Chào mọi người, vừa xong đợt thi THPT Quốc gia, nhiều bạn đang chờ kết quả từ các trường đại học nên nhàn rồi trong hồi hộp, lo lắng; lại được mình cũng từng như vậy, cũng năm cuối đại học, có chút trải nghiệm nên hôm nay xin được review về quãng sinh viên, một số lời khuyên cho các bạn sắp là sinh viên, hi vọng có thể giúp ích các bạn chút ít cho quãng thời gian học sắp tới của các bạn. Đây là những thứ mình trải nghiệm được (mình sinh viên tỉnh lẻ) muốn chia sẻ, không phải là bao quát, mình học tại Hà Nội nên chỉ nói tại Hà Nội thôi nhé :v.

    1. Nhập học:
- Với các bạn nhà Hà Nội thì đỡ, các bạn tỉnh khác tới Hà Nội học, việc đầu tiên là chuẩn bị đầy đủ giấy tờ tùy thân, giấy báo trúng tuyển đại học, học bạ cấp 3, chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu (mình không nhớ rõ lắm nhưng mấy cái này cứ photo công chứng đi, chắc chắn dùng tới), các giấy tờ mà trường yêu cầu cần chuẩn bị và kiểm tra kỹ.
- Các bạn tỉnh khác tự thân tới nhập học thì phải qua bến xe, xa thì tới bến Nước Ngầm, Mỹ Đình, gần thì tới Gia Lâm, Giáp Bát, ... Bắt xe ôm hay taxi thì đi ra khỏi bến rồi hẵng đi, vì đi trong bến thì sẽ đắt hơn; không để mấy bác tài bê hộ đồ, bê là họ đi 1 mạch tới xe của họ và bạn phải đi xe đó không thì bị chửi bị đánh đấy :v; đi thì hỏi giá trước, tránh bị chặt chém, thường taxi thì sẽ bị bác tài giam trên xe để kiếm thêm khác chở chung 1 chuyến :v. Dùng google map để xem tuyến đường, xe bus, tìm xe công nghệ. Ví, điện thoại, laptop cất kỹ không là mất.
- Tới trường nhập học nếu không biết thì cứ tìm ai mặc áo xanh tình nguyện để hỏi, các trường sẽ cho sinh viên tình nguyện hướng dẫn các bạn nhập học, từ chỉ đường, hỗ trợ tìm trọ, hướng dẫn viết giấy nhập học, ... đừng ngại hãy hỏi.
- Không cần mua giáo trình ở mấy chỗ bán giáo trình cho tân sinh viên nhé, vì giáo trình các bạn có thể mượn ở thư viện hoặc xin lại từ các anh chị khóa trên (mấy quán photo trong trường còn bán giáo trình photo đầy ra) mua thì chắ chắn đắt rồi
- Đầu năm sẽ có mấy vụ lừa tân sinh viên mua tăm ủng hộ chẳng hạn, ở các cổng trường; khi mua sẽ phỉa trả nhiều tiền, ký vào sổ ủng hộ mà không đem tiền thì có ngay anh giang hồ xăm trổ xách cổ bạn nhé. Không nên mua ủng hộ cái gì ở lề đường.
    2. Tìm trọ và ăn ở:
- Thường tìm trọ mà sát ngày thì hơi khó và đắt, nếu rẻ thì đi xa. Các bạn có thể tham khảo các group hỗ trợ tìm trọ. Khi hỏi trọ thì nên nhờ các anh chị lớn hơn đưa đi tìm nếu có. Hỏi han thật kỹ giá phòng, điện, nước, xe, kiểm tra các thiết bị trong phòng, không nên đóng cọc hoặc trả trước tiền nhà (nếu bắt buộc thì chỉ nên trả trước 1 tháng), cần đọc kỹ hợp đồng thuê nhà, bút sa là bố mẹ lại còng lưng. Lưu ý, phải đi khai báo tạm trú tạm vắng, các trọ sẽ có chỗ bắt buộc làm, có chỗ không, nhưng các bạn không làm thì sẽ rắc rối nếu lỡ vi phạm gì đó, hoặc công an phường đi kiểm tra mà không có.
- Nếu ở trọ nên tìm thêm 1 - 2 bạn cùng quê ở cùng, sẽ đỡ buồn, đỡ bỡ ngỡ hơn, giúp đỡ nhau và tiết kiệm hơn.
- Các bạn ở xa thì nên ở ký túc xá (được trường ưu tiên hơn), rẻ hơn; cái lợi là quen được bạn mới nhanh, cùng nhau đi học, giúp đỡ nhau trong phòng và dĩ nhiên là vui; cái hại là 9 người 10 ý, cãi cọ là có, cần phải thống nhất với nhau các vấn đề, cần phải có lập trường để học tập, không bị rủ rê vào các trò mất thời gian và dĩ nhiên là ồn ào :( . Nhưng trải nghiệm mấy năm ở ký túc xá của mình là vui, mất nhiều thứ, được nhiều thứ nhưng mất nhiều hơn được :v
- Hà Nội thì cái gì cũng đắt, trà đá cũng tăng từ 2 lên 3k rồi :(; mua hàng thì nên nhìn giá, không mua thì không hỏi giá không thì bị chửi. Nên tự nấu ăn, vừa rẻ, lại hợp khẩu vị bản thân. Đi ăn quán thì nên nhìn giá, không có thì hỏi, nếu không có thể bị chặt chém (mới gặp 1 lần bị chém giá, quán mà đông khách thì không chém giá đâu)
- Còn có trò là nhờ bạn đưa hộ món đồ này qua chỗ kia (có thể là nhờ ship) và gửi bạn ít trăm uống nước, không nhé. Không biết bên trong là gì thì không cầm, đưa giúp, không lỡ mấy anh grap đeo tất xanh đè ra đường đấy
    3. Đi lại trong thành phố:
- Không biết đường thì dùng google map, không nên hỏi đường mấy bác xe ôm vì sẽ được kêu là đi xe, không đi có thể bị chửi.
- Đường Hà Nội nổi bật nhất là tắc, mưa thì ngập, đi đâu thì né các giờ bắt đầu đi làm, giờ tan tầm. Các bạn nên đi xe buýt, có điều hòa nhưng nhiều tuyến xe rất đông và đường thì tắc :v
- Đi xe cẩn thận, né xe buýt, ninja lead, mấy anh giai đầu không mũ nhìn lái xe rất ngầu, mấy anh giai chở hàng. Dừng đèn đỏ thì né 1 bên, đằng sau chắc chắn có người vượt, sẽ bấm còi inh ỏi vào mặt bạn, nếu bạn không tránh thì bị chửi, có thể bị đánh nếu bật. 
- Đi xe buýt thì ví, điện thoại, laptop cất kỹ không là mất, tốt nhất là bỏ trong balo và ôm trước ngực (ngủ gật vẫn có thể mất :v).
    4. Làm thêm:
- Lời khuyên là năm nhất không nên đi làm thêm (nếu nhà khó khăn thì chỉ nên làm thêm 1 buổi thôi, vì năm nhất các bạn thường chỉ học 1 buổi, đi làm 1 buổi, còn 1 buổi nữa thì học bài nhé) nhưng mà nếu các bạn đầu tư thời gian học thì lấy một cái học bổng là chuyện không khó, ở đại học nhiều học bổng lắm, nhiều cơ hội cho các bạn lắm; làm thêm chỉ nên là sự lựa chọn cuối, hoặc là để các bạn trải nghiệm, tích lũy kinh nghiệm sống mà thôi. 
- Nhiều chỗ kêu là tìm việc làm cho sinh viên nhưng thực chất là lừa đấy, thường mấy chỗ này là bảo các bạn phải đóng tiền trước (có mùi rồi đấy :v), tránh xa nó ra.
- Nhiều bạn sinh viên còn bị lừa vào phục vụ karaoke, đa cấp, những mô hình này đều là lừa đảo, thời sự, báo chí nói đầy rồi, tránh càng xa càng tốt. Cứ nghe mấy người tư vấn nói đủ thứ ngọt là các bạn tránh đi, mật ngọt thì chết ruồi.
 - Thường thì đến năm thứ 2 hoặc 3 là bắt đầu học vào chuyên ngành, các bạn không nên đi làm thêm nữa, nên tập trung cho việc học; đầu tư tốt xin đi thực tập đúng ngành sẽ là 1 lợi thế lớn hơn nhiều lần so với các bạn khác đấy ạ. (Đi học với đi làm khác nhau nhiều lắm)
- Mình làm thêm từ năm nhất, được nhiều thứ mà giúp mình rất nhiều cho công việc hiện tại, nhưng cũng mất nhiều, review chút về 2 việc mà mình đã làm:
    + Gia sư: Sinh viên thì gia sư là công việc tốt nhất rồi. Thường thì các bạn tìm các trung tâm gia sư để được giới thiệu (sẽ mất phí), cần đọc kỹ các review về các trung tâm này, nhiều trung tâm lừa tiền sinh viên; mình từng bị 1 trung tâm lấy tiền rồi bùng của mình :(; Khi ký hợp đồng, vẫn như mình đã nói, đọc kỹ điều khoản trước khi ký. Đi gia sư chủ yếu là các em học sinh học khá kém và lười (1 số ít là học tốt và muốn học giỏi hơn) nên là dạy những emnày khá mệt, kết quả không tốt thì phụ huynh có thể trách, mắng vốn bạn. Mình gặp nhiều trường hợp bố mẹ mải làm, không quan tâm con cái, chỉ thuê gia sư dạy chứ không giám sát đâu, nên việc các em nhỏ này học yếu thì vẫn cứ hoàn yếu, các bạn khó mà thay đổi được mấy nhóc này (hoặc là chỉ mình là không dạy nổi mấy thằng nhóc này :v). Mức lương thường 150 - 200k/1 buổi 2 tiếng ở cấp 2 - cấp 3, ngồi khỏe, nhưng nói rát họng.
    +  Đi bưng bê: Bưng bê các quán hàng thì đi sớm về trễ, khách đủ thành phần, bị chửi, mắng là thường. Làm cái này rất mệt, làm luôn tay, đi rã luôn cái khớp gối, làm tốt thì lâu lâu mới được thưởng, chứ sai tý ti thôi là bị mắng, trừ lương ngay. Mình từng đi bưng bê thời vụ cho trung tâm tiệc cưới, làm 1 ca 8 tiếng, làm luôn tay, không được ngồi (bắt buộc phải đứng cho dù chưa đến giờ phục vụ ạ), công việc bao gồm dọn cái phòng tiệc cưới đó, sắp xếp bàn ghế, hoa trên bàn, sắp chén đĩa (nhiều vãi chưởng, cứ tưởng tượng 1 đám ít thì 30 - 40 mâm, nhiều thì gần trăm mâm :v), lúc tổ chức thì bê đồ ăn ra sấp mặt theo đúng nghĩa đen vì người đông mà chỗ thì bé, xong thì lại dọn sạch sẽ như lúc đầu. Mức lương này khá thấp 15 - 20k/1 giờ
- Nhiều bạn làm thêm thấy mức lương tốt thì sẽ dành nhiều thời gian để làm hơn, có khi bỏ cả học để làm (mới ra đời mà, kiếm được tiền là sướng lắm, muốn kiếm nhiều tiền cơ :v), các bạn nên biết rằng học thì các bạn sẽ làm được cho cả đời phía sau, làm thêm thì chỉ 1 thời gian ngắn hiện tại thôi.
    5. Học tập, hoạt động:
- Thành sinh viên thì ít bị bố mẹ quản hơn (nếu ở tình thì bố mẹ quản cũng không được :v) nên phải tự ý thức, có lập trường nếu không dễ sa ngã vào các trò vô bổ như game  chẳng hạn (chơi giải trí 1 chút thì được chứ đừng dành nhiều thời gian cho nó, mất nhiều hơn n lần được)
- LÊN ĐẠI HỌC THÌ CHƠI ĐI, MẤY NĂM ĐẦU KHÔNG KHÓ ĐÂU, KHÔNG QUAN TRỌNG ĐÂU: Chả hiểu sao ngày xưa mình tin câu này, khẳng định lại là LÊN ĐẠI HỌC THÌ CHĂM HỌC HƠN ĐI, MẤY NĂM ĐẦU KHÓ VÀ MẤY NĂM SAU CÀNG KHÓ HƠN. Chả phải tự nhiên mà phải học 4 - 5 năm đại học đâu, những môn học năm nhất sẽ là nền tảng để các bạn học cho các năm sau, và nó áp dụng cực nhiều ạ. Vì vậy, đừng ngừng học, vui thì học, buồn hãy học, chán học lại học :v học thì ấm vào thân, không thành công thì thành nhân.
- Lời khuyên là nên xin lên lab nghiên cứu của các thầy cô, các thầy cô không từ chối đâu, lên đây thì học được nhiều và vì cùng phòng nên có thể được các thầy cô để ý nên nhiều cơ hội cho các bài báo nghiên cứu, học bổng , ...
- Lời khuyên nữa là nên có 1 đám bạn (3 - 4 đứa cùng chí hướng, chuyên ngành) vì các bạn sẽ học cùng nhau suốt thời đại học, học cùng nhau tất cả các môn nên cùng nhau học nhóm, rủ nhau đi học, đi chơi, cũng nhau làm bài tập nhóm, ... Học ở đại học thì làm việc nhóm là rất nhiều (thường thì 1 thằng sẽ gánh cả team, mấy đứa còn lại chả làm gì :v) đây là cơ hội để các bạn rèn luyện nên hãy tận dụng, đừng phụ thuộc vào ai, hãy chia công việc cho nhau, cùng nhau làm và dạy cho nhau, học thầy không tày học bạn.
- Cái quan trọng nhất: TỰ HỌC, lên đại học thì các thầy sẽ chỉ hướng dẫn cho các bạn, hơn nữa các môn khối lượng kiến thức là rất lớn, 1 cái giáo trình không nói hết được; vì vậy các thầy chỉ dạy cái nền tảng nhất cho các bạn thôi, còn lại các bạn phải tự học hết; tài liệu thì xin thầy cô, xin các anh chị khóa trước và nguồn tài liệu khổng lồ Google.
- Bất kỳ môn nào được học đều quan trọng (nếu lỡ có 1 môn không quan trọng thì cứ học đi, đằng nào cũng bắt buộc, không áp dụng được vào công việc thì áp dụng vào tán gái :v); Các bạn thường được review là môn này nó không liên quan tới ngành mình học, không nhé, các thầy cô toàn giáo sư tiến sĩ đưa môn đó vào dạy cho chuyên ngành, lại kêu là không liên quan ??? Thường thì các môn được học nó khá hàn lâm, khó học và thay vào đó làm 1 khóa học ở trung tâm thì các bạn làm được việc ngay; dĩ nhiên rồi, trung tâm là cầm tay chỉ việc, còn đại học là dạy các bạn cái cơ bản nhất, nền tảng nhất, dạy các bạn cái tư duy, khả năng tự học, sau này có thay đổi thì các bạn vẫn có thể tự học được khá dễ những cái mới. Mình đã từng học 1 khóa ở trung tâm (mình học IT) sau khi đi thực tâp ở công ty thì những gì mình học được ở trung tâm đều bị các anh kỹ sư ở công ty xóa hết, vì nó không tối ưu hiệu năng và bộ nhớ, thay vào đó là 1 vài skill OOP, giải thuật được học ở trường là giải quyết dễ dàng luôn (học được OOP cũng khóc hết nước mắt).
- Mình đọc trên các confesstion của các trường còn kêu là không nên làm lớp trưởng thì, NÊN làm lớp trưởng, hoặc bí thư (thường bí thư nhiều việc bên Đoàn, lớp trường thì thường là quản lý lớp và là trung gian của các thầy cô), đây là cơ hội cho các bạn thể hiện bản thân, làm bản thân năng động hơn, các thầy cô luôn nhắc rằng, doanh nghiệp cần 3 thứ: KIẾN THỨC - THÁI ĐỘ - KỸ NĂNG, các bạn tự search  nhé. Kiến thức thì học được chứ kỹ năng không phải học vài môn kỹ năng mềm trên trường là có đâu nhé.
- Lời khuyên nữa là nếu có thời gian hãy tham gia các hoạt động Đoàn - Hội - tình nguyện, tham gia 1 thôi để thời gian còn học. Tình nguyện thì mình có viết 1 bài các bạn đọc lại ạ, còn Đoàn - Hội thì chắ chắn sẽ nghiêm túc hơn tình nguyện nhiều (mình đều tham gia hết rồi, nếu các bạn muốn mình sẽ review cho các bạn) dĩ nhiên là các bạn được cải thiện rất nhiều kỹ năng mềm (Mình cũng từ sinh viên tỉnh lẻ, nhút nhát, hướng nội như bao anh coder khác, nhưng giờ nhìn lại quãng thời gian từ lúc mới lên đại học với hiện tại như 2 người khác nhau vậy)

    Bài viết khá dài, không biết các bạn có đọc hết không :v. Nếu các bạn đọc hết mà thấy hay thì upvote và chia sẻ cho bạ bè. Nếu các bạn sinh viên, các anh chị đã từng trải thấy chưa đúng, cần bổ sung, hay có thêm góp ý nào hãy comment cho các bạn tân sinh viên cùng biết.
    Mình học IT ở HUST, nếu các bạn nào sắp học ở HUST muốn có 1 cái reivew chân thực về HUST nói chung hoặc về IT nói riêng thì comment nhé :v. Hôm nào fix xong bug mình reivew cho.
    Cảm ơn mọi người đã đọc bài.