(Review sách) 13.67 - Chan Ho Kei

- Tên tác phẩm: 13.67 (The Borrowed)
- Tác giả: Chan Ho Kei (Trần Hạo Cơ)
- Dịch giả: Minh Thu
- Thể loại: Trinh thám

　Nghe danh từ đầu năm, đứng đầu bảng xếp hạng của mọi diễn đàn bình chọn về trinh thám Châu Á 2019, luôn trong tình trạng cháy hàng. Độ hot khá giống với cuốn 4MK, nhưng do khá thất vọng với cuốn này nên việc mua 13.67 bị hoãn lại. Mãi đến gần đây, khi Hồng Kông lại trở thành điểm nóng của thời sự quốc tế, tôi lại nhớ tới cuốn này. Bây giờ thì, trên tay thôi!

　Tác phẩm kể về cuộc đời nghề nghiệp của một tranh tra cảnh sát Hồng Kông, đồng thời dắt chúng ta đi qua một giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước này. Nhân vật chính là Quan Chấn Đạc, được miêu tả như người hùng của cảnh sát Hồng Kông, với tỉ lệ phá án thành công lên tới 100%. Truyện gồm 6 chương, 6 vụ án, kể theo dòng thời gian ngược, từ năm 2013, khi Quan là một ông lão mất ý thức trên giường bệnh, lần về năm 1967, khi Quan còn là cảnh sát tuần tra quèn (tên truyện 13.67 là kết hợp của 2 mốc thời gian này).

　Về nhân vật, Quan, nhân vật trung tâm được xây dựng rất tốt. Ấn tượng qua những lời giới thiệu ở chương đầu, thán phục qua những màn suy luận "đi trước cả 10 bước", và kính nể qua lý tưởng nghề nghiệp mà ông thể hiện xuyên suốt cuốn sách. Là một người làm công việc trị an, Quan tuy phải chịu áp lực rất lớn từ dư luận và cấp trên, nhưng ông không bao giờ quên lý tưởng "phải bảo vệ người dân vô tội" của mình. Dù xét từ góc độ quản lý, kết quả của đại cục mới là quan trọng nhất, dù phải hi sinh một vài dân thường, thì đó vẫn được coi như "thiệt hại ở mức chấp nhận được". Quan, là thanh tra cao cấp, tất nhiên, ông phải ưu tiên phá án lên hàng đầu, nhưng song song đó, ông vẫn luôn để mắt tới từng chi tiết nhỏ nhất để đảm bảo không một dân thường nào bị liên luỵ. Một anh hùng của cả chính phủ và nhân dân.

　Bên cạnh Quan là đệ tử Lạc Tiểu Minh. Tôi thấy hơi tiếc cho nhân vật này, khi anh chỉ toả sáng ở chương đầu tiên, mờ nhạt dần ở 3 chương tiếp theo và... mất hút ở 2 chương cuối. Cũng phải thôi, truyện kể theo hướng lùi dần về quá khứ, nên khi Quan mới vào nghề thì Lạc không có mặt là đương nhiên. Và vì thế, yếu tố kế thừa di sản và tư tưởng của người thầy trở nên kém nổi bật. Thời lượng cho Lạc khá ít, và chỉ tập trung ở 2 chương đầu, nên ta mới chỉ thấy được sự sắc xảo trong suy luận của anh, chứ chưa kịp hiểu rõ về lập trường và cá tính của anh lắm. Nếu coi đây là màn giới thiệu nhân vật, để anh thực sự bung lụa ở phần tiếp theo (nếu có) thì tôi hoàn toàn đồng ý, nhưng nếu chỉ xuất hiện kiểu đầu voi đuôi chuột, nửa thứ chính nửa phụ như vầy, tôi thấy hơi phí phạm.

　Về chất trinh thám, thì đây là đúng là một đại tiệc. 6 vụ án độc lập, tính chất, thủ đoạn, động cơ, bối cảnh đều khác nhau. Giàu tình tiết, logic cao, lật mở liên tục. Hiếm có cuốn nào mà sự gay cấn lại đa dạng và được duy trì với mật độ cao như vậy. Nếu chỉ tính riêng chất trinh thám thôi thì tôi cho 4/5. Tuy hấp dẫn nhưng không thể cho cao hơn được vì vai phản diện không nổi bật. Phải gọi là "các" phản diện mới đúng. Cuốn sách 550 trang, chia cho 6 vụ án là mỗi cuốn khoảng 90 trang, chỉ vừa đủ để khắc hoạ vai chính diện và tình tiết vụ án, nên đã không thể đi quá sâu vào quá khứ hay nội tâm kẻ gây án được. Có động cơ rõ ràng đấy, nhưng để đồng cảm được thì cần nhiều thời gian xây dựng nhân vật hơn.

　Về cách kể, thì đây là điểm yếu nhất. Việc chia thành các câu chuyện nhỏ và đi theo hướng kể ngược về quá khứ, thì dĩ nhiên, điều tôi mong muốn (và tôi tin mọi người cũng vậy) là một cái kết bất ngờ và có tính liên kết các câu chuyện lại làm một. Nhưng 13.67 đã không làm được.
　Cái kết có bất ngờ không? Có. Nhưng có kết nối các phần trước thành mội câu chuyện lớn không? Thì không!
　Điều duy nhất mà plot cuối truyện làm được là khiến tôi phải giở lại chương đầu một chút, còn thứ mà tôi mong chờ là lật lại TOÀN BỘ cuốn sách cơ. Có thể tôi tham lam hay kì vọng quá cao, nhưng sự hấp dẫn trong từng câu chuyện và cách kể đã gieo vào đầu tôi sự trông chờ cho một cái kết thuyết phục hơn vậy. Hoá ra 6 câu chuyện tưởng như độc lập lại... thật sự độc lập. Sợi dây duy nhất là nhân vật chính Quan, nhưng bản thân ông ở 6 giai đoạn cũng không có sự liên kết nào hết, không có 1 chuỗi nhân-quả hay biến chuyển nào hết, không có một câu chuyện lớn xuyên suốt khiến tôi hơi có cảm giác bị phản bội.

　Về bối cảnh, tác giả chọn 2 mốc là 30 năm trước và 16 năm sau của năm 1997 - năm mà Anh Quốc trao trả Hồng Kông cho Trung Quốc. Nói như vậy không có nghĩa truyện xoáy sâu vào vấn đề chính trị (ban đầu tôi cũng tưởng như vậy), mà truyện tập trung vào sự "kém ổn định" của an ninh, biến Hồng Kông giai đoạn này trở thành thiên đường của tội phạm. Qua đó nhấn mạnh chủ đề chính là lòng tin và kì vọng của nhân dân với lực lượng trị an và chính quyền. Các vấn đề xã hội khác như tranh giành quyền lực, báo thù, đạo nghĩa giang hồ, tham ô, hối lội, tình yêu, gia đình... cũng xuất hiện rất phong phú, tuy không đi quá sâu nhưng tô điểm được cho bức tranh xã hội phức tạp và đầy rẫy những vấn đề, tạo nên bối cảnh chất lượng cho các vụ án.

　Tóm lại, so với mặt bằng chung thì đây là cuốn trinh thám HAY, (các) vụ án chất lượng, tính logic cao, duy trì được sự kịch tính, bối cảnh thú vị. Tuy không có phản diện ấn tượng và tính liên kết giữa các chương khá yếu, nhưng đó là do tôi kì vọng cao quá mà thôi.