Chúng ta thường nghĩ những hành vi kỳ lạ của người bị tâm lý đều là do những tổn thương từ lúc trước hình thành nên. Ta tin rằng phải có một nguyên nhân nào đó mới khiến họ thay đổi đến như vậy. Nhưng sự phức tạp bên trong bộ não của con người lớn hơn ta nghĩ nhiều. Để hiểu hơn về vấn đề này, hãy để 5 tựa sách dưới đây giúp bạn giải mã những bí ẩn xoay quanh tâm trí của những người mắc bệnh. Từ đó có thể thấu hiểu và chữa lành họ.

1. Sang chấn tâm lý : Hiểu để chữa lành - Bessel van der Kolk

Nếu như bạn nghĩ bị sang chấn tâm lý chỉ là một vấn đề tâm lý thông thường thì hãy đọc thử cuốn sách này. Sách không chỉ định nghĩa sang chấn tâm lý mà còn đi sâu vào việc giải thích cách sang chấn ảnh hưởng đến toàn bộ con người từ não bộ, hệ thần kinh, cảm xúc, cho đến cơ thể và mối quan hệ. Tiến sĩ Bessel van der Kolk, một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về sang chấn, lập luận rằng "cơ thể ghi nhớ sang chấn" (the body keeps the score) - tức là những tổn thương tâm lý không chỉ tồn tại trong tâm trí mà còn in hằn sâu sắc trong cơ thể, thể hiện qua các triệu chứng thể chất, phản ứng tự động và những khó khăn trong điều hòa cảm xúc.
Bessel van der Kolk đưa người đọc vào thế giới của khoa học não bộ để hiểu cách sang chấn làm gián đoạn khả năng xử lý thông tin, lưu trữ ký ức và điều hòa cảm xúc của một người. Tác giả giải thích tại sao người bị sang chấn thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt bằng lời nói về trải nghiệm của mình, và tại sao họ thường bị "tái hiện" (flashback) hoặc tê liệt cảm xúc.

2. Chữa lành những sang chấn tuổi thơ - Bruce D. Perry và Maia Szalavitz

Đây không phải là một cuốn sách chỉ có định nghĩa suông mà nó được dẫn chứng bởi nhiều câu chuyện có thật của các bệnh nhân nhí. Những tổn thương từ lúc còn nhỏ có khả năng sẽ bị ảnh hưởng tâm lý cả đời nếu không biết điều trị đúng cách. Thông qua nỗi ám ảnh kinh hoàng của những đứa trẻ (bị lạm dụng, bị bỏ rơi, bị đánh đập…) Bác sĩ Bruce D. Perry - một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về sang chấn ở trẻ em đã kết hợp chặt chẽ các trường hợp lâm sàng với những giải thích sâu sắc về cách thức bộ não của trẻ em phản ứng và bị thay đổi bởi sang chấn, và quan trọng hơn là con đường để chữa lành và phục hồi chức năng não bộ bị tổn thương. 
Sách dẫn dắt độc giả qua những câu chuyện đầy ám ảnh mà bệnh nhi của ông trải qua. Theo đó, chúng ta sẽ hình dung được sự tàn phá mà sang chấn tâm lý để lại cho một đứa trẻ. Chúng lớn lên với hàng loạt những triệu chứng khác nhau như: Trầm cảm và lo âu, rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) hay khó khăn trong điều hòa cảm xúc….Điều này giúp cho người đọc có thể hiểu và đồng cảm với tình trạng này hơn. 
Một thông điệp xuyên suốt sách mà ta sẽ thấy đó chính là sức mạnh của tình yêu thương. Khi được tiếp xúc với những người có thể cho chúng cảm giác an toàn, ổn định cùng với sự thấu hiểu thì những tổn thương lúc trước sẽ dần biến mất.

3. Tâm lý học tội phạm - Stanton E. Samenow

Khác với những lý giải về việc phạm tội có nguyên nhân từ sang chấn tâm lý tuổi thơ hay ảnh hưởng bởi việc lớn lên trong môi trường nghèo khổ. Tác giả Stanton E. Samenow sẽ cho bạn thấy rằng, việc phạm tội là hệ quả trực tiếp của một khuôn mẫu tư duy và quá trình ra quyết định có ý thức của cá nhân. Samenow cho rằng tội phạm có một kiểu tư duy đặc trưng (criminal thinking patterns) khác biệt so với người bình thường. Họ không phải là nạn nhân của hoàn cảnh, mà là những người có ý thức lựa chọn hành vi phạm tội. Những khuôn mẫu tư duy này bao gồm: cảm giác vượt trội, luôn muốn kiểm soát người khác, lừa dối, thiếu trách nhiệm, tự cho mình là trung tâm, và không ngừng tìm kiếm sự kích thích hoặc thỏa mãn.
Qua đó cuốn sách này sẽ cho bạn hiểu vì sao việc cải tạo tội phạm lại khó khăn như vậy. Họ bắt buộc phải thay đổi được ý thức của bản thân, nhìn nhận một cách tích cực hơn về cuộc sống. Học cách từ bỏ niềm tin độc hại ăn sâu vào tâm trí, có trách nhiệm về hành vi cũng như kiểm soát được nhận thức của mình.

4. Giải mã hoóc - môn dopamine - Anna Lembke

Khi đề cập đến nghiện ngập, người ta thường liên tưởng nhiều nhất đến việc nghiện các loại chất kích thích. Nhưng khi đọc cuốn sách này, Anna Lembke sẽ cho bạn biết nghiện game, nghiện mua sắm, nghiện cờ bạc hay nghiện thủ dâm…. cũng được xem là một loại nghiện nghiêm trọng. Nội dung chính của cuốn sách đề cập đến nỗi đau đến từ sự khoái lạc khi ta rơi vào trạng thái nghiện ngập. Anna Lembke sẽ vạch trần cơ chế ẩn giấu đằng sau sự mất cân bằng giữa 2 cảm giác này, chỉ ra những tác hại thông qua câu chuyện của mỗi bệnh nhân.
Bạn sẽ biết được là khi cơn nghiện đi quá sâu vào cuộc sống, tinh thần lẫn thể chất và các mối quan hệ của người đó sẽ bị giảm sút. Càng muốn nhiều thì càng mất nhiều, nhưng họ lại không thể dừng những khoái lạc tồn tại trong tâm trí của mình. Trong sách cũng có đề cập về việc chất gây nghiện trong thời đại này có mặt khắp mọi nơi, vì thế nên ta dễ dây vào nó mà không lường trước được. Thông qua tác phẩm này, bạn sẽ nhận được một lời cảnh báo chân thành về vấn đề nghiện ngập, nó giúp cho bạn hiểu sâu hơn nỗi đau của những người mắc chứng nghiện và hậu quả nó để lại nếu không thể vượt qua.

5. Thao túng tâm lý - Shannon Thomas

Cuốn sách này tập trung vào việc giải mã và hướng dẫn chữa lành khỏi "lạm dụng ẩn giấu" (hidden abuse) – một dạng thao túng tinh vi, khó nhận thấy nhưng có sức tàn phá khủng khiếp đối với tâm lý nạn nhân. Tác giả, một chuyên gia trị liệu về sang chấn, lập luận rằng lạm dụng tâm lý không phải lúc nào cũng rõ ràng như bạo lực thể chất, mà thường diễn ra dưới hình thức kiểm soát, chỉ trích ngầm, thao túng cảm xúc, và làm suy yếu lòng tự trọng của nạn nhân một cách từ từ, khiến họ nghi ngờ chính mình.
Sách làm rõ các dấu hiệu của lạm dụng tâm lý mà nạn nhân thường khó nhận ra, bao gồm: gaslighting (thao túng khiến nạn nhân nghi ngờ thực tại của mình), cô lập, hạ thấp giá trị, đổ lỗi, và việc kẻ lạm dụng giả vờ là người tốt đẹp trước mặt người khác. Những người thao túng này có thể là chính người thân trong gia đình hoặc bạn bè, vì thế nên nạn nhân khó có thể nhận ra việc mình lạm dụng. Trong sách tác giả cũng sẽ diễn giải rõ hành vi tự đổ lỗi cho bản thân và biện minh cho kẻ thao túng. Thomas sẽ giúp độc giả nhận ra rằng vấn đề không nằm ở họ, mà nằm ở hành vi độc hại của kẻ lạm dụng. 
Review sách