[STOICSM] 366 NGÀY THỰC HÀNH KHẮC KỶ - NGÀY 23, 24, 25.

Tác giả F. Scott Fitzgerald đã từng bị mê hoặc bởi cuộc sống của người giàu có và nổi tiếng trong các cuốn sách như Gatsby vĩ đại, bắt đầu truyện ngắn của ông với dòng chữ (bây giờ là) kinh điển: “Để tôi kể bạn nghe về những người rất giàu. Họ khác bạn và tôi”. Vài năm sau khi cuốn truyện được xuất bản, bạn của ông - Ernest Hemingway - đã trêu chọc Fitzgerald khi viết rằng: “Đúng vậy, họ có nhiều tiền hơn”. 

Seneca người khôn ngoan từng trải, người giàu nhất thành Rome, ông nói rằng tiền của làm cuộc sống thay đổi rất ít. Sự thật là của cải vật chất chẳng vạn năng như người nghèo khó tưởng thế. Những thứ bên ngoài không thể khắc phục sự cố bên trong. Ta liên tục quên đi điều này - và nó gây ra quá nhiều hoang mang và đau đớn. Hemingway sau đó viết về Fitzgerald: “Anh ấy nghĩ họ [người giàu] là một chủng tộc đặc biệt quyến rũ, và anh vô cùng thất vọng khi nhận ra sự thật không phải như vậy.”

Điều tương tự cũng sẽ đúng với chúng ta.

"Từ Rusticus ... tôi đã học hỏi để biết đọc một cách cẩn thận và không dễ hài lòng với những hiểu biết chung chung đại khái, cũng như không vội vàng đồng ý với những ai nói quá nhiều về một điều gì đó."

Chương thứ nhất cuốn Meditations của Marcus Aurelius bắt đầu với một danh mục về lòng biết ơn. Ông cảm ơn từng người một - những người có ảnh hưởng dẫn dắt cuộc đời ông. Một trong số đó là Quintus Junius Rusticus, người thầy đã giúp học trò của mình phát triển tình yêu sự hiểu biết sâu sắc và rõ ràng, sự khát khao học hỏi không chỉ dừng lại ở phần nổi của tảng băng kiến thức. 

Cũng từ Rusticus mà Marcus biết đến Epictetus. Sự thật là, Rusticus cho Marcus mượn bản sao chép cá nhân của ông về những bài giảng của Epictetus. Marcus rõ ràng đã không hài lòng với việc chỉ biết được ý chính của những bài giảng này và ông đã không chỉ đơn giản là chấp nhận nó khi được thầy mình giới thiệu. Paul Johnson từng đùa rằng Edmund Wilson đọc sách “cứ như thể tác giả đang bị xét xử trên tòa án cuộc đời". Đó là cách Marcus đọc tác phẩm của Epictetus. Ông hấp thụ những bài học và chúng trở thành một phần DNA trong con người ông . Suốt cuộc đời ông đã trích dẫn và tìm thấy sự thông suốt và sức mạnh thật sự trong những bài học ấy, ngay cả khi sống trong xa hoa và quyền lực của một vị hoàng đế.

Đó cũng là kiểu nghiên cứu và đọc hiểu sâu sắc mà ta cần phải trau dồi, là lí do mà bạn chỉ nên đọc một trang mỗi lần thay vì đọc cả chương. Nhờ thế bạn mới có thời gian để đọc một cách chăm chú và sâu sắc.

Warren Buffett, với khối tài sản ròng 65 tỉ USD, vẫn sống trong một căn nhà bình thường, giống căn cũ ông mua từ năm 1958 với giá 35.000 USD. John Urschel, đảm nhận vị trí trung phong của câu lạc bộ bóng bầu dục lừng lẫy Baltimore Ravens, kiếm được hàng triệu USD nhưng chỉ tiêu xài 25.000 mỗi năm. Ngôi sao Kawhi Leonard của đội bóng rổ nhà nghề San Antonio Spurs, vẫn đi khắp nơi trên chiếc xe Chevy Tahoe 1997 mà ông đã lái từ khi còn là một thiếu niên, mặc dù ông có một hợp đồng trị giá 94 triệu USD.

Tại sao? Không phải vì những người này hà tiện, mà bởi vì những gì cần thiết cho cuộc sống với họ đều rẻ. Không phải ngẫu nhiên mà cả Buffett, Leonard hay Urschel đều làm như vậy. Lối sống của họ là kết quả của việc xếp thứ tự ưu tiên. Họ chỉ nuôi dưỡng những sở thích cá nhân trong khả năng tài chánh của họ, kết quả là, cho dù với bất cứ mức thu nhập nào họ cũng đều có thể tự do theo đuổi những thứ họ quan tâm nhất. Sự thật đáng ngạc nhiên là họ trở nên giàu có ngoài mong đợi. Họ biết rõ điều gì khiến họ hạnh phúc nhất, đồng nghĩa với việc họ sẽ tận hưởng cuộc sống, cho dù thị trường có thay đổi thế nào, hoặc công việc của họ tạm thời gián đoạn. 

Chúng ta càng mong muốn nhiều thì chúng ta càng phải làm nhiều hơn để kiếm được hoặc đạt được những thứ đó. Như vậy chúng ta càng có ít thời gian thực sự tận hưởng cuộc sống và do đó càng ít tự do hơn.