Người bán hàng khôn ngoan

 Sẽ chẳng có chuyện gì để nói nếu tôi không bắt gặp một trường hợp bán hàng mang đầy tính “ép buộc” gây cục súc tột cùng suốt nguyên ngày.

        Hai người đàn ông trẻ tình cờ đi ngang qua cửa hàng của tôi vào buổi tối khá muộn. Hai người này bắt chuyện với tôi kiểu bạn bè thân thiết khiến thấy … khá hoảng. (nhất là trong tâm thế xem khá là nhiều phi vụ lừa đảo trên kênh An Viên TV) Sau một hồi thuyết phục mình mua khoảng 10 gói cơm cháy với giá 15k/ gói, mình đáp lại với việc đồng ý mua 1 gói thôi. (coi như 1 phép lịch sự khi một ai đó đến chào mời khá nhiệt tình) Và, tất cả bắt đầu từ đây khi hai người này luôn cố gắng “ép” tôi mua theo kiểu để “ủng hộ” sinh viên, etc… Cũng có sự xuất hiện của bố mẹ tôi đã từ chối hai người này lần thứ n. Kết quả, sau khi tôi  đã cương quyết không mua hơn 1 gói thì hai người này mới bắt đầu rời khỏi cửa hàng nhà mình.

        Bạn thấy nó khá bình thường đúng không?Nhưng sự thực câu chuyện này khiến tôi suy nghĩ khá nhiều. Và tôi sẽ nêu lí do vì sao, cũng như thể hiện quan điểm của mình dưới hai vai trò: Người bán hàng và người mua hàng.

        Bạn là người bán hàng? Chúc mừng bạn, bạn đã và đang đến với một công việc tiếp xúc với xã hội hoàn toàn. Có thể nói, đây là một nghề khá đại trà rồi và tôi sẽ không đi sâu vào việc cắt nghĩa. Thay vào đó, mình sẽ đưa ra những quan điểm tại sao việc hai người này lại khiến tình trạng bán hàng trở nên tồi tệ khi không thể đạt được doanh thu bán hàng như mong muốn. Tạm gọi là người A và người B. Đặc điểm chung của hai người này là đều rất hoạt ngôn và có một mục đích rõ ràng: bán hết đủ số lượng (mình đoán) là 30 cái. Người B khôn hơn người A bởi cách sử dụng ngôn từ có tính toán rõ rệt. Cậu ta không như anh chàng A, luyên thuyên rất nhiều về việc mình đang bán rẻ thế nào, với số lãi bao nhiêu, etc. Cậu ta rất từ tốn về thái độ, không biểu lộ quá nhiều suy nghĩ thật sự ra bên ngoài, ngay cả khi cao trào nhất là lúc nhận được sự từ chối của cả ba người. Tất nhiên, sự trái ngược trong suy nghĩ và hành động về lâu dài không thể là hai đường thẳng luôn song hành, cùng giúp nhau tiến tới được việc lấy lòng khách hàng (là tôi).Bởi sau đó cậu B này cũng mắc những sai lầm gây mất thiện cảm. Giống như tục ngữ cha ông ta có câu:

        Cậu A lại khá hấp tấp trong lời nói. Sự hoạt ngôn của cậu chàng này khởi đầu khá tốt. Nhưng, càng nói dai thành nói dại, khi cậu ta lại “giải trình” với tôi là:

“Em lấy gốc là 10k/gói, lấy chị là 15k/ gói thôi.”

        Câu nói này quả thực quá ngớ ngẩn và ngu ngốc kinh khủng. Không một người bán hàng khôn khéo nào lại nói ra chỉ số kinh doanh của bản thân như thế cả. Và sau khi nhận được sự từ chối từ phía bố mẹ tôi, cũng như tôi khi chỉ đồng ý mua 1 gói, thái độ của cậu A quay ngoắt 180 độ. Cậu bắt đầu kể lể về việc mình là sinh viên vất vả như thế nào. Hơn nữa, sự khiếm nhã trong lời nói thể hiện tính khinh bỉ khi “mặc định” tôi chỉ là “một người bán hàng”, không có vất vả vừa đi học vừa đi làm như cậu ta. (Một cách nói khác, tôi hoàn toàn không còn nằm trong phạm vi khách hàng tiềm năng).

          Sự thực là với kinh nghiệm gần 4 năm, tôi cũng hiểu được việc, làm ra đồng tiền chẳng hề dễ dàng. Tôi cũng đã có lần nói chuyện với khách hàng gãy lưỡi trong khoảng ba tiếng đồng hồ chỉ để thu lại 30k tiền lãi. Nhưng, tôi ở hoàn cảnh này, với tư cách là khách hàng nên tôi hoàn toàn không bao giờ hài lòng với thái độ của hai người này. (dù cho có thể hiểu được hai người này đang rất cố gắng làm việc chăm chỉ). Xét lại, đầu tiên với tư cách là người bán hàng, tôi sẽ không bao giờ hành động thiếu sót trầm trọng. Đáng lẽ khi nhận mình làm bên marketing thì nên nhớ

 

                Với vai trò là khách hàng, tôi đang kỳ vọng những gì ở hai người bán hàng này? Thái độ luôn là điều tiên quyết đặt lên hàng đầu. Điều sau là lợi ích của cá nhân tôi. Hoàn cảnh quả thực có phần “ép buộc” này không hẳn đã là đòn phủ đầu gây thất bại trong việc tạo niềm tin ở một khách hàng. 

            Nhưng ngay khi gặp tôi, họ đã không tạo được cho tôi sự thoải mái như họ nghĩ. Cách nói chuyện kiểu “tỏ vẻ bạn bè thân thiết lâu năm không gặp” khiến tâm lý mua hàng tôi bị tổn thương nghiêm trọng. Bạn có cảm thấy hoang mang khi hai kẻ lạ mặt bắt chuyện như bạn quen thân họ lâu năm rồi không? Tôi không cho là như vậy. Như tôi đã nói từ đầu, tôi khá là hoảng khi thấy cách nói chuyện như vậy, mô hình chung tạo nên sự cảnh giác.

            Trong hai phút thuyết phục tôi về sản phẩm của họ, tôi không nhận được quá nhiều thông tin về sản phẩm tôi sẽ dùng ( cụ thể đây là gói cơm cháy) Tôi đã tham khảo giá về món cơm cháy ở nhiều nơi, từ siêu thị nhà bên đến chợ trời, các cửa hàng online và tôi không nhận thấy được lợi ích rằng tôi sẽ rẻ được hơn là bao. Thậm chí chất lượng không quá đảm bảo, đồ ăn handmade có hạn sử dụng từ ngày 2 tháng 2, trong khi ngày các bạn chào hàng tôi là ngày 4 tháng 2, nghĩa là đồ ăn này không tươi mới.  Cậu A tuy hoạt ngôn, nói rất rất nhiều về việc cậu ta được nhận sản phẩm này từ ai. Nhưng thông tin tôi cần, ví dụ như là hương vị của bánh ra sao, đánh giá thế nào, thành phần có an toàn hay không, etc; tôi đều không nhận được. Cậu A lại nói, mình là sinh viên, không có nhiều tiền và hy vọng tôi sẽ mua nốt chỗ bánh còn lại với mục đích là “ ủng hộ cứu trợ” cho cậu ta. Cái lý lẽ đó quá vô lý để tôi bỏ ra 150k cho một đống bánh vô nghĩa khi tôi thậm chí còn không thể ăn hết trong tuần (với một cái hạn sử dụng gần hết date đó). Cậu B, không nói quá nhiều, nhưng như tôi đã nói, tất cả những thông tin về sản phẩm hoàn toàn không được đề cập. 

            Cho đến khi sự từ chối lần thứ n xảy ra giữa bố mẹ tôi và tôi với thái độ của hai cậu này, thì bộ mặt thật cũng đã lộ. Đợi đến lúc bố mẹ tôi đi khỏi, cậu B dừng sự thuyết phục tại đây (hành động ý chỉ cậu A dừng lại) với 1 câu

            Tôi không suy nghĩ tích cực được câu nói này, nhất là khi chúng tôi đã dành hơn 10 tiếng đồng hồ để dọn nhà. Sự mệt mỏi càng khiến tôi suy nghĩ câu nói này theo hướng, cậu ta kinh miệt cái “nghề” của tôi (nghề mà hai cậu này mặc định trong đầu) so với cái nghề sinh viên cao quý của hai “quý cậu” đây. Và cùng với việc khách hàng tiềm năng của cậu đi mất, cậu B càng có lý do để thể hiện rằng cậu ta sẽ rời khỏi ngay lập tức. (việc mà tôi đã mong mỏi từ rất rất lâu).

            Đến phút chót, cậu B vẫn lịch sự trả tiền thừa với lời cám ơn, trong khi cậu A gần như “cạn lời”. Và tôi đoán rằng hai cậu này đã có một phi vụ bán hàng không hiệu quả. Nhưng tôi hoàn toàn không quan tâm vì tôi chỉ đang có tâm trạng bực mình khi phải nói chuyện không đâu với những việc vô bổ hết sức.

            À, còn một điều mấu chốt khiến tôi muốn đăng câu chuyện này càng sớm càng tốt. Cậu B “giới thiệu” cậu A làm bên marketing, truyền thông mạng. Tôi không biết là hai cậu có đang thực sự hiểu cốt lõi của ngành nghề này không nên tôi đã không ngần ngại xin thông tin để được tìm hiểu thêm, với tư cách là một khách hàng. Nhưng mà, tất nhiên, sau tất cả, tôi chắc chắn sẽ không muốn làm việc với cậu B này khi cậu ta có suy nghĩ và hành động thể hiện sự nông cạn dưới vẻ ngoài điển trai đó. Nếu là cậu A tôi sẽ suy nghĩ lại 1 chút, vì khả năng khôn khéo trong lời nói khá tốt. Biết đâu sau này cậu A có thể nịnh bợ được khối người với lời ăn tiếng nói nâng cấp hơn.

            Kết thúc bài, tôi chỉ muốn nói rằng không phải hai người này nhận được một bài học mà tôi mới là người có diễm phúc được hưởng nó. Bởi lẽ, sau ngày hôm đó, những gì tôi đoán họ nói về ngày bán hàng tệ hại sẽ là việc không đạt được doanh thu, câu chuyện gặp lại một người khách khó tính (maybe me - có thể là tôi). Từ việc phân tích sai lầm của người khác, tôi cũng tự rút ra kinh nghiệm kha khá sau này để phát triển một startup của riêng tôi. Một dự án chưa hẳn đã thành hình nhưng tôi đang và sẽ cố gắng hoàn thiện mục tiêu đó. :) Wish me luck!

06/02/2018 - 01:06 AM

P/s: Thực ra, bản demo viết của bài này nó rất chi là "cục súc" hơn nhiều so với bản tôi đã viết lại. Nên nếu bạn nào có thích bài viết bớt chuyên nghiệp hơn có thể ghé đến cái link bài tôi để ở dưới đây nhé. :)