Suy nghĩ lại về ‘self-love’

Bài viết này hướng tới những người nói nhiều hơn là những người nghe.

------------------------------------------------------------------------------------------------

“yêu bản thân”, “phải yêu bản thân trước”, “just be your self”.. – những lời khuyên điển hình mà lúc sau khi hoặc trước khi có internet thì ai cũng biết hoặc không ai biết. Nếu bạn có ý định lấy chúng để làm giải pháp cho đủ loại vấn đề của người hiện đại, hoặc làm mục đích sống - ít nhất nên nhìn xem chúng ta sẽ làm cái gì. 

Đầu tiên, chúng ta hãy thử tìm định nghĩa của thế nào là ‘yêu bản thân’. Không có gì phức tạp, ta chỉ cần kiếm một người biết yêu chính mình rồi hỏi họ về cách để yêu bản thân:

Chỉ cần hỏi đủ người, từ ba từ, và bạn có hàng nghìn thứ để làm, trên đủ mọi lĩnh vực, khía cạnh của cuộc sống. Vậy ‘yêu bản thân’ tức là làm gì? Có phải mọi người quyết định lối sống bản thân, khuyên ngăn người khác dựa trên những hành động, mục tiêu không thể được định nghĩa?

Tất cả những lời khuyên kiểu như trên là vô nghĩa. Mọi người gán những kinh nghiệm, nghĩa riêng của bản thân vào những câu từ họ biết.  Và họ ném qua ném lại những cái vỏ rỗng cho nhau, để người nghe tự lắp vào cái khuôn bằng những suy nghĩ riêng của mình.

Bất kì thứ gì cũng có thể được gắn với những câu self-help kinh điển. Thậm chí bạn còn có thể làm trước và nói sau. “Yêu bản thân là ăn uống lành mạnh, quan tâm tới sức khỏe”, “tối qua tôi chiều chuộng bản thân bằng một cốc trà sữa và một hộp bánh ngọt”. ‘Yêu bản thân’ không cho bạn thứ gì, không lấy đi cái gì. Chúng về bản chất không khiến bạn thay đổi - gần như vậy - tức là: vô dụng. 

Dĩ nhiên, hàng nghìn dòng blog, hàng giờ video truyền cảm hứng và tư vấn cách sống mà bạn đã xem không hề vô dụng. Dù cho “love your self” bản thân nó vô nghĩa, nó được đặt giữa những nội dung có nghĩa, với những bối cảnh cụ thể, trong những câu chuyện khác nhau...

...Trong hàng nghìn câu truyện khác nhau

Những câu self-help trên là “điển hình” không chỉ vì nó ‘đa năng’, mà còn điển hình. 

Ta thấy chúng trên mọi phương tiện, mọi nền tảng trên internet. Nó – một lần nữa – vô nghĩa, không có nghĩa bạn có thể thay thế nó bằng bất kì thứ gì khác (cùng vô nghĩa). Nếu bạn muốn, cứ thử tự mình tìm thương hiệu mới thành công như “love your self”.

Good luck. À không, việc này không hề khó, vì chúng chỉ đơn giản là punchline không vần điệu. Chỉ cần bật lưỡi hai nấc, tạo một cái twist nhỏ giống như viết kịch bản phim là ta có một câu slogan.

Có thể bạn sẽ cảm thấy hơi bất ngờ (kinh ngạc?). Nhưng không có gì kì lạ ở đây nếu bạn nhìn lại “ngành công nghiệp” self-help, với hàng triệu bản copy cần bán, hàng nghìn danh hiệu best seller được trao, tính giải trí phải được đặt lên hàng đầu.

Trên internet cũng có like, share, upvote, translated… Và để tôi nói với bạn, tôi cũng có tạo một cái twist riêng của mình:

Những câu từ dù bề nổi nhìn vô nghĩa, không có nghĩa là vô dụng. Mỗi từ ngữ riêng đều có những khả năng riêng, và ta đã thấy những lời nói kia không dễ dàng bị thay thế. Ta đã biết những câu self-help mang những ý nghĩa khác nhau khi được đặt trong những nội dung khác nhau.

… “khoan đã, lảm nhảm gì vậy?” độc đoán và có thể hơi khó đọc, nhưng hãy bình tĩnh!  :]

Ngoài ngữ cảnh nằm trong blog – i.e nội dung self-help, mấy lời khuyên.. – những câu từ kia còn phải nằm trong những ngữ cảnh ngầm khác, mang trong mình những nội dung khác, vì đó là lí do mà chúng mới có tính giải trí, có sức mạnh để trở thành ‘mainstream’. Đó là ngữ cảnh của văn hóa chung. Lúc này chúng mang trong mình không còn là những kinh nghiệm cá nhân, mà là những góc nhìn, những tư tưởng của của xã hội và thời đại, những “ideology”. Khi lượt upvote, lượt share được tính đến hàng nghìn thì không còn là upvote từ cá nhân, mà là upvote đến từ xã hội. Và sử dụng những câu từ kia tức là đang tiếp thu những tư tưởng của thời đại.

... xin lỗi, hơi lảm nhảm thật.

Kết lại, ta có thể cho rằng việc lạm dụng những câu nói self-help là vô thưởng vô phạt, vì nói đơn giản thì bản thân chúng không có nghĩa. Bản thân tôi, khi muốn cho người khác lời khuyên, thứ duy nhất tôi nghĩ được là “just be urself xD”  Nhưng sau cùng, tôi muốn đưa ra đề tài nhỏ: "liệu bạn có thực sự muốn quyết định lối sống bản thân và người khác dựa trên một bộ phim mà giá trị duy nhất của nó nằm ở tính giải trí?".