Có một câu chuyện có lẽ nhiều người từng biết. Đó là câu chuyện "Chiếc hộp Pandora" trong thần thoại Hy Lạp. Đó là chiếc hộp của nàng Pandora - người phụ nữ đầu tiên đến thế giới loài người. Pandora đã được Zeus dặn kĩ rằng không được mở chiếc hộp đó ra. Nhưng với sự tò mò của mình, Pandora đã mở chiếc hộp ra và tất cả những gì trong chiếc hộp kì bí đó đã khiến cho tất cả những điều bất hạnh tràn ngập khắp thế gian: thiên tai, bệnh tật, chiến tranh… và chiếc hộp chỉ còn sót lại một chút "hy vọng" mang tên Pandora cho loài người để có thể tiếp tục sống."
Covid-19 có lẽ là một chiếc hộp Pandora mới nhất đối với thế giới loài người.
Điều đáng sợ nhất mà chiếc hộp Pandora này mở ra không phải là dịch bệnh. Tới thời điểm hiện tại, Covid-19 vẫn không phải loại virus có tỷ lệ tử vong cao. Nhưng điều khiến Covid-19 nguy hiểm đó là sự lan truyền - tốc độ lây nhanh và khả năng lây lan rộng đến đáng sợ. Và đáng lo ngại hơn nữa, điều mà Covid-19 đe dọa đến thế giới loài người chính là nỗi sợ hãi, hoang mang, bất nhẫn... lan nhanh hơn cả tốc độ của virus sinh học.
Virus không phải là một loại sinh vật, virus là một trong những dạng sống tối giản nhất có thể hoạt động. Khi tấn công vào sinh vật, virus mang những đoạn ADN hoặc ARN của mình chèn lấn vào ADN tế bào chủ hoặc biến đổi sinh hóa, nhân bản khiến cho tế bào không còn hoạt động bình thường hoặc chết đi.
Cấu tạo của virus thuộc dạng đơn giản nhất trong các thực thể sống nên chúng cũng cực kỳ dễ dàng cấu trúc lại ADN, dễ dàng tiến hóa. Sự tiến hóa dễ dàng của virus khiến cho chúng từ vai trò "phương tiện chuyển gen ngang", giúp gia tăng sự đa dạng di truyền, trở thành nỗi khiếp sợ và "bóng ma bệnh dịch" với thế giới loài người.
Bác sĩ và bệnh nhân cùng nhau ngắm hoàng hôn tại bệnh viện Vũ Hán, ngày 5/3
Con người như nhiều loại động vật bậc cao khác, đã tiến hóa và ADN đạt được mức độ ổn định trong thời gian dài. Con người tự hào rằng mình không cần thay đổi cấu trúc ADN để thay đổi hành vi bản năng hay cơ thể sinh học để thích nghi với môi trường. Con người "tiến hóa" dựa vào khả năng truyền đạt thông tin, truyền lại kiến thức và bối đắp chúng từ thế hệ này đến thế hệ khác. Cùng với nền văn minh, con người cho rằng mình đã thống trị thế giới.
Và từ một thời điểm nào đó, con người đã cho rằng bản thân mình là "sinh vật thượng đẳng" với thiên nhiên, ngạo nghễ đứng đầu "chuỗi thức ăn". Con người cho phép mình ăn bất cứ điều gì mà họ muốn, mặc nhiên cho rằng mình có quyền "cải tổ tự nhiên" bằng việc phá rừng, đắp đập, xây hồ, tiến hành các thí nghiệm biến đổi gen nguy hiểm... tích trữ cho mình núi tài sản chuyển đổi bằng kim tiền...
Covid-19 là cú tát mạnh mẽ tới loài người - kể cả những con người đã nghĩ rằng mình an toàn giữa sự sa hoa, quyền lực, hay cả những nhóm người cho rằng mình có một đời sống văn mình. Vì sau sự ngạo nghễ và chủ quan đó, họ sớm nhận ra...
Covid-19 là một đại dịch không phân biệt giàu nghèo, tuổi tác, giới tính, trình độ, giai cấp, quốc tich ... n-Coid chỉ bị kiềm chế bởi cách mà người ta đối diện với nó – có ý thức hay không.
Covid-19 cho con người thấy mình nhỏ bé trước Tự Nhiên như thế nào. Ngay cả những quốc gia giàu có nhất cũng trở nên thiếu hiệu quả trước dịch bệnh, ngay cả những con người dày dặn kinh nghiệm và kiến thức y học nhất như cũng trở nên lúng túng... Con người bỗng chốc bị xé toang cái vòng an toàn của mình.
Covid-19 làm cho chúng ta nhận ra bản chất của con người. Sự giàu có không mua được cho bạn ý thức; quốc gia văn minh không sản sinh ra những con người hành xử văn minh; sự trục lợi của những con người sẵn sàng xem thường mạng sống đồng loại; “Fake News” - tin tức giả tràn lan, sự nguy hiểm khôn lường của một thế giới "ảo" nhưng không "ảo"; đến một lúc kim tiền, vật chất... không có giá trị bằng một miếng giấy vệ sinh... . Covid-19 như "tấm gương chiếu yêu" làm lộ ra những phần xấu xa mà chúng ta cố gắng che đậy, tô vẽ trong bao nhiêu năm nay.
Con người sớm nhận ra "nhân tai" - những con quái vật do chính mình tạo ra cũng nguy hiểm và không kiểm soát được như thiên tai. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, biến đổi khí hậu có thể làm thay đổi những vector (hướng lây lan dịch bệnh) và băng tan ở hai cực có thể "hồi sinh" những chủng virus cổ đại chưa từng được biết đến.
Tự Nhiên khiến cho con người phải tỉnh ngộ.
Giống như chiếc hộp Pandora, Tự Nhiên cũng hào phóng ban cho con người sức một sức đề kháng cũng rất...tự nhiên. Đó là niềm hi vọng.
Đến cuối cùng, cũng như bao dịch bệnh khác, Covid-19 là "phép thử" của Tự Nhiên trước con người. Loài người bình đẳng như bao nhiêu loài động vật, cúi đầu trước "phép thử" của mẹ thiên nhiên. Covid-19 sẽ chẳng làm cho con người chết hết đi nhưng cũng như bao nhiêu loài động vật khác, qua một "phép thử" chỉ những kẻ mạnh mẽ nhất mới có thể tồn tại. Chúng ta - con người sẽ tiến hóa như thế nào? Thay đổi cấu trúc ADN để trở nên mạnh mẽ hay tiếp tục phát huy ưu thế của sinh vật bậc cao nhất - trước hết thay đổi tư duy và ý thức của mình?
