Nội dung Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh
Cuốn Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh kể về tuổi thơ nghèo khó của hai anh em Thiều và Tường cùng cô bạn thân hàng xóm. Mạch truyện tự nhiên, dẫn dắt người đọc chứng kiến những rung động đầu đời của tụi nhỏ, xen vào đó là những nét đẹp của tình anh em và vài nốt trầm của sự đau đớn khi trưởng thành. Truyện Nguyễn Nhật Ánh thường không nói quá nhiều về trắng đen, thiện ác nhưng trong tác phẩm này, tác giả đã đưa vấn đề đạo đức vào sách và khiến người đọc suy ngẫm.
Tuổi thơ hồn nhiên, mơ mộng
Sách Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh gợi nhớ lại một thời tuổi thơ hồn thiên, mơ mộng. Những ngày Tường trở thành chú chim xanh chuyên giao thư qua lại giữa chú Đàn và chị Vinh nhưng phải thật khéo vì nếu cha chị Vinh biết thì cả ba xong đời.
Hay những lúc nghe chuyện ma, hai anh em sợ đến nỗi bị nhát là sẽ chạy tán loạn, đến khi về nhà còn bị đánh cho một trận vì tội con trai mà lại sợ ma. Dẫu yếu bóng vía là thế nhưng khi nghe kể về xóm Miễu có ma cọp thì hai anh em vẫn nổi máu tò mò và đồi đi khám phá.
Tình yêu đầu đời ngây ngô, trong sáng
Tình yêu trong truyện là những rung động ngây ngô, trong sáng đầu đời. Lần đầu tiên biết đến hoa tay, chú bé Thiều đã chạy khắp làng để xem hoa tay cho từng đứa. Rồi đến khi biết đến thư tình, Thiều cũng mượn thơ của chú Đàn để viết vào mảnh giấy:
Nắng mưa là bệnh của trời
Tương tư là chuyện của tôi yêu nàng.
Cái thời mà smartphone còn chưa xuất hiện, những người yêu nhau sẽ lén trao nhau từng bức thư tay để bày tỏ tâm tình. Thiều thương Mận nhưng không dám nói, viết thư tay còn chưa kịp trao thì đã bị cô giáo bắt được và đọc cho cả lớp nghe. “Những ngày ẩm ương, chưa lớn mà cũng chẳng còn nhỏ, có ai chưa từng dõi mắt nhìn theo một ai”.
Tình cảm gia đình thiêng liêng, đáng trân trọng
Tình anh em là một trong những chủ đề chính của truyện. Dù đôi lúc anh lớn là Thiếu có vô tình đối xử chưa tốt với em nhưng Tường vẫn luôn thương anh và lo lắng cho anh. Đi chơi về bị ba đánh, Thiều thì vắt chân lên cổ bỏ chạy còn Tường ở lại chịu trận thay cho anh hai. Tường thay anh làm hết các công việc trong nhà chỉ vì nghe mẹ bảo “để yên cho anh hai học bài”.
Chi tiết cảm động nhất truyện là khi anh hai bị đánh, Tường giúp anh trả thù nhưng lại tự mình chịu đòn vì không để anh bị oan. Ở cái tuổi dở trăng dở đèn, khi nội tâm và tính cách có nhiều biến động, Thiều đã không ít lần để cơn nóng giận bùng cháy và là tổn thương em trai.
Mọi thứ chợt hiện ra trong đầu Thiều và cả nỗi ân hận như dao khắc vào tim Thiều, làm Thiều đứng sững như người mất hồn mà không hay rằng thằng Tường vẫn còn nằm ngửa dưới nền nhà. Thời gian như tiếp tục trôi qua khi thằng Thiều nghe tiếng thằng Tường kêu “Giúp em với, anh Hai!”.
Khi Thiều xốc nách nó thì đã rên lên “Đau em!” và thấy nước mắt nó úa ra. Sau khi thấu hiểu sự tình, Thiều liền đi tìm ông Xung  cứu Tường nhưng trước đi tường lại kêu anh hai bảo là: “Anh đừng nói với ông Xung là anh đánh em nhé, hãy bảo là em trèo cây bị tuột tay rơi xuống đất.”
Tình người nơi làng quê thân thương
Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh cũng đem đến cho ta bài học về tình người nơi làng quê ấm áp. Cha của Mận chịu cảnh tù túng, trốn hàng năm trời trong căn gác bí ẩn xấp xệ cùng căn bệnh phong quái lạ. Mận – cô con gái hiếu thảo và tình cảm đã bỏ cả học bài để chăm sóc cha. Và bố mẹ hai anh em Thiều Tường đã ngỏ ý nhận Mận về nuôi khi nhà cô bé bị cháy, dù sự thật là cả gia đình cũng chẳng khá giả gì.
Nửa khuya, lũ từ trên nguồn tràn về, mực nước từ từ dâng lên mấp mé mặt giường trong ánh mắt lo lắng của mẹ tôi. Cả nhà tôi leo hết lên giường, xách theo mấy chiếc đòn kê để ngồi cho khỏi ướt mông, co ro chờ trời sáng.
Triết lý trong truyện Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh
Điểm khác biệt của Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh so với những tác phẩm khác của Nguyễn Nhật Ánh là tác giả đã nói về những mặt xấu trong tính cách của cả những nhân vật chính. Ai cũng có những nét méo mó trong tâm hồn vì suy cho cùng thì ranh giới giữa thiện và ác thực ra rất mong manh. Thiều bồng bột, thiếu sót do không kiểm soát được cảm xúc của chính mình nên đôi khi đã cư xử tệ với em trai.
Tuổi thơ của những nhân vật trong truyện tuy không êm đềm, có gia đình phải trải qua những biến cố nhưng chính những thử thách ấy đã tạo nên con người chúng ta khi trưởng thành.
Lời kết
Truyện Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh có nhiều nét trong sáng nhưng có những khúc trắc trở hay trầm buồn. Đó chính là cuộc sống. Có nhiều người nghiện truyện Nguyễn Nhật Ánh, có chăng bởi họ nhớ nhung những ngôn ngữ giản dị, gần gũi, tràn đầy hơi thở tuổi thơ trong từng câu chữ. Nếu có một lúc bạn thấy mệt mỏi vì cuộc sống hiện đại, hãy tìm đến Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh để được thư giãn và trở vể tuổi thơ hồn nhiên, yên bình.