Nhà đầu tư giá lên (Bull investor) là gì?

Thuật ngữ giá lên và giá xuống không chỉ dành riêng cho việc mô tả thị trường chứng khoán nói chung mà còn thường được sử dụng để mô tả đặc điểm của các nhà đầu tư. Nhà đầu tư “giá xuống” là người bán cổ phiếu của mình với suy nghĩ rằng thị trường sắp sụt giảm. Trong khi đó, nhà đầu tư giá lên lại ngược lại, nhà đầu tư mua cổ phiếu vì tin rằng giá thị trường sắp tăng. Bài viết này, First Option sẽ giới thiệu rõ hơn các đặc điểm cũng như tâm lý của các nhà đầu tư giá lên (Bull investor) là gì? Hãy cùng theo dõi nhé.

Bull trong tiếng anh có nghĩa là “con bò”, còn trong thị trường chứng khoán sử dụng hình ảnh con bò để ẩn dụ cho thị trường tăng giá, đại diện cho xu thế đi lên. Ủy ban Chứng khoán Mỹ từ lâu đã định nghĩa, thị trường bò là thời điểm ghi nhận giá cổ phiếu tăng và tâm lý thị trường lạc quan. Khi đó, các chỉ số đại diện cho thị trường tăng từ 20% trong khoảng thời gian ít nhất 2 tháng.

Và chúng ta hãy bắt đầu bằng cách tưởng tượng một con bò đực. Mạnh mẽ và lao về phía trước với toàn bộ sức mạnh. Đó chính xác là những gì một nhà đầu tư giá lên (Bull investor) suy nghĩ và hành động. Trong thị trường chứng khoán, Bull investor là những nhà đầu tư mua chứng khoán hoặc cổ phiếu với kỳ vọng cổ phiếu sẽ tăng giá và họ sẽ kiếm được nhiều lợi nhuận.

Khi các nhà đầu tư giá lên quá lạc quan đôi khi còn được gọi là các nhà đầu cơ, đây là những nhà đầu tư mua cổ phiếu với kỳ vọng rằng trong thời gian rất ngắn nó sẽ tăng giá trị, sau đó họ sẽ bán cổ phiếu để kiếm lợi nhuận nhanh chóng trên thị trường.

Nói chung, các nhà đầu tư lạc quan có niềm tin cao vào sự chuyển động đi lên của giá cổ phiếu trên thị trường. Những nhà đầu tư như vậy vào lệnh mua liên tục với niềm tin rằng thị trường sẽ tăng trưởng cao hơn và sẵn sàng chấp nhận rủi ro nhiều hơn để theo đuổi lợi nhuận cao hơn.

Sự lạc quan là yếu tố chính thúc đẩy đà tăng trưởng của thị trường. Các nhà đầu tư lạc quan về triển vọng tương lai của nền kinh tế và các công ty mà họ đầu tư vào, điều này thúc đẩy giá cổ phiếu tăng cao. Không thể phủ nhận sự lạc quan của một nhà đầu tư giá lên (Bull investor) là một trong những động lực chính thúc đẩy xu hướng đi lên của thị trường. Sự lạc quan này dựa trên một số yếu tố, bao gồm các chỉ số kinh tế, triển vọng lợi nhuận của công ty và các sự kiện toàn cầu.

Tâm lý lạc quan là một trạng thái tâm lý ảnh hưởng đến cách con người nhìn nhận và giải thích các sự kiện. Trong một thị trường giá lên, các nhà đầu tư lạc quan về triển vọng tương lai của nền kinh tế và các công ty mà họ đầu tư vào. Bull investor tin rằng thị trường sẽ tiếp tục tăng và các khoản đầu tư của họ sẽ tăng giá trị. Triển vọng tích cực này tạo ra một động lực thúc đẩy các nhà đầu tư tiếp tục mua và nắm giữ cổ phiếu, khiến cầu cổ phiếu sẽ vượt quá nguồn cung, đẩy giá cổ phiếu lên cao tạo các đỉnh liên tiếp. Khi các nhà đầu tư càng cảm thấy lạc quan hơn về xu hướng thị trường, họ càng chọn đưa ra những quyết định đầu tư táo bạo hơn, bơm tiền vào thị trường nhiều hơn và giúp thị trường chứng khoán phát triển mạnh mẽ.

Các tin tức kinh tế tích cực có thể có tác động đáng kể đến tâm lý nhà đầu tư và thị trường nói chung. Khi tin tốt được công bố, chẳng hạn như một công ty báo cáo lợi nhuận khả quan hoặc nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn dự kiến, các nhà đầu tư sẽ trở nên lạc quan hơn về tương lai. Sự lạc quan này cũng đẩy giá cổ phiếu lên cao vì các nhà đầu tư tin rằng xu hướng tích cực sẽ tiếp tục.

Mặc dù sự lạc quan có thể là động lực thúc đẩy thị trường giá lên nhưng cũng có thể dẫn đến sự hưng phấn và tự tin thái quá một cách phi lý trí. Nhà đầu tư giá lên có thể trở nên quá lạc quan về thị trường và bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo hoặc rủi ro tiềm ẩn, như lịch sử đã chứng minh, những con bò đực không bao giờ chạy mãi, thị trường giá lên có thể gặp những sự điều chỉnh giá đi xuống, hoặc sụp đổ thị trường gây nên những cú sốc hoặc thua lỗ nặng nề cho những nhà đầu tư lạc quan và không hề phòng bị bất cứ rủi ro nào.

Trên thị trường tài chính, tâm lý lạc quan sẽ giúp cho các nhà đầu tư giá lên khi đầu tư bị thua lỗ cũng không bị mất tinh thần. Tuy vậy, tâm lý lạc quan quá mức sẽ gây ra tác động tiêu cực trong trường hợp nhà đầu tư bất chấp rủi ro và không biết điểm dừng cho dù đang bị thua lỗ dẫn đến tâm lý bi quan quá mức rời bỏ thị trường.

Thị trường gấu (Bear market) và thị trường bò (Bull market) phản ánh hai xu hướng đối nghịch nhau trong chứng khoán.

Ngược lại với “con bò đực” là “con gấu”, một nhà đầu tư giá xuống (Bear Investor) trên thị trường chứng khoán có niềm tin rằng giá hoặc giá trị của các loại chứng khoán sẽ giảm trong tương lai gần nhất. Các nhà đầu tư giá xuống thể hiện những đặc điểm hoàn toàn khác với các nhà đầu tư giá lên, được đặc trưng bởi tâm lý bi quan, tiêu cực trên thị trường. Các nhà đầu tư giá xuống tin rằng giá cổ phiếu sẽ giảm, dẫn đến khả năng thua lỗ. Họ có xu hướng ngại rủi ro hơn, trở nên thận trọng hơn khi đầu tư và ưu tiên các vị thế phòng thủ, như bán cổ phiếu hoặc bán khống trên thị trường, để bảo vệ danh mục đầu tư của mình. Nhà đầu tư giá lên và nhà đầu tư giá xuống không chỉ được áp dụng trên thị trường chứng khoán mà còn là những đặc điểm tâm lý có thể xảy ra trong các lĩnh vực và ngành nghề khác nhau như bất động sản, tiền số hay hàng hoá. Các nhà đầu tư có thể lạc quan hoặc bi quan vì những lý do nhất định mà họ biết rõ nhất hoặc do phân tích từ thị trường.

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư chứng khoán

Mặc dù thị trường giá lên nói chung là thời điểm tốt để đầu tư nhưng đó cũng là thời điểm các nhà đầu tư cần cẩn thận để không quá hưng phấn và đầu tư quá đà. Khi mức độ hưng phấn của các nhà đầu tư giá lên đang lên cao ngút trời, chúng ta cần phải giữ cho mình một cái đầu lạnh để tỉnh táo nhận diện ra những rủi ro của thị trường đang chực chờ phía trước.

Trong một số trường hợp nhất định, kỳ vọng của một nhà đầu tư giá lên có thể không đúng với với dự đoán và kỳ vọng về thị trường. Bởi lẽ, thị trường chứng khoán luôn có sự biến động lớn (ở cả chiều tăng lẫn giảm), khó kiểm soát. Việc không có một thái độ đúng đắn và thiếu trang bị đầy đủ kiến thức về lâu dài sẽ khiến các nhà đầu tư đối mặt chuyện thua lỗ, thậm chí sẽ tạo ra những cú sốc lớn. Để không bị sa vào tình trạng này, các nhà đầu tư nên:

Để có lợi nhuận trên thị trường chứng khoán không thể một sớm một chiều mà nhà đầu tư phải cần có chiến lược và tầm nhìn dài hạn. Việc lập kế hoạch trước khi tham gia vào thị trường sẽ giúp chúng ta có cái nhìn khách quan và bình tĩnh hơn, tránh bị ảnh hưởng bởi các tâm lý fomo, bầy đàn khi thị trường tăng mạnh. Với một chiến lược và kế hoạch rõ ràng, cần thiết lập bộ nguyên tắc cho bản thân và nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc đã đề ra, mọi hành động đều được tính toán từ trước, do đó chúng ta sẽ không phải đối mặt với các quyết định nóng vội và phụ thuộc vào cảm xúc nhất thời. Bất kể thị trường có như thế nào, đám đông hô hào quyết định như thế nào, chúng ta vẫn có thể bình tình để phân tích một cách khách quan nhất.

Lợi nhuận đi kèm với rủi ro, khi đặt kỳ vọng lợi nhuận càng cao thì nhà đầu tư càng phải chọn mua các mã cổ phiếu rủi ro nhiều hơn trong những giai đoạn biến động mạnh của thị trường. Khi đó, cổ phiếu sẽ biến động nhiều hơn dẫn đến tổn thất mà nhà đầu tư có thể gánh cũng lớn hơn. Kết quả là tâm lý chúng ta sẽ rơi vào trạng thái bất ổn. Vì vậy, hãy đặt kỳ vọng hợp lý về mức lợi nhuận trong khả năng có thể đạt được. Thông thường mục tiêu về lợi nhuận trong đầu tư chứng khoán Việt Nam hợp lý trong khoảng 15 - 20%/năm. Việc kỳ vọng hợp lý sẽ giúp bạn lựa chọn được các mã cổ phiếu an toàn và ổn định hơn. Như vậy, tâm lý đầu tư cũng càng thêm vững chắc.

Phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản và cập nhật tin tức thị trường giúp nhà đầu tư dự đoán được xu hướng giá cả nhưng hoàn toàn phải dựa vào kinh nghiệm và kiến thức của bản thân để đưa ra quyết định xác đáng nhất. Khi có đủ kiến thức và kinh nghiệm sẽ giúp chúng ta tự tin hơn trước những biến động của thị trường. Tìm hiểu và tích lũy kiến thức thông qua nhiều hình thức như: sách chuyên về chứng khoán, tìm hiểu thông tin trên mạng, học hỏi những người có kinh nghiệm đi trước. Đầu tư thời gian, trí tuệ và sức lực, hoàn thiện các kỹ năng của bản thân. Bởi đầu tư vào tri thức là kênh đầu tư khôn ngoan và tiết kiệm nhất, vì số tiền mà chúng ta mất để trả cho việc nâng cao kiến thức luôn rẻ hơn số tiền chúng ta sẽ mất cho những sai lầm thực tế trên thị trường.

Mặc dù thị trường chứng khoán đã trải qua những giai đoạn tăng trưởng bền vững (thị trường giá lên) và suy giảm (thị trường giá xuống), cùng với những thăng trầm và sự điều chỉnh của thị trường, nhưng trong theo chiều dài lịch sử chứng khoán vẫn là một kênh đầu tư tốt. Tuy nhiên, là một nhà đầu tư giá lên (Bull investor) hay giá xuống (Bear investor), tất cả đều thay đổi theo từng giai đoạn kinh tế hoặc thị trường. Quan trọng chúng ta nên là một nhà đầu tư hiểu được hướng đi của thị trường và có một kế hoạch dài hạn được xây dựng cẩn thận cũng như danh mục đầu tư đa dạng có thể giúp quản lý các biến động của thị trường và đạt được thành công bền vững. Chúc các nhà đầu tư thành công!