[STOICSM] 366 NGÀY THỰC HÀNH KHẮC KỶ - NGÀY 46, 47, 48.

Tác giả Raymond Chandler đã mô tả hầu hết chúng ta khi ông viết trong lá thư gởi một nhà xuất bản rằng “tôi không bao giờ nhìn lại quá khứ, mặc dù tôi đã trải qua nhiều giai đoạn khó khăn”. Thomas Jefferson đã từng nói đùa trong một lá thư gửi John Adams, rằng “Hầu hết những thứ tồi tệ khiến chúng ta đau khổ là những thứ chưa từng xảy ra”. Seneca thì có một câu thể hiện đỉnh cao của tinh thần khắc kỷ, đó là: “Chẳng có gì khẳng định rằng thứ mà ta sợ hãi chắc chắn sẽ xảy, sự thật là hầu hết những điều ta khiếp đảm đều không thực”. Người theo chủ nghĩa khắc kỷ tin rằng những điều làm ta khó chịu không có thật mà chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng. Giống như những giấc mơ, chúng sống động và như thật vào thời điểm đó. Nhưng lại phi lý một khi chúng ta tỉnh thức. Trong giấc mơ, chúng ta không thể dừng lại để suy nghĩ "Điều này có ý nghĩa gì không?" Chúng ta đi cùng với nó. Điều tương tự cũng xảy ra với những cơn giận dữ, sợ hãi hoặc những cảm xúc cực đoan khác của chúng ta.. 

Nghĩ rằng bản thân đang đau khổ cũng giống như tiếp tục giấc mơ tồi tệ đêm qua trong khi đang thức. Thứ kích động bản thân ta là hư ảo, nhưng phản ứng của chúng ta là thật. Cứ tiếp tục như vậy thì giấc mơ sẽ thành hiện thực. Đó là lý do bạn cần thức dậy ngay bây giờ chứ không tưởng tượng ra những cơn ác mộng.

Hãy xem xét một tình huống phổ biến. Bạn làm việc với một đồng nghiệp luôn gây bực bội hoặc một ông chủ khó tính. Họ yêu cầu bạn làm việc gì đó và vì bạn không thích họ, nên phản đối ngay lập tức. Bạn thấy có vấn đề này hoặc vấn đề kia, hoặc bạn cho rằng yêu cầu của họ thật đáng ghét và thô lỗ. Cho nên bạn nói với họ: “Tôi không làm đâu”. Sau đó, họ trả đũa bằng cách không thực hiện yêu cầu mà bạn đã nói với họ trước đó. Và thế là xung đột leo thang. 

Lúc ấy, nếu lùi lại một chút và nhìn nhận sự việc một cách khách quan, bạn có thể nhận ra rằng không phải tất cả những việc họ yêu cầu đều vô lý. Thậm chí, một số việc trong đó dễ thực hiện hoặc ít nhất là có thể chấp nhận được. Và nếu bạn đã thực hiện một số việc ấy, phần còn lại của công việc cũng dễ dàng hơn, khá nhanh thôi bạn làm xong toàn bộ việc đó.

Cuộc sống (và công việc của chúng ta) đã đủ khó khăn rồi. Đừng khiến nó cực nhọc hơn bằng cách quá đa cảm về những vấn đề không quan trọng hoặc dấn thân vào những cuộc chiến mà ta không thực sự quan tâm. Hãy thuận theo tự nhiên, hành động đơn giản phù hợp trên con đường dẫn đến đức hạnh.

"Hoàn toàn không thể hợp nhất hạnh phúc với sự khao khát những gì chúng ta không có. Hạnh phúc có tất cả những gì nó muốn, và giống như được nuôi dưỡng tốt, không nên để đói hay khát. "

Chúng ta tự nhủ rằng: Tôi sẽ hạnh phúc khi tốt nghiệp, tôi sẽ hạnh phúc khi được thăng chức, khi chế độ ăn kiêng này đạt hiệu quả, khi có được số tiền mà bố mẹ mình chưa bao giờ có. Các nhà tâm lý học gọi đây là kiểu hạnh phúc có điều kiện. Giống như đường chân trời, bạn có thể đi mãi mãi mà không bao giờ tới nơi. Thậm chí là không thể đến gần hơn một tẹo. 

Háo hức dự đoán một sự kiện nào đó trong tương lai, say mê tưởng tượng điều gì đó mà bạn mong muốn, trông chờ một viễn cảnh hạnh phúc diễn ra - hoạt động tự huyễn hoặc có vẻ khoái cảm này, phá hỏng cơ hội để bạn cảm nhận hạnh phúc thực sự ngay ở đây lúc này. Hãy định vị và nhìn thấu rằng việc khao khát một ngày nào đó sẽ tốt hơn chính là kẻ thù của mãn nguyện. Hãy chọn khao khát hoặc chọn hạnh phúc của bạn. Như Epictetus nói, hai thứ này không thể đi cùng nhau.