Nghiệp lập trình và những sai lầm của tôi

Lại một năm nữa đã qua, một năm lặng sóng và không có thành quả gì đáng kể cả. So với các năm trước dường như mình chẳng phát triển được gì trên con đường sự nghiệp của bản thân.

Những ngày cận tết, thôi thì cố gắng ngồi lại đây để viết lên những dòng suy nghĩ và những tâm sự trong ngành suốt một năm qua. Với chút ít kinh nghiệm và sự bồng bột của tuổi trẻ, bản thân mình cho rằng đây là những sai lầm mà đáng lý ra mình không nên mắc và nếu được làm lại mình sẽ nghiêm túc thay đổi nó từ những ngày đầu khi bước chân vào con đường đầy chông gai này.

Dưới đây là những trải nghiệm của bản thân mà mình muốn chia sẻ cho mọi người có thể từ đó tránh được những sai lầm không đáng có nhé!

Phải nói là mình nhận ra tầm quan trong của tiếng anh từ hồi còn sinh viên cho ngành này rồi, tuy nhiên, với sự ham chơi và chểnh mảng trong việc học hành thì mình đã bỏ dở rất nhiều khóa học tiếng anh rồi. Bao nhiêu thời gian và tiền của đi theo những khóa học mà không đâu vào đâu. Ngày xưa tiếng anh tốt sẽ là lợi thể để phỏng vấn xin việc thôi, nhưng dường như cho đến thời điểm hiện tại, nó là bắt buộc, là điều kiện kiên quyết để có thể có được công việc bền vững.

Tất nhiên có những công việc cosplay hay shadows thì sẽ có người gánh thay bạn phần giao tiếp, báo cáo cũng như trao đổi phân tích với khách hàng, đổi lại thì sao, bạn chỉ như một con trâu chỉ biết cày, lời khen bạn không được nhận, lời chê trách thì bạn lại gánh vì bạn là người trực tiếp làm mà. Điều đáng nói nữa là sự đánh giá ghi nhận của bạn không hề cao, lương thưởng của bạn cũng từ đó mà thiệt thòi hơn rất nhiều, thật đúng với danh nghĩa cái bóng của một người khác mà thôi.

Với bản thân mình, dù rằng nhận ra sớm điều này nhưng mà mình chỉ học hành được ở mức trung bình mà thôi, đủ dùng nhưng không thể bứt phát lên được dù rằng tốn hàng bao nhiêu tiền vào những khóa học. Mình nhận ra sau những khóa học như thế bạn hãy nên xác định cho bản thân một tâm lý học cho ra học đi đã trước khi đăng ký một trung tâm nào đó. Tập trung và dành thời gian nhiều cho nó thì hãy tham gia, không thì bạn chỉ mất thêm thời gian và tiền bạc mà thôi. 

Một điều nữa cho riêng chuyên ngành IT này, nó khá đặc thù như những tiếng anh chuyên ngành khác nên không đơn thuần là những lớp giao tiếp thông thường.

Để lên được đến trình độ phân tích giải pháp, đề xuất công nghệ, giải quyết vấn đề cho khách hàng thì tiếng anh không đơn giản chỉ là tiếng anh giao tiếp trôi chảy nữa. Chưa kể phải lựa lời hay ý đẹp, lời nào mà không mất lòng khách, lời nào mà có thể kéo được dự án về nữa, vân vân và mây mây những thứ mà đâu chỉ xoay quanh tiếng anh giao tiếp. Để có được điều đó thì sau khi có căn bản rồi thì hãy kiếm một công ty làm việc bằng tiếng anh mà làm, vừa có môi trường luyện tập, vừa có kinh nghiệm về tiếng anh chuyên ngành nhiều hơn.

Trước kia, quan niệm của mình chỉ có kiểm tiền, ít quan tâm đến kiến thức tương lai, làm việc như một con trâu ngày qua ngày, năm này qua năm khác chỉ đính chặt vào một công ty. Nhìn những đàn anh đi trước thì mình mới chợt nhận ra rằng, mình nên thay đổi. Mình bớt cày cuốc lại, không chỉ chăm chăm vào công việc trên công ty hằng ngày nữa. Mỗi ngày hãy cho bản thân một khoảng thời gian học tập, 30 hay một tiếng mỗi ngày để có thể đọc, tìm hiểu, học tập những kiến thức mới, những kiến thức đáp ứng cho tương lai của bản. Phát triển bản thân có lẽ là một cụm từ mà đi đâu bạn cũng nghe người khác nói, nhưng đã bao giờ bạn nghiêm túc ngồi lại với nó chưa. Sau 7-8 tiếng đồng hồ trên công ty, thậm chí là 11-12 tiếng, công việc full-time có lẽ đã hút hết năng lượng của bạn vào cuối ngày rồi nên cũng khó trách, ai cũng nghĩ rằng mình nên phát triển nhưng mấy ai có thể duy trì nó được. Dù sao thì mình nhận ra điều này dường như là hơi muộn nên giờ đây với vốn kiến thức ít ỏi của mình cũng đã đạt ngưỡng khó đi xa hơn được nữa rồi nên mình phải đầu tư thời gian học nhiều hơn thay vì 30 phút mỗi ngày như các đại sự huynh sư tỷ chỉ dạy ngày xưa nữa, hi vọng có thể đuổi kịp biển kiến thức vào những năm kế tiếp.

Sự yếu kém về mặt giao tiếp cũng như cái tôi quá lớn của bản thân, nên ngày xưa mình có những câu chuyện được coi là bồng bột khi tranh luận quá gay gắt với những người được cho là đàn anh đàn chị của mình. Những năm gần đây, ngồi nhìn lại chỉ biết cười và lắc đầu mà thôi. Không nghĩ trước kia mình có thể tự cao tự mãn được như vậy. Núi cao còn có núi cao hơn, khi va vấp đủ nhiều mình mới chợt nhận ra rằng kiến thức là vô biên. Không thể nói anh không biết cái này anh không biết cái kia, em thì giỏi rồi, đủ lông đủ cánh thì em có thể bay mà không cần anh. Đâu biết rằng, mỗi người sẽ có những thế mạnh khác nhau, công việc có trôi chảy là do tập thể, chứ không phải do bất cứ cá nhân nào. Mỗi người chỉ là một mắt xích mà thôi. Ai cũng quan trọng và có một vai trò nhất định trong dự án. Đừng để cái tôi nhất thời mà ảnh hưởng đến dự án đến sự nghiệp phát triển của bạn trong tương lai.

Mong muốn kiếm thêm thu nhập có lẽ là nhu cầu chính đáng trong mỗi người chúng ta. Đúng là có những thời điểm, cơ hội chỉ đi qua có một lần, những dự án đổ về hay những công việc ngoài từ những mối quan hệ mình tạo dựng trước đó không đơn giản chỉ là một vài dự án. Bạn có uy tín, danh dự, kỹ năng thì người khác mới tìm tới bạn, vậy nên khi đã nhận dự án rồi thì hãy làm cho ra làm. Với bản thân mình vì quá ham việc nên nhận quá nhiều dự án cũng một lúc khiến cho có những thời điểm quá tải, để rồi dự án nào cũng không kịp tiến độ, điều này khiến bản thân mình khá căng thẳng và có phần áy náy với những người tin tưởng giao dự án cho mình. Nhận ra được điều này thì mình đã dừng hết lại tất cả các công việc lại, chững lại để suy nghĩ, chững lại để sắp xếp, chững lại để chọn lọc và đánh giá toàn bộ tất cả những đầu việc mà mình đang làm cho các dự án cùng một lúc. Chưa bao giờ mình học được cách quản lý thời gian cho từng đầu việc và từng dự án như thời điểm này. Cân bằng để bước tiếp, bước chậm lại để có thể tiến xa hơn, có thể đánh giá được những rủi ro sắp tới. Nhớ nhé, đừng ham nhận thêm việc khi chưa cân bằng và sắp xếp được thời gian của bản thân.

Khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường, bạn thật may mắn khi tập trung chỉ cho mỗi việc học, những kiến thức trên trường dường như cũng đã hệ thống và có liên quan đến nhau hết cả rồi. Việc học như vậy rất dễ dàng và rất dễ tiếp thu cũng như tổng hợp lại. Tuy nhiên khi đi làm, việc chính của bạn là làm sản phẩm dự án cho công ty để tạo ra giá trị. Tuy rằng công ty vẫn có những buổi training hay seminar cho nhân viên được gọi là đào tạo nhân sự, nhưng theo mình đánh giá thì nó chỉ là những kiến thức chắp vá và chỉ tập trung vào những mảng mới được coi là sẽ tạo ra giá trị cho công ty vào thời gian kế tiếp mà thôi. Nó không hề có tổng hợp và bài bản, ngay cả khi đứng ở vị trí đào tạo thì mình cũng nhận ra điều đó. Vậy nên bản thân mỗi chúng ta phải có những sự tổng hợp và chắt lọc kiến thức cho mỗi chúng ta. Mình không còn là sinh viên nữa, xung quanh mình còn cơm áo gạo tiến, còn gia đình và cuộc sống nữa, dường như thời gian để phát triển bản thân là vô cùng ít ỏi, hãy tận dụng những khoảng thời gian rảnh để bổ sung kiến thức mới, cũng như học tối đa nhiều nhất có thể trong quá trình làm việc của mình, không ai còn có trách nhiệm chỉ dạy bạn như thấy cô giáo ngày xưa nữa, tiền bạn kiếm được từ những kiến thức đó thì cũng là của riêng bạn mà thôi. Dùng thời gian hạn chế này để tổng hợp những mảnh ghép mà bạn đã học ngay trong chính quá trình làm việc của bản thân. Nếu được thì hãy chia sẽ những kiến thức đó cho mọi người trong dự án, trong công ty hay trong cộng đồng lập trình viên. Có thể đối với bạn là bình thường nhưng đối với người khác nó lại là kiến thức mới. Từ những góc nhìn của người mới đó bạn lại có thể học thêm và bổ sung thêm kiến thức của bản thân thì sao.

Đến đây, tất nhiên là còn nhiều sai lầm ngày xưa của bản thân nữa nhưng mình nghĩ trên đây là những sai lầm được cho là lớn đối với bản thân mình, và hiện tại mình cũng đang cố gắng học hỏi từng ngày, cho những vị trí mới những trải nghiệm mới những môi trường mới.  Chặng đường sắp tới có những định hướng mà mình đã và đang phát triển như Leadership, Communication, Architecture nữa. Hi vọng những ngày không xa mình sẽ có những bài viết trải nghiệm cho những định hướng này.

Chúc các bạn ăn tết vui vẻ!