MỞ ĐẦU

Rong ruổi khắp địa cầu khó tìm dc ở nơi nào có 1 giải đấu nhiều toan tính và mưu mẹo như Serie A của Italia. Jose Mourinho - Một người từng kinh qua nhiều đấu trường khắc nghiệt nhất và nếm trải bao cay đắng ngọt bùi cũng phải ngả mũ mà nói rằng: 
"Serie A là giải đấu của chiến thuật bóng đá"
Vào năm 2016, mọi người bàng hoàng khi chứng kiến đội bóng xứ Naples (Napoli) kết thúc ở vị trí số 2 và bám đuổi  khốc liệt "Lão Bà" ở cuộc đua giành Scudetto. Họ còn sửng sốt  hơn khi thấy Napoli phô diễn lối tấn công mê hoặc,đắm say. Điều gì đã thay đổi đội bóng ? Câu trả lời là từ dấu ấn nhà cầm quân 58 tuổi : Maurizio Sarri.
Sarri lớn lên và trưởng thành ở Italia, cho nên cũng dễ hiểu trình độ quản lý của ông tiến bộ nhanh đến như vậy, bởi mỗi ngày ông đều được tưới tắm và chăm bón ở 'vùng đất chiến thuật' màu mỡ đó.
Tại Naples, lối chơi rực lửa của ông được người hâm mộ gọi là :Sarrismo (tiếng anh : Sarri-ball), một cách đặt tên để tôn vinh cha đẻ  của nó.
Ngày 14/7/2018, Chelsea đã đặt bút kí hợp đồng với Sarri, ban lãnh đạo hi vọng vị thuyền trưởng mới sẽ đưa lá cờ The Blues luôn ngạo nghễ bay cao , viết thêm những trang sử huy hoàng cho đội bóng.
Vậy Sarri-ball là bửu bối gì ? Nó sức mạnh ghê gớm đồn như lời, à nhầm, như lời đồn không ?
Dưới đây mình sẽ trình bày đơn giản và khái quát những tinh hoa trong hệ thống chiến thuật đó cho những ai yêu mến Chelsea và môn thể thao vua được biết thêm.
***

PHẦN 1 : KHÁI QUÁT - NHỮNG CON SỐ BIẾT NÓI

Khi mùa giải 18/19 chưa bắt đầu và kì chuyển nhượng cũng chưa kết thúc , điều đó nghĩa rằng mình sẽ không đề cập bộ khung Chelsea năm nay. Những hình ảnh  sử dụng trong bài viết được trích từ trận giao hữu gặp Perth hôm thứ 2 vừa qua nhằm hướng tới trình bày một khái niệm quan trọng hơn : SARRI-BALL
Một vài thống kê về thành công của Napoli khi hlv Sarri dẫn dắt:
⭐‌Đứng đầu ở Serie A mùa 15/16 và 17/18 về chỉ số bàn thắng dự kiến xG(Expected Goals - chỉ số nói về chất lượng những cơ hội thành bàn) và xếp thứ 2 ở mùa 16/17 .
⭐Đứng đầu về tổng số bàn thắng ghi được mùa 16/17. Đứng thứ ba ở chỉ số này cho tổng 3 mùa bóng gộp lại mà Sarri làm thuyền trưởng  .
⭐‌Đứng đầu về số cú dứt điểm trong một trận đấu mùa 15/16 và 17/18 . Mùa 16/17 xếp thứ 2.
⭐‌Tỉ lệ độ chính xác mỗi đường chuyền và thời gian trung bình kiểm soát bóng nhiều hơn bất kì đội nào ở serie A trong cả  3 mùa bóng.
⭐Đứng đầu tỷ lệ những đường chuyền trong phạm vi chưa tới 20m tính từ khung thành đối phương ở năm ngoái. Top 3 chỉ số này trong cả 3 mùa bóng.
⭐Trung bình ghi hơn 2 bàn thắng/trận đấu.
Nhìn những con số thống kê trên cho thấy Napoli dưới triều đại Sarri có ưu thế vượt trội về khả năng kiểm soát bóng-làm chủ thế trận. Họ cũng đứng đầu về số lượng và chất lượng những đường chuyền , ngoài ra Partenopei còn là đội thích chơi bóng ở gần phần sân đối phương , điều đó khiến họ là clb đang sở hữu cơ hội và những cú dứt điểm nhiều nhất tại Serie A trong 2 trên 3 mùa giải Sarri quản lý.
Qua đó, Chelsea có thể trông chờ Sarri-ball sẽ đem về những tín hiệu lạc quan sau:
⭐Tăng khả năng kiểm soát thế trận.
⭐‌Cải thiện độ chính xác trong những đường chuyền.
⭐‌Tạo ra nhiều cơ hội dứt điểm .
⭐Nhiều bàn thắng hơn.
***

PHẦN 2: BÀY BINH BỐ TRẬN VÀ CÁCH KHAI CUỘC


SƠ ĐỒ ĐỘI HÌNH

Sơ đồ đội hình 4-3-3
Không bất ngờ khi Sarri sẽ bỏ đội hình 3-4-2-1 mà Conte ưa thích, thay vào đó sử dụng sơ đồ 4-3-3 .
Đó là hệ thống sơ đồ nhiều chiến lược gia nổi tiếng lựa chọn bởi tính linh hoạt cao, chuyển trạng thái dễ dàng , các cầu thủ cũng cơ động hơn mà không bị gò bó, đặc biệt là ở thế tấn công.

GIẢI THÍCH NGẮN VỀ HALF-SPACE:

Khu vực Half-space
Trước khi vào chủ đề chính, mình xin nói đôi dòng về half-space vì nó là khái niệm rất quan trọng và có liên quan đến phần sau.
Half-space là khu vực như trong hình minh họa và được cựu hlv cũ của Manchester United Louis van Gaal sáng tạo ra.
Ông nói về nó như sau:
"Đó luôn là những khoảng trống tốt nhất. Nếu khai thác chúng tốt, bạn sẽ sở hữu một hệ thống chiến thuật rất khó bị ngăn chặn, nhất là khi bạn đã có trong tay những cá nhân chất lượng"

NHẬP CUỘC

Sơ đồ đội hình nhập cuộc 3-4-3
Như đã nói ở trên, Sarri đặc biệt thích sắp xếp đội hình có tính linh hoạt cao, đề cao khả năng luân chuyển giữa các vị trí , ông đề ra sẵn đấu pháp để các cầu thủ biết mình phải làm gì ở từng  thời điểm khác nhau của trận đấu.
Ban đầu,khi thủ môn nhà có bóng,  bộ đôi hậu vệ Ethan Ampadu - David Luiz di chuyển rộng ra bề ngang sân, Jorginho được kéo thấp xuống như một 'trung vệ thứ 3'  để làm trạm trung chuyển bóng cũng như thu hút sự kèm cặp của đối phương .
Khi đó, hai hậu vệ cánh sẽ bám biên đẩy nhô cao hợp cùng 2 tiền vệ còn lại là Barkley và Farbegas thành 1 hàng ngang, 2 tiền đạo cánh bó vào giữa , tạo thành hình thế 3-4-3 khi mới nhập cuộc trận đấu.

Hình thái tam giác
Đây là bài tập mà Sarri dành nhiều thời gian tâm huyết  nhất cho học trò,những pha phối hợp ngắn,nhanh giữa 3-4 cầu thủ ở vị trí gần nhau.
Bạn có thể dễ dàng nhìn thấy bộ ba tam giác của Chelsea : Ethan Ampadu - Jorginho - David Luiz như trong hình.
Hình thái tam giác chắc chắn của chelsea có nhiều lợi điểm:
💢‌Đảm bảo chắc chắn trong việc giữ nhịp và thu hồi bóng nhằm giảm thiểu khả năng bị đối phương phản công trong trường hợp mất bóng.
💢Mỗi cầu thủ trong hình thái tam giác này có 2 lựa chọn chuyền bóng tức thì,nghĩa là sẽ duy trì và thiết lập được quyền kiểm soát không gian.
💢Sự phối hợp và những đường chuyền ở cự ly ngắn giúp đối phương có rất ít thời gian để phản ứng và đánh chặn.
💢‌Hình thái tam giác sử dụng những  đường chuyền chéo tới tiền vệ trung tâm (Jorginho) nhằm giúp họ dễ dàng nhận bóng và duy trì khả năng cầm nhịp lối chơi hơn so với những đường chuyền thẳng khiến tiền vệ  khó xử lí do đang ở tư thế quay lưng với đối phương.


Hình trên là bộ tam giác giữa 3 tiền vệ trung tâm với Jorginho và Farbegas gần nhau, thu hút sự kèm cặp của tiền vệ đối phương , từ đó  Barkley để lộ khoảng trống ở phần half-space phía sau  2 tiền vệ đối phương. Nó làm Chelsea trở nên khó đoán trong mắt đối thủ. Trong khi kiểm soát bóng, nếu 2 trung vệ và Jorginho có khoảng trống , họ có thể phất đường bóng dài theo chiều dọc sân cho tuyến trên hoặc dẫn thẳng vào trung lộ .
Chiến thuật kiểm soát thế trận bình tĩnh và linh hoạt này tỏ ra hiệu quả và tạo được nhiều bất ngờ.


Hình này là mô tả xây dựng cấu trúc tam giác giữa cặp trung vệ và tiền vệ trung tâm.
David Luiz chuyền cho Ethan Ampadu, bóng ngay lập tức chuyển tới chân Jorginho , Jorginho truyền trở ngược cho Luiz.
Dễ nhân thấy khi chuyền như vậy, Ampadu và Jorginho đã thu hút sự chú ý của tiền đạo và tiền vệ đối phương , từ đó để Luiz tự do có tầm nhìn và không bị ai cản trở,dẫn đến anh có nhiều lựa chọn: hoặc dốc thẳng bóng xuống hoặc những đường chuyền vào khu half-space dễ dàng hơn.

Cesc Fabregas và Ross Barkley trong khu vực half-space
Những tiền vệ khác thì có xu hướng nhô cao  để thoát khỏi tiền vệ đối phương , trong hình Cesc Fabregas và Ross Barkley di chuyền đến vị trí thuận lợi để đón bóng , nó giúp Chelsea luôn duy trì thế dâng cao . Đó là điều cơ bản trong hệ thống Sarri.
***

PHẦN 3 :TẤN CÔNG - KIỂM SOÁT THẾ TRẬN VÀ TRIỂN KHAI THEO PHƯƠNG DỌC


CỐT LÕI CỦA SARRI-BALL

Trong tấn cống, chiếm lĩnh thế trận và khai triển bóng dọc sân là tinh hoa của hệ thống này.
Ở đây, không gian là điều hết sức quan trọng. Nó cũng đồng nghĩa là phải giành bằng được quyền kiểm soát cuộc chơi thì mới triển khai được những mảng miếng đấu pháp đã đề ra trước trận đấu.
Thành tố thứ 2 của Sarrismo là luôn triển khai theo phương dọc sân thay vì những đường chuyền ngang sân giữa 2 biên. Nhà cầm quân Italia muốn thấy những đường chuyền hướng về phía trước . Ngoài ra, kết hợp thêm đường chuyền ngắn, nhanh trong hình thái tam giác .Mục đích cuối cùng là để loại bỏ được hàng phòng ngự đối phương.
Kể cả khi nó không mang lại cơ hội hoặc thành bàn, vẫn buộc đối thủ giữ cự li thấp để phòng ngự, từ đó rơi vào trạng thái mất quyền kiểm soát trung tuyến . Khi đó, những đòn phản công của đối thủ dễ bị bẻ gãy nhanh gọn.
Nói đơn giản, Sarri muốn các cầu thủ của mình  tiếp cận khung thành đối thủ một cách nhanh nhất có thể.


Đây là ví dụ về cách đưa bóng theo phương dọc mà Sarri muốn.
Tình huống này Luiz có nhiều lựa chọn khả dĩ hơn như đi bóng đơn giản hoặc chuyền ngắn qua lại ở phần sân nhà.
Thay vào đó, anh lại phất đường bóng cuộn lên phía trên cho Farbegas đang ở vị trí thuận lợi ở khu vực half-space. Lợi điểm của nó làm triệt tiêu những lớp phòng ngự đầu tiên của đối phương và mang lại giải pháp tấn công mới cho đội nhà nhưng cũng có mối nguy nhất định nếu địa chỉ quả bóng đến không chính xác.


Alvaro Morata được xuất phát ở vị trí trung phong khi gặp Perth nhưng khi vào trận anh thường thiên hướng đá lùi sâu để phối hợp nhận - chuyền bóng với đồng đội. Đồng thời ,thu hút hàng phòng ngự đối phương và tạo khoảng trống cho tiền vệ và hàng công .
Khi tấn công ,họ thiên hướng chuyển sang sơ đồ 4-2-3-1 , có ít nhất 2 tiền vệ trung tâm và một tiền đạo cánh tham gia vào vị trí  đang tập trung phản công, thường là tại  half-space để tạo thành một hình thái tam giác ở hàng công. Trong trận với Perth thì Hudson-Odoi bó vào trong khu vực half-space  tạo bộ ba kết hợp với Farbegas và Barkley. Cùng lúc đó, Marcos Alonso băng lên trám chỗ mà tiền đạo trẻ để lại.
Cự li đội hình luôn đẩy cao nhằm kiểm soát thế trận ổn chắc hơn.

PRESSING, PHẢN PRESSING VÀ "CÁI BẪY TỬ HUYỆT"


Chelsea tập trung vào pressing tầm cao hiệu quả và khi mất bóng, ngay lập tức giành lại quyền kiểm soát bóng . Nguyên nhân do họ gây áp lực lớn lên đối phương khiến đối thủ dễ mắc sai lầm. Pressing bằng cách áp sát lên từng vị trí đang có bóng của đối phương để hạn chế tầm nhìn, sự lựa chọn khi  chuyền bóng và thu hẹp khu vực half-space của đối phương.
Chelsea thường chơi với một đội hình dâng cao để buộc tiền đạo đối thủ lui về và ép họ chơi ở nửa phần sân nhà.


Khi pressing họ chuyển đội hình thành sơ đồ 4-4-2 để theo sát đối thủ dễ dàng hơn. Một trong hai hậu vệ biên dâng cao với tiền đạo cánh để gây áp lực mạnh lên cặp trung vệ đội phương. Một trong 2 tiền vệ đẩy lên chơi rộng hơn nhằm trám chỗ tiền đạo đang  pressing và tạo ra hệ thống 4-4-2 chắc chắn.

Ngoài ra, Sarri sử dụng một vài mưu kế nhằm mục đích dẫn dụ đối phương dâng cao đội hình. Đó đơn giản có thể là những đường chuyền về, chuyền ngang sân hoặc phức tạp và mạo hiểm hơn là những tình huống cố ý đỡ bóng không chính xác, hoặc những đường chuyển đến những vị trí không thuận lợi để triển khai bóng.
Bằng việc sử dụng những đường chuyền về, họ có thể kéo các tiền đạo của đối phương theo hướng bóng. Khi đó, khoảng trống bị bỏ lại ngay lập tức được Jorginho hoặc bất kì một cái tên nào khác chiếm lĩnh. Những đường chuyền ngang sân cũng khiến đội hình đối phương liên tục bị kéo dãn, đó là điều kiện tốt để bất ngờ thực hiện những đường chuyên xuyên qua  hệ thống phòng ngự.
Khi đó, đối phương đã rơi vào "cái bẫy" của Sarri giăng ra và bị trừng phạt bởi đòn hồi mã thương không thể trở tay kịp.
***

PHẦN 4 : PHÒNG THỦ - KHỐI KIM CƯƠNG KHÔNG THỂ BẺ GÃY


Khi phòng ngự, Sarri chú trọng xây dựng đôi bóng có tổ chức và tính kỉ luật cao để phòng thủ dễ dàng. Khi đối phương tấn công , Napoli ngay lập tức chuyển về đội hình 4-5-1 nhằm hạn chế khu vực half-space của đối thủ. Hai tiền đạo chạy cánh lùi về kết hợp với  tuyến tiền vệ tạo thành một hàng ngang, Jorginho được nhô cao để làm bình phong của hàng phong ngự.
Nếu xem series A vài mùa gần đây, bạn có thể hiểu rõ sự chắc chắn nơi hành phong ngự như thế nào và cách Sarri xây dựng phong ngự thành khối cứng rắn ra sao.
Không có bất kì khe hở nào giữa tiền vệ và hậu vệ , ngay cả khoảng không half-space của đội phương  cũng bị bao phủ , những cầu thủ chơi gần nhau tạo thành nhiều hình thể bộ tam giác khép kín, tổng hòa chúng lại thành khối kim cương chắc nịch. Một cấu trúc phòng thủ như thế rất khó để xuyên thủng.
***

LỜI KẾT

Qua 4 phần, hi vọng các bạn có thể hiểu phần nào về lối chơi của Sarri. Tất nhiên còn nhiều khía cạnh chuyên môn chưa đề cập hết trong 1 bài viết ngắn, nhưng nó là toàn bộ những thứ căn bản và tinh tú nhất trong hệ thống Sarri-ball rồi.
Xin nhắc lại một câu nói của Pep Guardiola( người nổi tiếng với chiến thuật định hướng vị trí nổi danh) sau trận gặp Napoli ở C1 :
  "Họ là một trong những đội bóng hay nhất mà tôi từng gặp trong sự nghiệp. Có lẽ là tốt nhất"
Hi vọng sarri-ball là một bí kíp "tuyệt đỉnh kung-fu" có thể  giúp Chelsea lấy lại vị thế ngôi vương không chỉ tại ngoại hạng Anh mà còn xưng bá ở trời Âu.
Chúc cho Sarri những năm tháng ở Stamford Bridge sẽ viết nên câu chuyện tình lãng mạn và đầy màu sắc .
 *****          
Bài viết Sokun có sử dụng số liệu thống kê từ WhoScored và tư liệu tham khảo của  những cây bút: Youssef Amin, Judah Davies, Blair Newman, Raumdeuter13 và Lee Scott.