Minh Hưng – Bác sĩ Nguyễn Đông Hưng
Không phải mọi điều quan trọng trong y học đều có thể đo đếm. Có những khoảnh khắc không nằm trong giáo trình, không xuất hiện trong phác đồ, nhưng lại quyết định sâu sắc cách con người trải nghiệm bệnh tật và chữa lành. Những khoảnh khắc ấy thuộc về nghệ thuật tinh tế của Nhân văn Y khoa.
Nghệ thuật này không phải là kỹ năng trình diễn. Nó là khả năng của người thầy thuốc nhận ra con người phía sau bệnh án. Một cái nhìn không vội vã. Một giọng nói vừa đủ chậm. Một khoảng lặng đúng lúc. Đó là những hành vi nhỏ, nhưng mang sức nặng của cả một triết lý chăm sóc.
Người bệnh đến bệnh viện không chỉ với triệu chứng. Họ đến với nỗi sợ. Sợ đau, sợ mất mát, sợ bị bỏ lại phía sau bởi chính cuộc đời mình. Nghệ thuật tinh tế trong Nhân văn Y khoa bắt đầu khi bác sĩ không vội xua đi nỗi sợ ấy bằng thuật ngữ y học, mà cho phép nỗi sợ được tồn tại trong không gian chữa trị.
Trong thế giới của máy móc, xét nghiệm và dữ liệu, y học rất dễ trở nên ồn ào. Nhưng chữa lành thường diễn ra trong sự tĩnh lặng. Một bác sĩ biết im lặng đúng lúc thường giúp người bệnh cảm thấy được tôn trọng hơn cả ngàn lời giải thích. Sự im lặng ấy không trống rỗng; nó đầy sự hiện diện.
Nghệ thuật tinh tế cũng là khả năng đọc những điều không được nói ra. Có những nỗi đau không thể gọi tên, những giọt nước mắt không kịp rơi. Bác sĩ học cách quan sát nét mặt, cử chỉ, ánh mắt không phải như dữ liệu, mà như ngôn ngữ của tâm hồn.
Y học hiện đại dạy bác sĩ cách hành động nhanh. Nhân văn Y khoa dạy họ chậm lại khi cần thiết. Chính trong sự chậm ấy, mối quan hệ chữa trị trở thành một cuộc gặp gỡ giữa hai con người, chứ không phải một giao dịch kỹ thuật.
Nghệ thuật tinh tế trong Nhân văn Y khoa không biến bác sĩ thành người yếu mềm. Trái lại, nó tạo ra sức mạnh thầm lặng: sức mạnh để ở lại bên người bệnh khi mọi câu trả lời đã cạn, khi tương lai mờ mịt, khi cái chết hiện ra như một thực thể không thể né tránh.
Có thể nói, khoa học giúp y học tiến xa. Nhưng nghệ thuật tinh tế giúp y học đi đúng hướng. Và chính nơi nghệ thuật ấy, y học giữ được linh hồn của mình.