Resident Evil phần 1: Dòng thời gian vũ trụ

Xin chào các bạn. Xin lỗi vì sự vắng mặt trong thời gian vừa qua do mình bận một số chuyện cá nhân. Định hướng của mình là lấy đây là tiền đề để làm một kênh Youtube về game. Vậy nên ngoài Warhammer 40K ra, mình sẽ viết về rất nhiều thể loại khác. Và hôm nay chúng ta sẽ đến với một trong những tượng đài bất tử của làng game kinh dị, đó là Resident Evil.

Bạn có bao giờ tự hỏi… vì sao chỉ một loại virus – một sản phẩm nhân tạo – lại có thể nhấn chìm cả thế giới vào hỗn loạn? Vì sao một căn hầm bí mật trong lòng châu Phi lại trở thành điểm khởi đầu cho hàng loạt thảm họa toàn cầu? Và vì sao Resident Evil – một cái tên bắt đầu từ một tựa game năm 1996 – lại trở thành tượng đài của làng game kinh dị, với hàng chục phần chính, ngoại truyện, phim ảnh, tiểu thuyết và cả triệu người hâm mộ?

Đằng sau Resident Evil không chỉ là những pha bắn zombie máu me hay lối chơi giải đố ám ảnh – mà là một vũ trụ kinh dị được xây dựng công phu suốt gần 30 năm, với dòng thời gian kéo dài từ các thí nghiệm thô sơ đầu thế kỷ 20 đến tận những bi kịch sinh học của tương lai.

Từ thành phố Raccoon bị xóa sổ, đến ngôi làng ma quái ở Đông Âu, từ Umbrella Corporation đến những tổ chức ngầm mới thay thế – mọi thứ trong Resident Evil đều có liên kết, đều là những mắt xích trong một chuỗi bi kịch mang tên nhân loại. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ giải mã toàn bộ dòng thời gian Resident Evil – theo đúng trình tự thời gian trong vũ trụ game – để bạn lần đầu tiên có cái nhìn tổng thể, mạch lạc, không còn rối loạn giữa hàng chục phần truyện. Chuẩn bị nhé… vì cánh cửa địa ngục chuẩn bị mở ra.

Trước khi xác sống tràn ra phố, trước khi thành phố Raccoon bốc cháy và các đặc vụ STARS bị xé xác trong bóng đêm, tất cả mọi thứ bắt đầu từ một hạt mầm nhỏ – được gieo trong lòng tham và sự điên loạn. Hạt mầm ấy mang tên Umbrella Corporation, và câu chuyện bắt đầu từ những năm 1960… Ba con người – ba nhà khoa học đại tài – Oswell E. Spencer, James Marcus và Edward Ashford – cùng nhau khám phá ra một chủng virus nguyên thủy có trong loài hoa "Stairway of the Sun" (bậc thang mặt trời) tại châu Phi. Chủng virus ấy – được gọi là Progenitor Virus – mang trong nó một thứ quyền năng gần như Thượng Đế: khả năng tái cấu trúc sự sống, biến đổi DNA, và... nếu kiểm soát được, nó có thể tái định nghĩa cả tiến hóa nhân loại.

Thế nhưng, trong khi Marcus và Ashford mang trong mình tinh thần nghiên cứu khoa học, thì Spencer lại nhìn thấy một tương lai khác: một thế giới bị kiểm soát bởi virus – nơi ông là Chúa. Năm 1968, dưới danh nghĩa một công ty dược phẩm, Spencer chính thức thành lập Umbrella Corporation – vỏ bọc hoàn hảo cho các hoạt động thí nghiệm di truyền, chế tạo vũ khí sinh học, và phát triển các biến thể mới từ Progenitor Virus. Không lâu sau, Virus T (T-Virus) ra đời – một phiên bản ổn định hơn, dễ phát tán hơn, và có thể biến con người thành vũ khí sinh học sống: những kẻ xác chết biết đi – zombie.

Nhưng để đi được đến bước đó, hàng trăm, hàng ngàn cuộc thí nghiệm vô nhân đạo đã diễn ra. Umbrella bắt cóc tù nhân, người vô gia cư, bệnh nhân tâm thần… biến họ thành chuột thí nghiệm sống. Trong các phòng thí nghiệm ngầm, những tiếng hét thất thanh, tiếng thịt rách xương gãy, tiếng khóc cầu xin mạng sống – tất cả bị chôn vùi dưới lớp bê tông lạnh lẽo, đổi lấy những dữ liệu di truyền vô giá. James Marcus, người từng đồng sáng lập Umbrella và là cha đẻ thực sự của Virus T, bắt đầu nghi ngờ động cơ của Spencer. Ông tìm cách công bố sự thật về các cuộc thí nghiệm, về bản chất thật của Umbrella. Nhưng Spencer không để điều đó xảy ra. Năm 1988, Marcus bị ám sát dã man, thi thể bị vứt bỏ trong bí mật – một lời nhắn không thành văn rằng: trong thế giới của Umbrella, chỉ có một người được phép sống để làm Chúa.

Không lâu sau đó, những rò rỉ đầu tiên về Virus T bắt đầu xuất hiện. Dù bị kiểm soát, vẫn có những cá thể bị nhiễm, những khu vực thí nghiệm bị phá hoại từ bên trong. Virus bắt đầu thoát khỏi ống nghiệm, lặng lẽ len vào máu người, động vật, thậm chí cả không khí. Thế giới vẫn ngủ yên. Nhưng bóng tối đã bắt đầu lan ra từ những vết nứt đầu tiên. Và từ trong lòng những âm mưu, một đại dịch đang được thai nghén – không phải bởi tự nhiên, mà bởi bàn tay của những con người mang danh khoa học nhưng đã hóa thành quỷ dữ. Và đó là lúc cơn ác mộng Resident Evil bắt đầu hình thành.

Năm 1998 – một năm định mệnh, một cột mốc không thể xóa nhòa trong lịch sử của vũ trụ Resident Evil. Những gì Umbrella đã ủ mưu trong suốt ba thập kỷ qua cuối cùng cũng vỡ tung, không còn nằm trong phòng thí nghiệm hay các bản báo cáo mật – mà tràn ra đường phố, vào từng ngóc ngách của thành phố Raccoon, và thiêu đốt cả nước Mỹ trong nỗi kinh hoàng sinh học chưa từng có. Resident Evil 0 mở đầu cho chuỗi bi kịch khi Rebecca Chambers, cô tân binh non trẻ của STARS, cùng tù nhân Billy Coen, bị mắc kẹt trên một đoàn tàu kỳ lạ chạy trong rừng. Tại đây, họ phát hiện ra dấu vết của một âm mưu đen tối – những thí nghiệm sống ghê tởm, xác người ngổn ngang, và một sinh vật mang hình hài vặn vẹo của James Marcus – người sáng lập Umbrella từng bị thủ tiêu. Mọi ngả đường đều dẫn về một cái tên: dinh thự Spencer, nơi khởi nguồn mọi tội ác.

Resident Evil 1 chính là chuyến đi vào địa ngục – khi nhóm đặc nhiệm STARS (Chris Redfield, Jill Valentine...) được cử đến điều tra cái chết hàng loạt trong vùng núi Arklay. Tưởng chừng chỉ là nhiệm vụ đơn giản, nhưng họ sớm nhận ra mình đang bước vào một mê cung tử thần, nơi mỗi hành lang đều có thể dẫn đến móng vuốt của zombie, Cerberus, Hunter – và cả những vũ khí sinh học cấp cao như Tyrant. Chính tại đây, sự thật phơi bày: Umbrella là kẻ đứng sau tất cả, và dinh thự Spencer chỉ là một cơ sở thí nghiệm được ngụy trang. Đêm hôm đó, máu đổ, người ngã, và chỉ vài thành viên sống sót rời khỏi địa ngục đó với một ký ức không bao giờ lành. Nhưng đó mới chỉ là khúc dạo đầu.

Resident Evil 2 đưa người chơi đến trung tâm của địa ngục đang nở rộ – thành phố Raccoon chìm trong hỗn loạn khi Virus T phát tán ra cộng đồng. Leon S. Kennedy, một cảnh sát tập sự đến nhận nhiệm sở trong ngày đầu tiên, cùng Claire Redfield, em gái Chris, bị cuốn vào cơn lốc của xác sống, quái vật đột biến và âm mưu diệt khẩu. Họ không chỉ chiến đấu để sống sót, mà còn chứng kiến sự sụp đổ từ bên trong của Umbrella, thông qua những thí nghiệm vượt khỏi tầm kiểm soát như G-Virus của William Birkin. Đỉnh điểm khủng khiếp là Resident Evil 3, khi Jill Valentine đơn độc tìm cách thoát khỏi thành phố – trong khi bị Nemesis truy đuổi. Nemesis – một sinh vật sinh học hoàn hảo với trí thông minh hạn chế nhưng khả năng truy sát không ai sánh kịp – là biểu tượng cho tham vọng điên rồ cuối cùng của Umbrella. Và khi thành phố Raccoon không thể cứu vãn, chính phủ Mỹ đã ra quyết định tàn nhẫn: tên lửa hạt nhân được phóng đi, xóa sổ toàn bộ thành phố khỏi bản đồ, với cái giá là hàng trăm ngàn sinh mạng dân thường.

Vụ nổ Raccoon đánh dấu sự kết thúc của Umbrella trên bề nổi. Trước sức ép của dư luận và các tài liệu rò rỉ từ những người sống sót, chính phủ Mỹ buộc phải điều tra và tuyên bố xóa sổ Umbrella. Nhưng trong bóng tối, những tàn dư của tập đoàn này, những virus mới, những dự án bí mật… vẫn đang âm thầm sinh sôi. Vì Resident Evil – như một cơn ác mộng – chưa bao giờ thực sự kết thúc. Nó chỉ chuyển sang một hình thái khác, lẩn khuất hơn, nguy hiểm hơn, và khó lường hơn bao giờ hết.

Khi Raccoon City bị xóa sổ vào năm 1998, nhiều người tin rằng ác mộng đã chấm dứt. Umbrella sụp đổ, dư luận được trấn an, và thế giới dường như bước vào một giai đoạn “sạch bóng zombie”. Nhưng đó chỉ là sự tạm lặng trước cơn bão lớn hơn. Bởi khi virus thoát ra khỏi ống nghiệm, thứ bị lây nhiễm không chỉ là con người – mà còn là chính trị, quyền lực, và tham vọng quốc tế.

Năm 2002, trong Resident Evil CODE: Veronica, Claire Redfield – sau những sự kiện ở Raccoon – bị bắt giữ và đưa đến một cơ sở bí mật của Umbrella tại Nam Cực. Tại đây, cô hội ngộ với anh trai Chris Redfield, và cả hai phát hiện ra âm mưu tàn dư của một nhánh gia tộc khét tiếng: nhà Ashford, những kẻ đã kế thừa và tiếp tục nghiên cứu virus Veronica – một biến thể cổ xưa và nguy hiểm. Cuộc đối đầu cuối cùng tại trạm nghiên cứu giữa băng tuyết đánh dấu cái chết của Alexia Ashford, một siêu nhân tạo sinh học bị điều chỉnh gen đến mức gần như bất tử. Nhưng đồng thời, nó cũng cho thấy: những kẻ nắm giữ virus không còn là tập đoàn – mà là các gia tộc, tổ chức, cá nhân mang mưu đồ vượt xa khoa học.

Năm 2004, thế giới dần bước vào một kỷ nguyên sinh học mới. Trong Resident Evil 4, đặc vụ Leon S. Kennedy – nay là người của chính phủ Mỹ – được cử đến Tây Ban Nha để giải cứu con gái Tổng thống. Nhưng tại đây, anh phát hiện ra một thứ còn nguy hiểm hơn cả Virus T: Las Plagas – một dạng ký sinh cổ đại bị tổ chức tôn giáo cực đoan “Los Illuminados” khai thác để tẩy não và kiểm soát cộng đồng. Không còn là xác sống vô thức, Las Plagas tạo ra những con người bị điều khiển, biết sử dụng vũ khí, phối hợp chiến đấu, và trung thành tuyệt đối. Đây không chỉ là một thảm họa sinh học – mà là một công cụ kiểm soát xã hội, một thứ “ma túy quyền lực” khiến mọi chính phủ phải run sợ.

Tiếp nối sau đó, trong Resident Evil Revelations, thế giới chứng kiến sự trỗi dậy của Il Veltro – một tổ chức khủng bố sinh học mang màu sắc khải huyền. Chris Redfield và Jill Valentine một lần nữa vào cuộc, điều tra âm mưu phát tán virus T-Abyss lên toàn bộ Biển Địa Trung Hải. Trận chiến không chỉ là giữa người và quái vật – mà là giữa sự thật và tuyên truyền, giữa khủng bố và phản khủng bố, khi các quốc gia bắt đầu dùng virus như một công cụ đàm phán chính trị – vừa đe dọa, vừa mặc cả, vừa che đậy.

Đỉnh điểm đến vào năm 2009, trong Resident Evil 5. Albert Wesker, kẻ phản bội STARS năm nào, chính thức lộ diện là ông trùm đứng sau hàng loạt sự kiện. Không chỉ dừng lại ở việc chế tạo vũ khí sinh học, hắn muốn tạo ra Uroboros Virus – một loại virus “chọn lọc”, giết tất cả những ai không đủ tiêu chuẩn di truyền. Hắn muốn tái tạo nhân loại theo hình ảnh của mình, một dạng “tiến hóa cưỡng bức” thông qua dịch bệnh toàn cầu. Trong một trận chiến đẫm máu tại châu Phi, Wesker cuối cùng bị Chris và Sheva tiêu diệt bằng tên lửa – nhưng lý tưởng điên loạn của hắn không chết. Nó để lại di sản kinh hoàng: công nghệ virus giờ đây không chỉ là sát thương, mà là vũ khí chính trị mang tính thanh lọc và kiểm soát toàn cầu.

Ba năm sau, năm 2013, thế giới rơi vào cơn hỗn loạn chưa từng có trong Resident Evil 6. Bốn chiến dịch song song nổ ra khắp hành tinh: Mỹ, Trung Quốc, Edonia… đều chìm trong dịch bệnh. Jake Muller, con trai ngoài giá thú của Wesker, lần đầu xuất hiện – mang trong mình kháng thể tự nhiên với virus C – một loại virus mới với khả năng đột biến vượt tầm kiểm soát. Chính phủ các nước, các công ty tư nhân, tổ chức vũ trang… tranh giành quyền sở hữu Jake như tranh giành một mã gene thần thánh. Trong khi đó, các thành phố sụp đổ từng phần, chính phủ hoảng loạn, và các quốc gia bắt đầu thành lập lực lượng chống khủng bố sinh học riêng biệt – đánh dấu bước ngoặt: virus không còn là “tai nạn”, mà là yếu tố cấu thành quyền lực thời đại.

Nếu giai đoạn đầu của Resident Evil là cuộc chạy trốn khỏi xác sống, thì từ 2002 đến 2013, nó đã biến thành trận chiến giành lấy tương lai loài người – không bằng súng đạn, mà bằng cấu trúc di truyền. Virus giờ đây là đơn vị tiền tệ mới trong quan hệ quốc tế, là bí mật trong mỗi phòng họp kín, là thứ vũ khí không cần chiến tranh mà vẫn có thể định hình lại trật tự toàn cầu. Và ác mộng thì chưa dừng lại. Nó chỉ mới bắt đầu nhân bản.

Sau hàng thập kỷ xoay quanh những cơn ác mộng virus và xác sống, Resident Evil bước vào một chương mới – u ám hơn, cá nhân hơn, và cũng dị thường hơn. Không còn là các thành phố lớn đổ sụp, không còn các lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ giáp lá cà với Tyrant – giờ đây, mọi thứ bắt đầu từ một người chồng đi tìm vợ… và kết thúc bằng một người cha tự thiêu mình để cứu lấy tương lai.

Năm 2017, trong Resident Evil 7: Biohazard, người chơi vào vai Ethan Winters, một nhân vật hoàn toàn mới, không quân hàm, không súng ống, không quá khứ chiến đấu. Tất cả những gì anh có là một bức thư từ người vợ tưởng đã chết – Mia – gửi từ một nơi hẻo lánh ở Louisiana. Nhưng thay vì một cuộc hội ngộ, Ethan bước vào một địa ngục thầm lặng: căn nhà mục nát của gia đình Baker, nơi từng con người bị điều khiển, biến dạng bởi một thực thể nấm kỳ dị có tên Mold.

Mold không phải virus, cũng chẳng phải ký sinh trùng kiểu Las Plagas. Nó là một dạng nấm sinh học có ý thức, có thể kiểm soát não bộ, tái tạo tế bào và biến nạn nhân thành những sinh vật lưỡng tính giữa người và quái vật. Trung tâm của thảm họa ấy là Eveline – một "vũ khí sinh học sống" dưới hình dạng một bé gái, được tạo ra để gây nghiện cảm xúc gia đình, từ đó kiểm soát tâm trí con người thông qua tình cảm. Ethan, bằng tất cả sự sống sót, thù hận và tình yêu, đã tiêu diệt Eveline – nhưng cũng từ đó bị chính Mold xâm nhập, khiến cơ thể anh thay đổi mãi mãi.

Bốn năm sau, trong Resident Evil Village (2021), Ethan tiếp tục hành trình – lần này là để cứu con gái mới sinh Rose khỏi tay một thế lực dị giáo tại một ngôi làng băng giá vùng Đông Âu. Nhưng phía sau những cơn ác mộng gothic – ma cà rồng, người sói, phù thủy – lại là các thí nghiệm di truyền của tổ chức bí mật liên quan đến Eveline và siêu nấm Megamycete – gốc rễ của mọi dị thường. Chính tại đây, Ethan nhận ra sự thật đau đớn: anh đã chết từ Resident Evil 7, và chỉ có thể tồn tại nhờ khả năng tái sinh của Mold. Cuối cùng, Ethan chọn hy sinh bản thân để cứu Rose, nổ tung cùng lõi nấm và ngăn chặn thảm họa lan rộng.

Nhưng mọi thứ không kết thúc ở đó. Trong đoạn kết của Village, Rose Winters – nay đã trưởng thành, mang trong mình gen đặc biệt từ Mold – bị một tổ chức bí mật theo dõi chặt chẽ. Họ gọi cô là "vũ khí sống", là "ngòi nổ di truyền" có thể thay đổi cán cân sinh học của thế giới. Resident Evil giờ đây không còn là câu chuyện của virus hay zombie. Nó đã lột xác thành một biên niên sử của đột biến gen, nấm ký sinh và di truyền học. Không còn chia rạch ròi giữa người và quái vật – vì chính con người cũng đang tiến hóa, đang trở thành thứ nằm giữa hai ranh giới ấy. Và trong thế giới mới, nơi máu có thể tái tạo ký ức, nơi cái chết không còn là kết thúc – thì kẻ đáng sợ nhất không còn là sinh vật dị dạng, mà là những tổ chức đang muốn sở hữu di sản của quỷ thần trong cơ thể con người. Resident Evil không còn là trò chơi sinh tồn. Nó đã trở thành truyền thuyết của sự tiến hóa méo mó.

Ở trên là tổng quát về dòng thời gian và các sự kiện đã diễn ra từ Resident Evil 0 đến 8. Dự kiến phần Resident Evil 9 sẽ ra mắt vào tháng 2 năm 2026, trước khi phán đây là bom tấn hay bom xịt, thì chúng ta hãy cứ đi phân tích qua trailer trước nhá.

Trailer mở đầu không phải với một đặc vụ, không phải Chris Redfield vác súng đột kích hay Leon nhảy khỏi trực thăng – mà là một nữ phân tích viên FBI tên Grace Ashcroft, đơn độc trong khách sạn bỏ hoang, mở máy ghi hình lại quá khứ của mẹ mình. Không tiếng súng, không hành động, chỉ có ánh sáng nhấp nháy, vết máu rỉ ra, và âm thanh tĩnh mịch lạnh gáy. Điều này cho thấy Capcom đang quay lại đúng cái hồn gốc của series: một con người yếu đuối bị ném vào địa ngục sinh học. Từ những bức tường cũ nát, ánh đèn neon nhòe nhoẹt, đến thi thể bị tan chảy như bị acid hoặc Mold ăn mòn – tất cả gợi đến một thế giới hậu Raccoon, nơi thảm họa đã xảy ra và di chứng vẫn lan truyền âm thầm. Việc Grace là con gái của Alyssa Ashcroft – một nhà báo từng xuất hiện trong Resident Evil: Outbreak – không chỉ là sự liên kết lore, mà còn là lời tri ân những phần game bị lãng quên. Remwood Hotel có thể là nơi chôn giấu tội ác của Umbrella hoặc một thí nghiệm cũ bị bỏ hoang. Trailer dừng lại nơi một kẻ bí ẩn đội mũ trùm xuất hiện, nói với Grace rằng “Cô là người được chọn.” Câu thoại này, cùng với bầu không khí sặc mùi tà giáo, khiến người xem liên tưởng đến Las Plagas (RE4), The Connections (RE7–8), hoặc thậm chí là một nhánh Umbrella ngầm chưa bao giờ bị tiêu diệt.

Đáng chú ý, âm thanh kim loại kéo lê, tiếng thở nặng, và cái bóng hình người méo mó khiến cộng đồng nghi ngờ sự trở lại của Lisa Trevor – một trong những quái vật đau khổ và bi thương nhất trong toàn bộ franchise. Việc Grace điều tra cái chết của mẹ mình không chỉ là hành trình khám phá, mà còn mang hàm ý kế thừa ký ức của nạn nhân và đối diện với di sản tội lỗi của nhân loại. Resident Evil 9 có vẻ không còn tập trung vào virus mới, mà đi sâu hơn vào hậu quả tâm lý, chấn thương thế hệ, nơi nhân vật chính không đơn thuần tiêu diệt BOW, mà phải hiểu – tha thứ – hoặc hủy diệt những gì tổ tiên để lại. Một vài cảnh chuyển động cho thấy Capcom sẽ cho phép người chơi chuyển đổi giữa góc nhìn thứ nhất và thứ ba, cho phép cảm nhận nỗi sợ theo cả hai phương diện – khách quan và chủ quan. Đây là bước tiến lớn trong việc cá nhân hóa trải nghiệm kinh dị, có thể mở đường cho những cảnh "sống lại ký ức" hoặc chơi từ góc nhìn của kẻ phản diện. Việc đặt tên là Requiem – khúc tưởng niệm – không thể là ngẫu nhiên. Đó là khúc hát dành cho người đã khuất, có thể là tưởng niệm Umbrella, Ethan Winters, hoặc toàn bộ Raccoon City. Capcom có vẻ đang chuẩn bị cho một giai đoạn chuyển giao trong lore, nơi các nhân vật mới như Grace hoặc Rose Winters sẽ kế thừa di sản cũ và bước vào thế giới kinh dị hậu-Umbrella. Một thế giới không còn đúng – sai – mà chỉ còn sống sót hay bị nuốt chửng.

Trailer Resident Evil 9 là một lời mời về với cội nguồn kinh dị – không còn cháy nổ Hollywood, mà là những tiếng bước chân trong hành lang tối, những lời thì thầm qua bức tường mục ruỗng, và những bí mật mà lẽ ra nên bị chôn vùi. Nếu RE7 là sự tái sinh, RE8 là sự mở rộng, thì RE9 sẽ là cuốn kinh thánh đen viết lại toàn bộ tội ác nhân loại trong thế giới Resident Evil.