Nguyên tắc "Hướng tâm" trong Aikido

    Đó là sự vận dụng những quy luật của tự nhiên, những định luật vật lý khô khan, đôi khi có vẻ là khó hiểu vào trong đó. Những Aikidoka ngay từ ngày mới vào tập Aikido đã được học về quy tắc hướng tâm nhưng không phải ai cũng cảm nhận hay nhận ra được. Với những đòn được xem là căn bản trong Aikido đó là Ikkyo. Trong đòn Ikkyo khi Tori đánh đòn này với Uke khi đánh với hình thức đánh ura nếu tori không thể đưa uke vào trọng tâm của mình thì rất khó để cho tori có thể thực hiện được đòn đánh hay còn gọi là dẫn dắt uke đi theo cái hướng tâm mà mình đưa ra. Nếu không dẫn dắt được uke vào trọng tâm của mình tori sẽ không có khả năng thực hiện đòn đánh 1 cách có hiệu quả. Mỗi Aikidoka đều được luyện tập về Nguyên tắc hướng tâm từ những ngày đầu tiên đến tập và luôn tập luyện nguyên lý này xuyên suốt quá trình “trưởng thành” của chính bản thân họ. Càng ngày mức độ khó của đòn đánh ngày càng tăng lên, đòi hỏi người luyện tập phải có trong mình 1 sự kiên nhẫn, 1 sự tập trung, 1 sự thấu hiểu đối với nguyên tắc này.

    Đi sâu vào phân tích thì ta có thể thấy được trong nguyên tắc này, người tori phải đưa được cơ thể uke hay nói cách khác là trọng tâm của uke vào trọng tâm của mình để từ đó có thể “điều khiển” uke đi theo những gì mà mình sắp làm. Hướng dẫn uke đó là 1 trong những lý do mà nguyên tắc này hướng tới. Ta không sai khiến bạn, ta cũng không khiến bạn tập bị chấn thương. Nguyên tắc hướng tâm là hướng sự hòa hợp giữa tori và uke, nơi mà sự hòa hợp được đặt lên hàng đầu. Trong Aikido không có bạo lực, không có chiến đấu, trong đó có sự hòa hợp và hòa bình. Nhưng khi đối mặt với 1 thử thách về sức mạnh, thì người tập Aikido cũng có trong mình những cách đề phòng chống, không phản kháng 1 cách hung bạo. Sự phản kháng trong Aikido là sự hòa hợp với 1 niềm tin tình thân mà trong đó nguyên tắc hướng tâm là thứ được nhắc đến. Tori lúc đó không có cơ hội sử dụng sức mạnh của mình đối với uke khỏe mạnh hơn thì sẽ sử dụng trọng tâm của mình, dẫn dắt tori vào trọng tâm của mình, sử dụng sức mạnh của toàn thân, sức mạnh mà như tổ sư nhắc tới đó là sức mạnh của vũ trụ để mềm mại dẫn dắt uke theo hướng mình mong muốn, lấy đi cái sức mạnh vật lý trong cơ thể của uke thành sức mạnh của chính bản thân mình, đưa sự chủ động của uke thành sự bị động và mất khả năng chiến đấu. 

    Trọng tâm của cơ thể mỗi con người nằm ở vùng dưới rốn 3 thốn(hay còn gọi là huyệt Đan điền). Đó chính là nơi mà sức mạnh của con người ta tụ hội ở đó. Theo như lời của tổ sư, mỗi con người đều là một “tiểu vũ trụ” và trọng tâm có thể được xem như là cái rốn của vũ trụ. Tập trung đầy đủ sức mạnh về cả thể chất lẫn tinh thần. Không phải ngẫu nhiên mà những môn sinh tập khí công đều có bài căn bản là tụ khí đan điền-trọng tâm. Không phải ngẫu nhiên mà khi muốn làm ai đó ngã xuống ta phải đánh vào trọng tâm của họ. Trọng tâm là nơi chính yếu của cơ thể, là nơi mà cơ thể ta tập trung được hết toàn bộ sức mạnh, nơi cân bằng được mọi lực tác động lên chúng ta. Trong mỗi đòn đánh của Aikido luôn luôn bắt buộc môn sinh phải luyện tập để có thể điều khiển được trọng tâm của bạn tập. Đó là 1 bài tập khó không dễ để thực hiện. Bởi vì nếu ta không cảm nhận được bạn tập của ta, không hiểu được sức khỏe về thể chất của bạn cùng tập thì rất khó để đưa bạn tập hướng vào trọng tâm của ta. Trong rất nhiều đòn đánh có sử dụng cách đánh vào trọng tâm của đối phương, có lẽ Irimi Tori là đòn đánh phổ biến và dễ hình dung nhất cho nguyên lý hướng tâm. Ngay từ tên gọi của nó, ta có thể nhận ra được ý nghĩa của đòn thế. Đó là nhập nội hay nhập thẳng vào trọng tâm của uke để khiến cho trọng tâm của uke bị lay động, bị mất phương hướng và khiến cho uke bị hướng theo cách di chuyển của tori.

    Làm mất trọng tâm, điều khiển trọng tâm, tất cả đó chỉ với mục đích là hướng sự liên kết giữa bản thân tori với uke. Đó là sự “Hiệp” trong Aikido. “Hiệp” là hợp nhất, đồng nhất giữa 2 cơ thể nói riêng và giữa 2 tâm hồn nói chung. Nếu không thể hợp nhất được tính cách, không thể hợp nhất được suy nghĩ giữa người với người, giữa những đồng nghiệp, giữa những người bạn thì rất khó để đi đến thành công. Một nhà lãnh đạo không thể khiến cho cấp dưới hiểu được suy nghĩ của mình, không thể khiến cho cấp dưới hợp nhất với tinh thần của mình thì tập thể đó, người lãnh đạo đó đã đi sai con đường và tất yếu sẽ dẫn tới thất bại. Đôi khi thật dễ dàng nhìn thấy thành quả của người khác nhưng ta lại không hiểu được, không biết được đằng sau đó là cả 1 quá trình rèn luyện của họ. Một đòn đánh đẹp không phải tự nhiên mà có được, thành công trong công việc không phải tự nhiên tìm đến mà nó phải trải qua 1 quá trình rèn luyện, 1 quá trình tìm hiểu lẫn nhau, 1 quá trình thấu hiểu lẫn nhau. Tại sao trong Aikido lại là đối luyện mà không thể nào đơn luyện, là bởi vì trong đó bạn phải nhờ 1 người bạn nữa hỗ trợ để cùng tập luyện mới thành công được. Không thể đứng 1 mình giữa bao la mà có thể nhập nội hay hướng tâm vào 1 cơ thể khác, không thể 1 mình chèo lái 1 tập thể mà những người xung quanh không đồng lòng. Đó chính là mục đích của Aikido, mục đích của “Nguyên lý hướng tâm”.

    “Nguyên lý hướng tâm” là sự tập trung vào 1 điểm, khi tori tập trung sức mạnh vào 1 điểm mà điểm đó là trọng tâm thì toàn bộ sức mạnh của tori là mạnh nhất bất kể uke có khỏe hơn tori hàng trăm lần. Sức mạnh của sự tập trung vào điểm chính yếu khiến cho 1 người bé nhỏ cũng có thể mạnh mẽ lạ thường, cũng có thể khiến họ trở thành 1 lực sỹ khiến nhiều người ngưỡng mộ. Trong phần nhiều kỹ thuật trong Aikido việc tập trung vào điểm chính yếu của ta, đưa uke vào điểm đó khiến cho việc không cần dùng quá nhiều sức mạnh cũng có thể khiến cho uke bị mất thăng bằng, điều khiển uke 1 cách dễ dàng, linh hoạt. Tập trung vào 1 điểm chính yếu để đi đến thành công trong Aikido cũng giống như việc tập trung vào 1 việc chính yếu để đi đến thành công trong cuộc sống. Đó là sự chọn lựa giữa việc thực hiện việc này hay thực hiện việc kia, chỉ có điều là có biết chọn lựa việc chính yếu đó hay không mà thôi. Cũng như trong Aikido vậy, nếu không thể nhận thấy được điểm chính yếu của ta hay của bạn tập thì việc thực hiện đòn đánh đó rất khó để thực hiện. Hay khi không nhìn ra được điểm chính yếu của người đối diện thì rất khó để có thể giao tiếp thành công với người đó và điều đó ảnh hưởng rất nhiều tới công việc cũng như cuộc sống sau này.

    Cuộc sống có thể rất mông lung, có thể có rất nhiều lựa chọn để đi tiếp con đường và Aikido sẽ giúp bạn có thể định hướng 1 cách rõ ràng hơn con đường bạn sẽ đi, nó luôn nằm trong mỗi bài tập hằng ngày của mỗi Aikidoka./.