Nhu cầu tiêu thụ dầu liệu có tăng cao?

Dầu có thể coi là nguồn nhiên liệu thay thế vô cùng đáng chú ý dựa vào việc giá khí đốt tăng rất cao, tuy nhiên Châu Âu đang gấp rút lấp đầy kho dự trữ khí đốt tự nhiên.

Những sửa đổi về dự báo nhu cầu tiêu thụ dầu gần đây không thực sự lạc quan như những gì chúng đang thể hiện. Chúng ta không nên quá vui mừng về việc giá dầu vừa mới tăng.

Cơ quan năng lượng quốc tế (The International Energy Agency - IEA), Cơ quan thông tin năng lượng Hoa Kỳ (the US Energy Information Administration) và OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries) đều đồng loạt cập nhật triển vọng ngắn hạn về nhu cầu tiêu thụ dầu trong tuần vừa qua. Hai trong số các cơ quan trên đã cắt giảm dự báo về nguồn cầu trong năm nay và năm tới, trong khi đó IEA là cơ quan duy nhất đưa ra dự báo về sự tăng trưởng sẽ diễn ra.

Đây không thể coi là một sự điều chỉnh nhỏ đến từ IEA (nơi có trụ sở đặt tại Paris), cơ quan trên đã đưa ra mức nhu cầu tăng khoảng 520.000 thùng mỗi ngày trong năm nay, cùng với đó là 490.000 thùng tăng thêm được dự báo vào năm 2023. Nhìn một cách tổng thể, nó có vẻ trông vô cùng lạc quan đối với thị trường dầu mỏ.

Tuy nhiên, sau đây sẽ là một vài lí do khiến chúng ta cần cẩn trọng hơn khi đánh giá:

Đầu tiên, chúng ta hãy so sánh các số liệu thực tế từ ba cơ quan trên và đặt chúng vào bối cảnh trong quá khứ. Số liệu dự báo mới nhất từ IEA trong năm 2022 nằm ở giữa so với số liệu từ hai cơ quan còn lại, và nó cũng đã gần giống với số liệu họ đưa ra vào tháng 3 năm nay. Thế nhưng, mặc dù sửa đổi đến từ IEA là vô cùng lớn, dự báo của IEA có vẻ như đã gần hơn so với số liệu hai cơ quan còn lại.

Một yếu tố đáng lưu ý là tăng trưởng về nhu cầu tiêu thụ dầu biến mất nhanh chóng (theo đồ thị phía dưới miêu tả). Nguồn cầu trên toàn thế giới hàng năm tăng khoảng 5 triệu thùng mỗi ngày trong quý I (cả ba Cơ quan đều đưa ra dự đoán trên), nhưng có vẻ như tình hình hiện tại lại cho thấy sự tăng trưởng đó đã "bay hơi".

Điều này không thực sự hoàn toàn bất ngờ nếu ta xem xét so sánh giữa các năm. Nhu cầu tiêu thụ dầu vào đầu năm 2021 vẫn chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ Covid-19, vì vậy sự hồi phục mạnh mẽ vào đầu năm nay là hoàn toàn có cơ sở. Sau đó, các hoạt động kinh tế và du lịch được cải thiện vào cuối năm 2021 đã tạo cho chúng ta một sự kì vọng về việc tăng trưởng nhu cầu trong các quý tương ứng của năm 2022 sẽ giảm bớt.

Chúng ta cũng nên xem xét kĩ hơn về lí do mà IEA tăng số lượng nguồn cầu, có hai yếu tố cần được nhắc đến:

Nhu cầu về dầu cho sản xuất điện, đặc biệt là ở Trung Đông - nơi có nhu cầu sử dụng điện cao nhằm giữ cho điều hòa hoạt động tốt vào mùa hè. Vào năm 2021, nhiệt độ ngày tại Riyadh và Saudi Arabia đã đạt đến mức trung bình khoảng trên 43°C (109°F) từ tháng 6 và không có dấu hiệu giảm mạnh vào trước tháng 10.

Trong khi dầu được sử dụng ở Trung Đông nhằm đáp ứng nhu cầu trong khoảng thời gian ngắn khi mà nó không được duy trì vào những tháng mát hơn, Châu Âu chứng kiến một câu chuyện khác. IEA đã ghi nhận việc sử dụng dầu trong sản xuất điện tăng cao tại Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Anh cũng như Nhật Bản.

Dầu đã trở thành nguồn nhiên liệu thay thế hấp dẫn khi mà giá khí đốt tăng vọt, Châu Âu đang gấp rút lấp đầy các kho dự trữ khí đốt tự nhiên trước khi mùa đông tới, điều này khiến cho dự trữ khí đốt ở Châu Âu đang đạt tiến độ nhanh hơn 9 tuần so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, đối với việc dòng chảy khí đốt từ Nga đang bị hạn chế nghiêm trọng, các nhà phân tích tại Standard Chartered Plc cho rằng thứ "vũ khí" khí đốt của Tổng thống Vladimir Putin đang dần bị vô hiệu hóa với lượng hàng tồn kho lớn, điều này cho thấy rằng Châu Âu sẽ sớm ở trong vị thế sẵn sàng vượt qua mùa đông một cách "thoải mái" mà không cần đến khí đốt của Nga.

Nhiều khí đốt tự nhiên sẽ làm giảm áp lực lên nhu cầu tiêu thụ dầu như một giải pháp thay thế, các quốc gia thuộc EU đã đi tới một thỏa thuận chính trị về việc cắt giảm khí đốt đi 15% trong mùa đông tới. Họ càng áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng, các tháng tới được dự báo sẽ ít khó khăn hơn. Có một vấn đề là các kế hoạch dự phòng cho việc cắt giảm khí đốt và nguồn cung cấp năng lượng cho ngành công nghiệp mùa đông này sẽ tiếp tục thúc đẩy nhu cầu về dầu miễn là vẫn còn những lo ngại về khả năng cắt giảm.

Thế nhưng, nhu cầu sẽ tăng lên trong bối cảnh triển vọng kinh tế xấu đi. Nếu như giá nhiên liệu, thực phẩm và các loại hàng hóa khác tăng vọt dẫn đến suy thoái, như nhiều nhà phân tích lo ngại, các hoạt động suy giảm kinh tế có thể nhanh chóng đẩy nhu cầu dầu đi theo chiều hướng ngược lại.