Ngành hot - Xu hướng trong tương lai - Lựa chọn nào cho đúng?

Đây là câu nói mà tôi thấy khá nhiều người sử dụng, tư vấn và định hướng cho người khác những người trẻ tuổi chưa có trải nghiệm va vấp giữa đời.

Thực tế, ngày còn ngồi trên ghế nhà trường giai đoạn làm hồ sơ để thi đại học, cao đẳng tôi thường xuyên nghe thầy cô bảo ngành này đang hot, ngành kia ra dễ xin việc làm, ngành nọ kiếm được nhiều tiền. Tuy nhiên, có thật sự là như vậy?

Thầy cô ở quê tôi đi dạy là chủ yếu, những trải nghiệm cũng nằm trong sách vở, lý thuyết, trường lớp, ít khi va vấp với đời nhiều như khi đi làm. Những lời khuyên, tư vấn đó mang tính chất một chiều thiếu thực tế.

Những gì ta từng nghe và được dạy đến khi bước ra đối mặt với đời ta sẽ hiểu rằng: “Không phải là thầy cô giáo nói gì cũng đúng. Còn tùy vào trải nghiệm, va chạm, kiến thức cũng như góc nhìn của thầy cô đối với cuộc sống”. 

Ngày mới ra trường đi làm được một vài năm khi mẹ nhờ tư vấn cho đứa em để nó chọn ngành nghề. Hồi đó, tôi cũng ngớ ngẩn tư vấn cho nó ngành hot, xu thế mà không hỏi nó về thứ nó thích, thứ nó muốn làm và không tự hỏi mình liệu khi nó học xong thì ngành đó có còn hot…

Nhiều người bảo rằng: “Ngành này hot và ngành kia hot. Xu thế trong tương lai sẽ là ngành này”. Thời gian gần đây, tôi thấy và nghe rất nhiều lời khuyên cho những bạn trẻ đang bỡ ngỡ lựa chọn hướng đi cho cuộc đời mình. Tôi tự hỏi mình có thật vậy không? Đứng trước mọi lời khuyên thì nên tỉnh táo, suy xét vì không phải lúc nào lời khuyên cũng có giá trị. Đâu phải tự nhiên mà tôi hoài nghi những gì xảy ra và những gì nghe được. 

Những năm về trước, khi mới bước chân ra đời tôi cũng từng nghe ngành này hot, nghành kia hot rồi cũng đưa tay chọn theo những định hướng lời nói của người khác. Tôi quên mất cái mình thực sự muốn là gì và tôi là ai, cái tôi đang theo đuổi hot đấy, ngon đấy nhưng đó là hiện tại. Vậy tương lai nó có còn hot, có còn là xu thế. Quan trọng hơn nữa, tôi có thực sự phù hợp với cái xu thế, cái đang hot đó. Tôi có đam mê, thật sự yêu thích nó… 

Năm tháng đó, tôi có một quyết định sai lầm. Chọn nghề hot nhưng tôi không thích và không phù hợp. Kết quả, tôi tốn mấy năm đi học, vài năm đi làm rồi bỏ ngang xương khi mình bắt đầu có kinh nghiệm và kỹ năng cao hơn. Thời điểm đó, tôi có tiếc nuối, tôi dằn vặt và sợ hãi nhưng cuối cùng cũng bỏ vì không nhìn thấy được tương lai của chính mình trong đó. Thêm một vài lý do vẩn vơ để tôi buông tay cái nghề mà tôi tốn mấy năm trời đi học, tốn thời gian và tiền bạc.

Khoảng thời gian đó, tôi đi tìm chính mình làm những việc tay chân, làm những việc mình chưa từng làm. Trải nghiệm cho tôi nhiều bài học, cho tôi biết lắng nghe và nhìn đời dưới nhiều góc nhìn. Có lúc, tôi thấy tôi một con người tào lao, có lúc tôi thấy mình kém cỏi, có lúc tôi thấy mình dũng cảm. Thanh xuân tôi chẳng có gì ngoài tuổi trẻ và hành động “điếc không sợ súng".

Điều làm tôi có động lực để vượt qua những khó khăn, mặc cảm và vất vả đó chính là “niềm tin”. Tôi có một niềm tin mãnh liệt về thành công và cuộc sống. Tôi tin để đạt được thành công người ta luôn phải chấp nhận và trả giá. Tự do tài chính lúc đó như một củ cà rốt treo ở trước mặt, và tôi một con thỏ ngu ngơ luôn chạy theo nó. Trải nghiệm của năm tháng đó cho tôi nhận ra: “Những thứ người khác làm thành công chưa chắc mình đã làm được, chưa chắc mình đã phù hợp.” 

“Thành công" mà người ta tô vẽ nên trên sách báo, người ta ra rả nói về nó, về những cá nhân sáng chói ấy, có thể là do may mắn kèm theo đó là tài năng… Những ánh hào quang, những lời ngợi ca khiến người trẻ ảo tưởng về sức mạnh bản thân. Tôi cũng không hiểu tôi đã vượt qua những năm tháng đó như thế nào. Tôi cứ đi và đi, mỗi trải nghiệm cho tôi một bài học, một mốc thời gian đáng nhớ trong đời mình. Có lúc tôi hạnh phúc, có lúc tôi thất vọng… nhiều cung bậc cảm xúc vẽ nên cuộc đời tôi. Thứ kéo tôi đi xa hơn mỗi ngày chính là “hy vọng". “Hy vọng" mỏng manh vô hình ấy khiến tôi tin rằng phía trước đang chờ đợi mình là một điều tốt đẹp. Dĩ nhiên, mỗi người phải tự rèn luyện để có khả năng lựa chọn ít sai lầm nhất có thể.

Điều không thể chối bỏ, người đứng lên bục vinh quang đã bỏ lại phía dưới hàng vạn lớp xác của những người cũng nỗ lực như họ, cũng đi tìm thành công, cố gắng giống họ nhưng không may mắn như họ mà thất bại. Khi ta ngưỡng mộ một ai đó vì thấy họ phát ra ánh hào quang của thành công. Ta đâu biết rằng họ đã nỗ lực như thế nào và may mắn ra làm sao.

Chẳng ai muốn nói về thất bại ê chề. Đâu ai tung hô người thất bại mặc dù họ cũng có những phẩm chất và nghị lực cũng giống như người thành công. Chỉ là không gặp may mắn. Dĩ nhiên, thất bại dạy cho ta rất nhiều bài học nhưng mấy ai quan tâm trừ kẻ thất bại. Thành công đôi khi ru ta ngủ say trong chiến thắng, được ca ngợi tung hô. Nhưng xã hội ai cũng chỉ muốn nói về thành công, ai cũng chỉ nhìn thấy hào quang và người chiến thắng.

Quay lại chuyện ngành hot và xu thế. Thế nào là hot là xu thế? Những từ ngữ này theo cá nhân tôi thấy người ta muốn nhấn mạnh, đánh vào tiềm thức của người khác để định hướng người khác theo ý mình muốn. Cũng có thể nó là xu hướng thật ở hiện tại… Những ai dễ tin người tin vào những lời người khác nói mà không có phản biện, nhìn nhận lại vấn đề. Tin vào một điều gì đó mà không kiểm chứng bạn sẽ rất bị dễ mất niềm tin và hụt hẫng.

“Xu thế hot" qua những quan sát xã hội và thị trường người đón nhận, hiệu ứng đám đông... Nên người ta tin nghĩ rằng điều đó rất đáng tin và đúng. Tuy nhiên, hot rồi sẽ nguội. Xu thế của bây giờ thì ngày mai sẽ có xu thế khác thay thế.

Nếu chọn một ngành nghề chỉ vì “hot” và “xu thế” mà bản thân không phù hợp, không thích thì đã là một thất bại. Nếu không nói là thất bại thảm hại. Quan trọng nhất là công việc đó phải phù hợp với bạn. Cũng giống việc ăn uống thực phẩm lành mạnh là rất cần thiết với mỗi người. Tuy nhiên, chúng ta thường quên mất đi điều đó đến khi cơ thể bệnh tật thì mới giật mình đi vái tứ phương.

“Hãy theo đuổi đam mê thành công sẽ theo đuổi bạn.” Nếu đặt vào một hoàn cảnh nào đó có thể nó sẽ đúng và đặt vào một hoàn cảnh khác nó có thể sai. Và người nói câu đó, chắc có lẽ may mắn là đã gặt hái được thành công.

Nghiền ngẫm và suy nghĩ thật kỹ trước khi đặt niềm tin vào một điều gì? Những người được công nhận là đã thành công và thành công có nhiều tiền… Những phát ngôn lời nói của họ có thể đúng mà cũng có thể sai. Đúng hay sai cũng tùy vào hoàn cảnh mà người đó trải nghiệm. Nếu bạn đi tìm bằng chứng củng cố niềm tin của mình là đúng thì bạn sẽ tìm thấy. Có thể, chúng ta đã mắc lỗi tư duy.

Để có thể nhanh gặt hái thành công là chúng ta có một “mentor” cứng tay, trải nghiệm, yêu thương dẫn dắt. Lúc đó, chúng ta sẽ tránh bị lạc đường và có người chỉ dẫn khi ta lạc lối. Việc nghe những lời khuyên chung chung, định hướng thì rất dễ bị dẫn dắt đi sai lối. Giống chuyện đẽo cày giữa đường, đến cuối cùng thì cái mình có chẳng có gì ngoài lãng phí thời gian, thất vọng...

----------------------

_Phú Trên Mây_

Ảnh: pinterest - Designer: Diễm Phú.