Lời tựa: Sự là mình đang cày cuốn “The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life”, tình cờ hôm nay đến đoạn nói về sự điên rồ của Wall Street và hệ thống tài chính, mình nghĩ có lẽ rất đáng để suy nghĩ trong ngày làm việc đầu tiên của năm mới này.

Cụ thể, trong bê bối Salomon Brothers, khi mà công ty chuyên mua bán giao dịch trái phiếu này dính vào khủng hoảng trầm trọng do những sai lầm, vi phạm pháp luật trong đấu giá trái phiếu chính phủ bị phanh phui, thì Warren Buffett, với tư cách là người đại diện cổ đông lớn của công ty, đã quyết định đứng ra làm quyền Chủ tịch hội đồng quản trị (Interim Chairman), và cải tổ toàn bộ công ty, từ văn hóa đến con người.

Cụ thể, cuộc sống của các tay giao dịch được mô tả gồm: dậy thật sớm, đến công ty và bắt đầu công việc từ 5 giờ sáng, bận rộn cả ngày đến kiệt sức với những tính toán model, những con số biến động giá và thông tin tài chính, và những cuộc gọi cuộc họp với khách hàng xuyên lục địa không lúc nào ngơi. Họ làm việc điên cuồng như thế đến tận 9 10 giờ đêm. Để bù đắp cho việc vắt kiệt sức của nhân viên, công ty đền bù bằng mức lương cao không thể tượng tượng, toàn tính bằng triệu đô một năm (thậm chí tiền thưởng cuối năm cho mỗi cá nhân cũng tính bằng triệu đô, đến nỗi khi Buffett cắt gần như toàn bộ khoản này vì công ty đang bị khủng hoảng, hầu hết nhân viên của Salomon Brothers đã cực kỳ phẫn nộ và thái độ với chính Buffett).

Đồng thời, các chế độ, dịch vụ trong công ty cũng như vua chúa. Họ có bếp ăn to và đẹp có thể sánh với nhà hàng đỉnh nhất New York, với dàn đầu bếp học tại trường nấu ăn đỉnh nhất, và nhân viên có thể order bất cứ món nào, của ngon vật lạ trên thế giới. Họ thậm chí có cả người cắt tóc, người đánh giày riêng cho họ ngay trong công ty.

Mở rộng thêm một chút, nó làm mình nhớ đến đợt ở London (cũng là một thủ phủ tài chính khác), được nghe ông anh trong EY kể về đội làm tài chính. Họ cày thông suốt ở công ty đến tận 11 12 giờ đêm. Thời điểm ấy sẽ có một hàng taxi đậu sẵn ở dưới sảnh, nơi đưa họ về nhà nhanh chóng nhất, ngủ 1 giấc rồi sáng hôm sau 6 7 giờ dậy là lại ngay lập tức bắt taxi đến công ty tiếp tục công việc. Họ làm cả thứ 7 (và nhiều khi cả chủ nhật, hoặc chủ nhật lại ra pub uống đến say khướt cho giải tỏa stress).

---

Điều khiến mình cau mày là với một guồng làm việc điên cuồng như thế (gần như không một giây khắc nghỉ ngơi, 14-15 tiếng 1 ngày), cùng với chế độ lương thưởng trên trời, quả thật quá khó để họ không bị chính hệ thống ấy cuốn đi. Và sau 14 15 tiếng làm việc, thì chắc cũng chẳng còn sức lực, hay thời gian cho bất cứ thứ gì khác ngoài về nhà và ngủ.

Để rồi tất cả với họ chỉ là những con số, và mục tiêu duy nhất là lợi nhuận làm sao càng cao càng tốt mà thôi. Họ không hề có thời gian nghĩ về chính những việc mình đang làm, hay lùi lại và đánh giá kết quả, ảnh hưởng của những hành động của bản thân.

Có lẽ chính vì vậy, mà những vi phạm luật, bê bối tài chính xảy ra, thậm chí với những người thông minh xuất chúng nhất.

***

Nhưng nghĩ lại, nếu đặt bản thân mình vào trong môi trường ấy, thì bạn nghĩ bạn có thể làm khác được không? Có thể làm chủ bản thân, và tránh bị cuốn theo guồng quay ấy hay không?

Mình thì nghĩ mình sẽ không thể.

...

Đây có lẽ có thể coi là một hậu quả khác của một xã hội trọng tiền, trọng vật chất, khi tự nó đã tạo ra một hệ thống tài chính điên cuồng đến như thế. Và ở trong môi trường ấy, mỗi cá nhân sẽ có rất ít quyền kiểm soát và quyết định.

Và điều này là thứ rất đáng cân nhắc, khi lựa chọn môi trường làm việc cho chính chúng ta.

Cũng như câu quote đi ngược dòng thời đại khá phổ biến này:

*****************************

P.s. Mình thực sự rất mong có thể trở thành một người viết bán thời gian (hoặc, nếu có thể, là toàn thời gian trong tương lai)

Vậy nên, nếu bạn cảm thấy những bài viết này có giá trị, mình sẽ rất trân trọng nếu bạn có thể ủng hộ mình tại: