Paulo Dybala đôi khi là một ẩn số. Không đến mức bí ẩn như sự cố máy bay MH-370 của Hàng không Malaysia hồi 2014, nhưng phong cách chơi bóng và sự tiến hóa của Dybala vẫn là một câu đố hóc búa khó lòng giải đáp. Một phần lý do là bởi người ta không thực sự hiểu anh chơi ra sao, hoặc họ cũng chẳng rõ sự nghiệp của Dybala đã rẽ theo hướng nào trong 2 năm qua.
Ở mùa giải năm nay, mọi thứ gần như thay đổi rất nhanh chóng đối với Dybala. Kể từ khi Cristiano Ronaldo cập bến Juventus, “La Joya” dần rời xa ánh đèn sân khấu từng của riêng mình. Đối với nhiều người, cầu thủ người Argentina chơi tệ hơn trông thấy. Họ cho rằng Dybala không thể giữ được phong độ ấn tượng như thời điểm trước khi Ronaldo gia nhập Bianconeri. Tuy vậy, không phải là không có quan điểm ủng hộ Dybala, rằng anh vẫn là một trong những cầu thủ tốt nhất ở vị trí của mình trong thế hệ hiện nay.
Mặc dù không dễ để chỉ ra từng lập luận đó của dư luận là đúng hay sai chỉ trong một giai đoạn ngắn của sự nghiệp, nhưng hãy cùng nhìn lại Dybala đã trưởng thành như thế nào, từ ngày còn là một cậu nhóc gầy gò ở học viện đến khi gặt hái được danh tiếng trong màu áo Bianconeri, quả thực đó là một quãng đường dài!
Trước khi siêu sao người Bồ Đào Nha đến, Dybala là tài sản quý giá nhất của Juve. Anh được thổi phồng và tâng bốc như là viên ngọc lấp lánh nhất của đội bóng. Những ngày còn ở Laguna Larga, Argentina, Dybala đã tạo được dấu ấn trong vai trò chạy cánh trái khiến các tuyển trạch viên từ Ý để mắt. Không những thế, anh còn chơi tốt ở cánh phải và cả vị trí trung phong. Trọng tâm cơ thể thấp và bộ kỹ năng với bóng khiến Dybala không đơn thuần chỉ là một mẫu tiền đạo thuần túy.
Việc đặt chân đến Ý và cập bến Palermo giúp Dybala được chơi ở cánh phải nhiều hơn thời gian ở quê nhà. Trong màu áo “I Rosanero”, anh thường xuyên chơi rất cao và được tự do sáng tạo. Những tình huống cut-inside rồi cứa lòng bằng cái chân trái kỹ thuật từ cánh phải, hoặc rê dắt bóng điệu nghệ ở khu vực final-third (1/3 sân cuối cùng) nhằm tạo đột biến đã tạo nên thương hiệu cho La Joya. Cũng đột biến như cánh phải, anh không bao giờ mắc kẹt hay thiếu ý tưởng khi chơi ở cánh đối diện. Anh hoàn toàn có thể tỏa sáng từ bên sườn trái. Điển hình là lần vượt qua Cristian Zapata trong chiến thắng 2-0 của Palermo trước AC Milan hồi mùa giải 2014/15.
Có vô số lần Dybala tìm được khoảng trống bên hành lang trái, dù cho bản thân cầu thủ Argentina chơi bám biên phải. Dybala là một dạng tiền đạo có lối chơi khá phóng khoáng, hay chạy chỗ trong khu vực final-third để tung ra một cú đặt lòng hiểm hóc từ cánh phải, hay đơn giản hơn là có một pha kiến tạo chất lượng từ biên trái.
Đến Juventus, La Joya chỉ chơi như một tiền đạo trong mùa giải đầu tiên. Với xu hướng hơi lệch về bên phải thường thấy, anh dần từ bỏ lối chơi của một trung phong thuần túy. Dybala thích vặn sườn đối thủ để dứt điểm. Mùa giải thứ 2 cũng vậy, vai trò thi đấu của cầu thủ Argentina vẫn không mấy khác biệt. Nhưng sự hiện diện của tân binh đắt giá Gonzalo Higuain đã khiến hiệu suất của cầu thủ năm nay 25 tuổi có dấu hiệu suy giảm.
Higuain có 24 pha lập công ở mùa giải 2016/17 và mọi sự chú ý dần chuyển hướng sang anh. Nhiều người cho rằng, những vị trí đặc biệt trên hàng công mà Higuain đang đảm nhiệm phần nào trùng khớp với Dybala trước đây. Dù vai trò dần trở nên hạn chế, nhưng Dybala vẫn hoạt động như một second-striker (hộ công) bằng cách di chuyển rộng hơn theo chiều ngang sân. Người ta có thể tranh cãi liệu Dybala có đang tiến hóa hay không, nhưng quả thực anh đã hoàn thiện về tư duy chiến thuật hơn ngay ở lần đầu thử sức với vai trò mới. 11 bàn thắng ở mùa giải này có lẽ là một con số không tồi với một cầu thủ khi ấy mới chỉ 23.
Dybala hầu như không có những tiêu chuẩn lẫn tố chất thích hợp để chơi trung phong thật sự xuất sắc. Và một số 9 thực thụ như Higuain đã giải đáp trọn vẹn bài toán cho Lão phu nhân. Higuain đến Turin và buộc cả hai ngôi sao Argentina phải bổ trợ lẫn nhau trên hàng công. Mùa giải 2017/18, Dybala thực sự chứng minh được anh có thể thích nghi tốt yêu cầu của Massimiliano Allegri.
Dybala được sử dụng ở mọi vị trí xung quanh trung phong cắm và chơi như một số 10, một cầu thủ chạy cánh trái hay một tiền vệ lệch phải. Khi mọi đường bóng đều hướng đến điểm đích mang tên Higuain, Dybala dần tạo được mối liên kết với người đồng hương và càng được “Mad Max” tin tưởng. Chơi rộng hay lùi sâu, Dybala đều thể hiện khá tốt.
La Joya ít nhiều đột phá sau sự có mặt của Higuain. Anh ghi được 22 bàn ở Serie A 2017/18 dù bỏ lỡ vài trận đấu trong khoảng tháng 12 và tháng 1.
Chỉ số bàn thắng kỳ vọng (Expect goal) của Dybala lên tới 8.13 và khi ảnh hưởng của Higuain mờ dần, thì đây chính là thời cơ của cựu cầu thủ Palermo. Cựu chân sút Napoli dần cho thấy những dấu hiệu sụt giảm phong độ do thể trạng lẫn tuổi tác, chiếc ngai vàng tại Juventus Arena dần được trả lại cho Dybala. Được hào quang chiếu soi trở lại, Dybala tự mình thích nghi với một phong cách khác, một kiểu tiếp cận mới.
Đến mùa giải năm nay 2018/19, sự chú ý một lần nữa rời xa Dybala để hướng về tân binh khủng Cristiano Ronaldo, người hiện đang có 19 bàn ở Serie A. Massimiliano Allegri tất nhiên không bỏ rơi anh. Ông thử nghiệm La Joya ở những vai trò hoàn toàn khác biệt ở mùa này. Anh được bố trí chơi phía sau để hỗ trợ cả Ronaldo lẫn Mandzukic, hoặc tạo thành mũi đinh ba lợi hại trên hàng tấn công cùng 2 cái tên kia.
Dybala vẫn cho thấy mình cảm thấy thoải mái nhất bên hành lang phải, nhưng anh lại không hoạt động chính xác như một cầu thủ winger thuần túy. Anh gần giống với một “inside forward” (Tiền đạo cánh có thiên hướng di chuyển từ cánh vào thẳng trung tâm hàng phòng ngự đối phương), hoặc một “false trequartista”, người luôn giữ vị trí phía sau hai tiền đạo, cho phép Joao Cancelo tăng tốc lên trên ở biên phải.
Việc Dybala cho thấy được tiềm năng của bản thân dù phải chơi đa dạng chiến thuật phần nào cho thấy anh vẫn là một cầu thủ tốt. Với 3 bàn thắng và 4 kiến tạo, những thông số trên đều khá giống với giai đoạn Higuain vừa gia nhập đội bóng. Số lần lập công và hỗ trợ đồng đội ít lại, Dybala phải mất ít nhất một mùa để làm quen và điều ấy sẽ giúp La Joya phát triển mạnh hơn.
Người ta tiếp tục xầm xì về việc Dybala đã thoái trào tệ cỡ nào khi hợp tác cùng Ronaldo. Anh liên tục bị đem so sánh  với Neymar thậm chí Messi, nhưng phải thừa nhận Dybala luôn nỗ lực hơn bao giờ hết, đặc biệt là khi vị trí của anh bị thuyên chuyển.
Số lượng đường chuyền từ chân Dybala tăng dần đều sau mỗi trận đấu. Trung bình mỗi lần ra sân mùa giải này, cầu thủ Argentina có 2.76 key pass, so với 2.06 của mùa trước và 2.41 ở mùa trước nữa. Được chơi sau lưng hoặc bên phải hai số 9 thực thụ giúp Dybala trở nên thành thạo hơn trong cách làm bóng và sáng tạo lối chơi.
Tình cảnh hiện nay của Dybala rất giống với Neymar thời còn ở Barcelona khi phải làm kép phụ sau cho những cầu thủ khổng lồ của Ronaldo lẫn Messi, nhưng bóng đá là một trò chơi dành cho những ai có cá tính và tinh thần cầu tiến. Neymar chắc chắn sẽ được yêu thích bởi sự ngẫu hứng và kỹ thuật trên sân cỏ. Đó là điểm mạnh của cầu thủ Brazil và anh luôn biết cách tận dụng. Khát khao chứng tỏ bản thân đã khiến anh quyết định thoát khỏi bóng tối phía sau Lionel Messi để chuyển đến PSG với giá trị chuyển nhượng kỷ lục trong lịch sử bóng đá.
Còn đối với Dybala, anh vẫn có thể ngày càng tiến bộ bởi xung quanh La Joya là những người đồng đội chí cốt sẵn sàng nâng đỡ. Dù ánh hào quang nhiều lần tìm đến cầu thủ người Argentina rồi lại nhanh chóng vụt tắt, nhưng tương lai của anh chắc chắn phụ thuộc vào anh. Không chỉ mỗi lý do Dybala là một cầu thủ đẳng cấp, nhưng còn vì anh là niềm cảm hứng và là hy vọng của biết bao NHM trên toàn châu Âu cũng như Thế giới. Chẳng ai muốn tài năng của một cầu thủ điển trai như Dybala phải nhanh chóng lụi tàn!
____________
Biên tập: Kinh Luân.