No, not this kind of crime.
No, not this kind of crime.
Disclaimer: Như những chia sẻ trước đây. Đây là bài viết quan điểm cá nhân, tôi không muốn đem khoa học, tâm lý học vào dẫn chứng nhằm mục đích thuyết phục người đọc để suy nghĩ theo hướng tôi muốn họ nghĩ (Một phần khá lớn là tôi không có đủ kiến thức sâu về những mảng đó nên sẽ không nên dùng những lý lẻ đó để bào chữa cho sự thiếu kiến thức của mình). Hãy đọc với một tâm trạng mở (open mind) và suy nghĩ thoáng (take it with a grain of salt) để trao đổi văn minh.
With that out of the way, let's jump to it.
Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong một căn phòng chứa tiền và vàng của ngân hàng, và không ai thấy dc sự hiện diện của bạn, bạn có khả năng thể nhét một cọc tiền hoặc thỏi vàng vào túi và đi ra mà bị bất cứ sự trừng phạt gì về chuyện đó.
Câu đố này chả có gì để khó trả lời, dĩ nhiên tôi sẽ thó một một thỏi vàng lớn và nhét đầy túi. Ngân hàng cũng đâu thể sập vì vài thỏi vàng. Có thể một vài người sẽ bị sa thải hoặc chịu trách nhiệm do họ bất cẩn, quản lý yếu kém nhưng tôi đâu thấy dc chuyện đó, mà điều đó thì quan trọng gì so với hạnh phúc của tôi chứ?
Câu chuyện trên nghe khá hoang đường và vô lý nên tôi đưa thêm một câu truyện khác.
Bạn là một tên cướp, nhưng bạn có phương châm rõ ràng là chỉ cướp nhà giàu có tiền, dư giả, những tên tham quan xấu xa, ác bá chứ không cướp của người trung lưu, người nghèo vì việc cướp của bạn cũng không thay đổi quá nhiều cho cuộc sống của họ. Bạn là kẻ cướp có tiêu chuẩn rõ ràng.
Tới đây, chắc bạn vẫn thấy 2 câu chuyện tôi nói nó có vẽ không liên quan đến tiêu đề và chưa hiểu thông điệp tôi muốn đưa ra là gì. Đó chỉ là những metaphor (ẩn dụ) để tôi nói ra câu chuyện thứ 3 này.
Mọi người, cả tôi, cả bạn, trong xã hội hiện nay, chúng ta có thể là kẻ cướp trong 2 câu chuyện ở trên nhưng chúng ta không nhìn ra, hoặc chạy trốn khỏi cái suy nghĩ đó qua một hệ thống tinh vi, phức tạp, biến hóa cả ngàn năm nay từ hình thức này sang hình thức khác.
Bạn đang là nhà đầu tư (hay đầu cơ – tùy cách nghĩ của từng người) bitcoin, tiền ảo, nft, nhà đất, chứng khoán với mục tiêu làm giàu, dùng tiền đẻ ra tiền. Tôi không nói các bạn là kẻ cướp, nhưng hệ thống, thị trường, ngân hàng, các tập đoàn tài chính, công nghệ đã tạo ra những công cụ cực kỳ hiện đại, hiệu quả, và đơn giản để chúng ta thực hiện những hành động tạo ra những sự “dịch chuyển của cải” (wealth transfer) từ bên này sang bên khác. Với cách khéo léo dùng câu chữ như vậy, tên gọi của các nhà đầu tư, những người có tầm nhìn vĩ mô, lèo lái con tàu kinh tế đâu thể nào là một tên cướp tham lam, vơ vét của cải của bất cứ tầng lớp nào trong xã hội đâu nào?
Có những người vay tiền để tham gia tài chính, đó là sự lựa chọn của họ, họ tham lam thì họ phải gánh chịu những rủi ro (risks), và hậu quả (consequences). Hình ảnh của những người này giống như những người cùng cực nhưng vẫn tìm cách trở thành một quý tộc, địa chủ để sống thoải mái, vô lo, để “tự do tài chính” nhưng chưa có nền móng vững chắc. Họ cầm những thanh dao vay mượn mà bước vào thị trường mong cướp bóc được cái gì đó để giàu lên. Có những câu chuyện kỳ tích được thêu dệt lên để dắt những con mồi tiếp theo vào trong lò mổ, thị trường nào cũng có một huyền thoại anh hùng để làm gương, thua thì chỉ “tay trắng” thành “trắng tay” thôi, và sau đó thì không ai kể, không có sau đó nữa.
Thời đại càng văn minh, tiến bộ, thì những công cụ “cướp bóc” càng được thiết kế tinh vi, chi tiết, thấu đáo để “giảm nhẹ”, “bình thường hóa” rất nhiều những tiêu cực, những hành vi xấu xa, luôn có hướng tiện tay để đổ lỗi lên xã hội. Do xã hội như thế mà, ai cũng làm vậy, đâu còn cách nào khác nữa đâu? Kiếm tiền thì rất nhiều cách, nhưng kiếm tiền nhanh, dễ, và ít sáng tạo thì có gì khác việc đi “cướp”?
Họa chăng nên cướp “văn minh” và có “tiêu chuẩn”, phải cướp trông sao cho “sang”, không được phèn.
Người viết cũng là một kẻ cướp. Tôi biết tôi đang cướp, tôi cũng ko sugarcoat (phủ đường) hành động của mình để justify (biện minh) nó.
Chúng ta có nên kiếm tiền bằng mọi giá? Kể cả cướp?
Remarks:
Cảm hứng từ việc đọc các articles về các game NFT ở Việt Nam. Các chuyên gia tôi biết ở các CTY Game đang phát triển như vũ bão để đeo theo làn sóng NFT. Là gamer thì tôi quan điểm chơi game vì thích, vì thấy nó thú vị chứ chưa bao giờ tôi nghĩ chơi game để kiếm tiền. Nếu kiếm tiền là purpose thì tôi thấy stress quá, enjoy thế nào được mà gọi là chơi.
Có lẽ mục đích một ngày nào đó lũ sẽ được xã khi nó chín mùi.
Chỉ tội cho những kẻ cướp nghiệp dư đến sau sẽ gánh chịu hậu quả.
Mà thôi, ảnh hưởng gì đến hạnh phúc của mình, mình giàu rồi mình đi từ thiện lại cho họ. Tiền vô tay mình xài tốt hơn họ xài. Mình biết đầu tư ra nhiều game như vậy nữa mà. Từ 1 nhân 10, tiền họ an toàn hơn trong tay mình.
Relax, you probably know what I want to convey now.