lên án bà. Nhiều biên tập viên ngày nay đã thể hiện sự "lịch sự" và "khôn ngoan" bằng cách loại bỏ hoặc thay đổi câu từ trong bài thơ của bà mà họ tin sẽ bị hiểu lầm bởi người đọc.

Dưới đây là một số bài thơ của Sappho:

Bài thơ số 1: Bao nhiêu người, hỡi thần Venus, Đang ngắm nhìn người em yêu trong đêm này, Bao nhiêu người đang yêu người em yêu, Tình yêu nhuốm đỏ trời, huy hoàng trái tim.

Bài thơ số 2: Đó là người nói với tôi rằng Sự sống và cái chết, tình yêu và đau khổ Chỉ là những điều vô nghĩa. Tôi đáp lại rằng, "đó là những người không biết yêu."

Bài thơ số 3: Venus, nữ thần của tình yêu, Hãy đến giúp tôi trong giấc mơ đêm nay, Để tôi được gặp người yêu của mình, Trong hạnh phúc và niềm vui tột đỉnh.

Bài thơ số 4: Người đàn ông đó, tôi đang suy nghĩ về anh ta, Mỗi khi tôi nhìn thấy anh ta, Trái tim tôi lại đập nhanh hơn, Và tôi không thể kiềm chế cảm xúc của mình.

Bài thơ số 5: Nếu ai đó hỏi tôi về tình yêu, Tôi sẽ nói rằng nó là một nỗi đau, Một nỗi đau vô tận, Nhưng tôi sẽ không bao giờ muốn từ bỏ nó.

Những bài thơ tuyệt đẹp về mối tình đồng tính nữ lại bị xã hội thời đó lên án một cách gay gắt, tôi thử hỏi nếu Sappho được đặt mình vào trong thời đại hiện nay thì chắc hẳn bà sẽ là một nhà thơ có tầm ảnh hưởng đến nhường nào.

Sự lãng mạn hoá của bà trong những tác phẩm để lại đã khiến cho bản thân tôi trở thành nhẹ nhàng hơn mỗi ngày giữa cuộc sống hiện đại áp lực đầy bộn bề.

3/4/2023 - Hà Nội