Nói « Không » với sự phi chính trị hóa phong trào nữ quyền

Dịch từ "Contre la dépolitisation du féminisme" của Irene García Galán @irenevrose

Bởi: Mai @maivugon

Nữ quyền là một cuộc đấu tranh chính trị nhắm đến sự bãi bỏ mọi hệ thống thống trị. Nữ quyền không thể tách khỏi các cuộc đấu tranh xã hội khác. Một thứ nữ quyền không màn đến chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa phân biệt khuyết tật (tạm dịch từ « validisme »), những đàn áp đối với cộng đồng LGBTQIA+, chủ nghĩa thuộc địa và chủ nghĩa đế quốc, thì là một thứ nữ quyền không chỉ không giải phóng các nhóm bị đàn áp, mà chỉ nhắm đến việc nâng những người phụ nữ có nhiều đặc quyền lên một vị trí càng cao hơn nữa so với vị trí ban đầu, vốn đã sẵn cao của họ.

Thứ nữ quyền mà tồn tại với lý do chính yếu là sự thăng tiến quyền lực (chính trị và/hoặc kinh tế) của phụ nữ da trắng tư sản là một thứ nữ quyền chỉ nhắm đến bình đẳng giữa đàn ông và phụ nữ của các giai cấp thống trị. Và không nhắm đến sự bãi bỏ giai cấp.

Trong khi đó, thứ nữ quyền mà chúng ta phải hết lòng đấu tranh cho và bảo vệ, phải hướng đến không chỉ bình đẳng giới mà ngoài ra, bình đẳng giữa mọi phụ nữ và thành phần bị đàn áp (1), và giữa mọi người nói chung. Và điều đó chỉ có thể đạt được thông qua bãi bỏ giai cấp : việc bãi bỏ giai cấp tư sản và cùng với nó, những giai cấp mà giai cấp tư sản đàn áp. Điều này đối lập với cách mà một số phong trào nữ quyền vừa không hề đấu tranh cho sự tiêu biến của giai cấp thống trị, mà còn củng cố giai cấp thống trị với việc tạo nên chỗ đứng to lớn hơn ở trong giai cấp thống trị cho một nhóm thiểu số những phụ nữ vốn đã có nhiều đặc quyền trong xã hội.

Nữ quyền là một cuộc đấu tranh chính trị, với một mục tiêu chính trị và nhiều chiến thuật khác nhau nhằm đạt được mục tiêu đó. Nữ quyền không thể được gói gọn thành việc ủng hộ phụ nữ vô điều kiện, chỉ vì đơn giản họ là phụ nữ, và đó là chưa kể đến tính cá nhân của mỗi người phụ nữ. Phụ nữ không phải những thiên thần vô hại, và việc khẳng định điều ngược lại là mang tính bản chất luận (2).

Phụ nữ có thể phân biệt chủng tộc, phát-xít, tư bản, vân vân. Như thế, phụ nữ, và những hoạch định chính trị họ ủng hộ, cũng có thể là kẻ thù của nữ quyền, giống như việc phụ nữ cũng có thể là kẻ thù của đấu tranh chống lại phân biệt chủng tộc, đấu tranh giải thuộc địa hay đấu tranh giai cấp.

Không phải sự thăng tiến về quyền lực nào của 1 người phụ nữ, hay sự tiến gần hơn đến những kết cấu thống trị (tạm dịch "structures de domination") nào của một người phụ nữ, cũng là một bước tiến cho nữ quyền với cương vị là 1 cuộc đấu tranh mang tính tập thể và cách mạng. Khác xa là đằng khác. Ví dụ, việc một người phụ nữ da trắng cánh hữu và tân tự do đạt đến chức Bộ Trưởng, không giúp ích gì cho nữ quyền cả. Bởi vì mục tiêu chính trị của người phụ nữ ấy không cùng hướng với chúng ta mà đi ngược lại với chúng ta. Phụ nữ và các thành phần bị đàn áp (3) không cần những ví dụ « phụ nữ mạnh mẽ » hay « hình mẫu đại diện ».

Cái chúng ta cần đó là những thay đổi kết cấu và cấp tiến về điều kiện tồn tại vật chất của chúng ta. Người mẹ khổ cực vì lạm phát gia tăng và vì quyền trợ cấp thất nghiệp bị đe dọa chẳng cần biết chuyện phụ nữ giai cấp thống trị bây giờ có thể chạm đến quyền lực để làm gì cả.

Ghi chú của người dịch:

(1): dịch từ "dissidences", nghĩa là các nhóm người bất đồng quan điểm với một nhóm nhất định. Ở đây hiểu là bất đồng quan điểm với các nhóm thống trị. Tức những nhóm người bất đồng quan điểm là những người chống lại các hệ thống đàn áp. Hiểu thoáng hơn thì "dissidences" ở đây nói về các nhóm người bị đàn áp (cộng đồng LGBTQIA+, người khuyết tật, người da màu, phụ nữ, giai cấp lao động/vô sản,...)

(2): dịch từ "essentialisant", tính từ của "essentialisme" (bản chất luận). Bản chất luận cho rằng tồn tại 1 "bản chất" mà nếu cá nhân nào thỏa điều kiện của bản chất ấy thì là phụ nữ, hoặc ngược lại, phụ nữ thì bắt buộc phải mang bản chất ấy. Việc cho rằng phụ nữ là những "thiên thần vô hại" (ý nói phụ nữ là luôn tốt, không thể làm gì xấu) mang tính bản chất luận vì nó đặt ra một bản chất, một khuôn khổ duy nhất cho phụ nữ; nhưng trong thực tế, phụ nữ đa dạng và hoàn toàn có thể làm việc xấu như slide tiếp sau trình bày và trở thành kẻ thủ của nữ quyền.

(3): Như (1)

Đây là bài dịch từ bài post của Irene (đọc là I-rê-nê) trên instagram:

Cảm ơn Irene đã cho phép mình dịch và đăng lại. Phiên bản slide instagram của bài viết này ở đây: