Nghịch lý Fermi - Chọn lọc vĩ đại là gì? | SAMURICE

Người ngoài hành tinh đâu rồi?

Trước khi trả lời câu hỏi này, chúng ta cần hiểu về điều kiện cho sự sống tồn tại. Nhìn vào hành tinh xanh này, chúng ta phải tự nhận mình là những kẻ may mắn. Nó nằm ở vị trí hoàn hảo với ngôi sao gần nhất, trong trường hợp này là Mặt Trời.

Để người ngoài hành tinh tồn tại, họ cần phải sống trong các khu vực hoàn hảo này. Từ đây, chúng ta chỉ cần đếm số lượng các hệ mặt trời có Habitable Zone là sẽ tìm ra được các hành tinh có khả năng chứa đựng sự sống.

Theo ước tính của Nasa, chỉ riêng trong dải ngân hà này thôi đã có ít nhất 100 tỉ ngôi sao và nếu nhìn rộng ra ngoài vũ trụ thì chúng ta có đến hơn 100 tỉ thiên hà khác. Điều đó có nghĩa là nếu các thiên hà đều có cùng kích cỡ, vũ trụ này có đến hơn 10.000 tỉ tỉ ngôi sao.

Nếu chỉ lấy 0.01% số các ngôi sao trong đó để tạo ra sự sống thôi thì chúng ta đã có quá nhiều nơi để sự sống sinh sôi nảy nở rồi. Theo trang Inverse.com thì trong năm 2013 các nhà phi hành gia đã đong đếm được có ít nhất khoảng 6 tỷ hành tinh giống với Trái Đất trong dải ngân hà của chúng ta.

Vậy với ít nhất 6 tỷ hành tinh có khả năng chứa đựng sự sống ấy, chắc hẳn là người ngoài hành tinh đã phải ló mặt rồi đúng không?

Ngược lại với khả năng quá khổng lồ trên, sự sống ngoài Trái Đất mà chúng ta tìm được kể từ khi bắt đầu khám phá vũ trụ cho tới nay là số 0 tròn trĩnh.

Vậy tại sao có nhiều điều kiện đến nhưng đến giờ ta vẫn chưa thấy một bóng người ngoài hành tinh nào? Đây chính là Fermi Paradox hay Nghịch lý Fermi.

Nghịch lý này được đặt tên theo nhà vật lý học Fermi Enrico mô tả sự mâu thuẫn rõ rệt giữa khả năng cao về sự tồn tại của sự sống ngoài hành tinh và sự thiếu bằng chứng trong việc xác thực điều đấy. Điều này khá là đáng sợ vì chúng ta không biết rằng chúng ta cô đơn thật sự hay vì chúng ta chưa nhìn kỹ. Để giải thích cho nghịch lý đó, Fermi đã đưa ra thêm giả thuyết về sự tồn tại của người ngoài hành tinh có tên là The Great Filter hay Quá Trình Chọn Lọc Vĩ Đại.

Vũ trụ của chúng ta đã tồn tại được gần 14 tỷ năm và không ai bàn cãi về mức độ rộng lớn của nó. Nhưng với ngần ấy thời gian, vũ trụ dường như trống rỗng. Không có dấu hiệu nào của các nền văn minh tân tiến.

Từ đây, các nhà khoa học nghĩ rằng có một “thứ” gì đó đang ngăn cách con người chúng ta hoặc những nền văn minh có thể đã từng tồn tại khác phát triển để có thể liên lạc với những nền văn minh cao hơn. Đây là một sự kiện, một sự chọn lọc để xem rằng liệu giống loài đó có đủ khả năng để phát triển cao hơn hay không.

Nếu vượt qua được thì xin chúc mừng bạn đã được chọn để vào hội với những nền văn minh bậc cao, còn không thì nền văn minh đó sẽ bị tận diệt. Đây chính là The Great Filter, một bước ngoặt quyết định sự phát triển của một nền văn minh hoặc thậm chí là về sự sống còn của nền văn minh đó, được ăn cả, ngã về không.

Tuy nhiên, giả thuyết The Great Filter không chỉ có vậy. Các nhà khoa học chia The Great Filter ra làm hai trường hợp: một là quá trình chọn lọc này đã xảy ra rồi, hai là nó vẫn đang chờ đợi chúng ta ở phía trước. Mỗi trường hợp đều đưa ta đến một giả định khác nhau về tương lai của nhân loại, vậy chính xác là điều gì sẽ xảy đến với chúng ta, con người sẽ phải đối mặt với điều gì?

Trong trường hợp này, con người là sinh vật thông minh duy nhất tồn tại sau cú lọc mem của Chúa Trời.

Đầu tiên, để sự sống ngoài hành tinh xảy ra, nó cần phải có sự sống. Sự sống là một yếu tố vô cùng phức tạp trong lịch sử của Trái Đất mà các nhà khoa học vẫn chưa rõ cụ thể chuyện gì đã xảy ra. Chúng ta chỉ biết rằng từ các phân tử không liên quan, các tế bào đã bắt đầu hình thành và trở thành sự sống.

Màng lọc đầu tiên có thể đến từ việc sự sống không hình thành hoặc nó không xảy ra ở các hành tinh có Habitable Zone. Vậy với những nơi có sự sống thì sao?

Trong quá trình phát triển của sinh vật sống, điều gì đó đã xảy ra khiến các loài sinh vật khác phải đầu hàng. Đó có thể là một dịch bệnh lớn quét sạch mọi sự sống, đó có thể là một thiên thạch khổng lồ như những gì đã xảy ra với loài khủng long.

Cho dù điều gì đã xảy ra đi chăng nữa, chúng ta biết rằng loài người đã sống sót và điều đó khiến chúng ta trở thành loài tiên phong, đầu tiên trong vũ trụ có thể khai phá thế giới vô tận ngoài kia.

Nhưng điều đó không có nghĩa là màng lọc ấy là duy nhất. Có thể sau màng lọc sự sống vẫn còn những màng lọc khác trước mắt. Và từ đây chúng ta có trường hợp thứ 2, chuyện đó vẫn chưa xảy ra.

Trường hợp The Great Filter vẫn chưa xảy đến với chúng ta được nhiều người tin tưởng hơn, bởi nó giải thích được lý do tại sao chúng ta vẫn chưa tìm thấy bất kỳ một nền văn minh ngoài Trái Đất nào.

Lần này, The Great Filter có thể là một sự kiện chỉ xảy ra với các nền văn minh tân tiến, bằng cách nào đó họ đã tìm tới diệt vong trước khi đạt được nền văn minh loại 2 và chu du ngoài vũ trụ.

Sự kiện đó có thể là trí tuệ nhân tạo nổi dậy với âm mưu xóa sổ cả loài người. Hoặc có thể chúng đã chĩa đầu đạn hạt nhân vào nhau và tự hủy. Hoặc trường hợp gần với thực tế hơn đó là một virus nhân tạo có khả năng lây lan rất nhanh và giết chết mọi sinh vật nó gặp trong thời gian ngắn. Cho dù có là trường hợp nào thì đại họa này cũng đã đưa giống loài đó tới điểm không thể hồi phục được. Từ đó khiến các sinh vật thông minh ngoài vũ trụ lụi tàn và không thể đáp lại lời chào của chúng ta.

Theo trường hợp này, người ngoài hành tinh có thật và chúng ta không cô đơn trong vũ trụ bao la này. Nhưng trước khi vui thì chúng ta phải buồn đã. Nếu The Great Filter đến với nền văn minh tân tiến, điều đó đồng nghĩa với việc chính chúng ta cũng sẽ phải đối mặt với nó. Và khả năng cao là chúng ta còn chưa gặp được người ngoài hành tinh nào đã phải đối mặt với sự tận diệt rồi.

Vậy nên nếu có ngày nào đó trong tương lai mà Nasa thông báo rằng họ đã phát hiện ra tàn tích của một nền văn minh ở ngoài Trái Đất thì hãy đừng vội mừng vì điều đó có thể là minh chứng cho cái kết của nhân loại đang ở không xa.

Đáng tiếc thay, đáp án cho câu hỏi này thực sự không hề vui chút nào. Nếu người ngoài hành tinh không tồn tại, nghĩa là chúng ta có sứ mệnh trở thành loài tiên phong, đi trước mọi thứ và khám phá vũ trụ này một mình trước khi có một giống loài nào đó đủ may mắn để vượt qua The Great Filter của sự sống.

Nhưng nếu họ tồn tại, điều đó có nghĩa là cái kết đau đớn đang đứng chờ chúng ta ở phía chân trời. Cho dù có cố gắng vùng vẫy ra sao, không ai có thể chạy khỏi nó. Và nhìn theo góc độ khách quan nhất có thể, loài sapiens chúng ta mới chỉ tồn tại được khoảng 6 triệu năm trên Trái Đất, còn chưa bằng 0.1% độ tuổi của vũ trụ. Mọi thứ sẽ tiếp tục tồn tại trong khi những hạt bụi từng biết hát biết vẽ này sẽ tan biến.

Và biết đâu, một ngày nào đó trong tương lai xa vời, một sinh vật khác ở đâu đó cũng sẽ phát sóng qua hành tinh xanh này và tự hỏi liệu chúng có cô đơn trong vũ trụ này không.

Vừa rồi là những lời giải đáp xoay quanh câu hỏi người ngoài hành tinh có tồn tại không. Nghịch Lý Fermi và The Great Filter đều là những khái niệm rất khai thông nhưng cũng rất đáng buồn và đem lại cho chúng ta cảm giác vô cùng trống rỗng. Nhưng điều đó không có nghĩa là ngoài kia đã hết cái để nghịch, để chơi. Vì chúng ta chỉ sống cùng lắm là 100 năm và tuổi thọ của nhân loại còn dài hơn thế rất nhiều.