NỮ QUYỀN qua những bộ phim công chúa Disney.

Trên một tập của The Ellen Show, nàng thơ nước Anh Keira Knightley đã từng nói về những bộ phim hoạt hình mà cô cho phép và cấm con gái mình xem, tất cả trong số chúng đều là phim từ nhà Chuột - tuổi thơ của phần lớn dân số thế giới.

Những bộ phim nằm trong danh sách cho phép bao gồm: Finding Dory, Frozen, Moana,... - không có gì ngạc nhiên!

NHƯNG, bạn sẽ khá thắc mắc khi những bộ phim trong danh sách đỏ bao gồm Nàng tiên cá, Lọ Lem,... - những bộ phim mà mình cá là bạn đã từng mê mẩn một thời, đòi mẹ mua váy, đóng giả làm nàng công chúa trong phim đó.

Câu hỏi ở đây là: TẠI SAO???. Well, bỏ qua những sự vụ phức tạp (như vụ kiện với Scarlett Johansson chẳng hạn!) và những phi vụ kinh doanh nhức đầu từ công ty khổng lồ bậc nhất Hollywood này, mình sẽ phân tích góc nhìn của bản thân chỉ dừng lại ở các bộ phim CÔNG CHÚA - thương hiệu lâu đời những vẫn vô cùng uy tín từ những nhà làm phim Disney.

Giải thích cho quyết định của mình, bà mẹ xinh đẹp Keira Knightley nói rằng:

Có thể thấy rõ, những kiệt tác đã dựng lên lâu đài và tên tuổi Disney những ngày đầu đều nói về những công chúa xuất phát từ truyện cổ tích, họ xinh đẹp, hát hay, mọi người yêu mến, xuất thân cao quý (hoặc cuối cùng kiểu gì cũng thành hoàng tộc cao quý) và...không gì cả. Họ chỉ có như thế mà thôi! Tệ nhất là kiểu gì cũng có một mụ phù thủy hay kẻ xấu nào đó rắp tâm hãm hại họ rồi từ đâu đó sẽ xuất hiện một hoàng tử đẹp trai lồng lộn đến cứu họ và yay, happy ending!

Từ Bạch Tuyết, Lọ Lem, Công chúa ngủ trong rừng, Nàng tiên cá,...tất cả đều đi theo một mạch truyện lối mòn, và nhân vật chính - người có tên được đặt cho tên phim hoàn toàn không để lại dấu ấn gì đậm nét ngoài sắc đẹp bề ngoài.

Tất nhiên mình không có ý nói những phim này "không hay", nó vẫn hay về mặt hoạt họa, hình ảnh, âm thanh, nhưng nội dung của nó thì đã cũ, không còn (có lẽ chưa bao giờ) phù hợp và hoàn toàn không mang tính giáo dục cao đối với trẻ nhỏ - đối tượng vô cùng dễ bị ảnh hưởng và thậm chí sẽ còn ám ảnh mãi lối suy nghĩ này khi trưởng thành.

Bằng chứng là không ít đứa trẻ lớn lên nghĩ rằng hạnh phúc là tìm được "chàng hoàng tử đời mình", nếu là nam thì sẽ càng được củng cố thêm rằng "con gái thật yếu đuối", độc hại hơn là nó cổ xúy cho một loạt những suy nghĩ của giới trẻ hiện nay như: "em xinh em có quyền","xấu thì đừng lên tiếng", "không cần giỏi chỉ cần lấy chồng giàu",...Dù bằng hình thức nào, nó đều thu nhỏ hạnh phúc của người phụ nữ lại chỉ còn là vẻ ngoài và người đàn ông của cô ta, còn đàn ông thì dùng chính sự nông cạn này để duy trì sự gia trưởng.

Mình rất ghét những ý kiến so sánh Meghan Markle với Lọ Lem, cô ấy đâu có ngồi đó, hát vu vơ và chờ Hoàng tử Harry đến và cưới cô ấy? Cô ấy cũng trải qua biết bao khó khăn của một đứa trẻ da màu lớn lên ở Mỹ, bị chính cha ruột bỏ, đã từng ly hôn chồng,...trước khi gặp và cưới Harry, nếu có gì đáng để nói về sự trùng hợp giữa Meghan và Lọ Lem, mình sẽ nói rằng họ đều đã hạnh phúc dù theo những cách riêng.

Cùng với sự nổi lên của các phong trào nữ quyền, đặc biệt với #METOO đã càn quét, lật tẩy những góc tối của một Hollywood hào nhoáng, các nhà làm phim Disney cũng đã thay đổi hình tượng những công chúa Disney, từ những cô nàng chỉ có sự xinh đẹp thành những cô gái mạnh mẽ hơn, độc lập hơn, và dù mục đích là ủng hộ nữ quyền, giáo dục trẻ em, thay đổi suy nghĩ hay kinh doanh kiếm tiền, điều đó thực sự có ý nghĩa.

Ngoài việc đa dạng hóa nền văn minh của các công chúa, từ Mulan, Jasmine, Moana, Melina, Rapunzel, Elsa, Anna, Tianna, Pocahontas...hay mới đây nhất là Raya, họ mang những màu da, tính cách, câu chuyện, sứ mệnh khác nhau song đều đại diện cho phụ nữ khắp thế giới ngày nay để khẳng định rằng: "Phụ nữ có nhiều hơn là khuôn mặt xinh xắn"

Thế nhưng điều đó không có nghĩa là Disney phủ nhận vai trò của nam giới. Trong các bộ phim, vai nam giới giữ một vị trí khác - chân thật hơn trong đời sống ngày nay - vai trò cộng tác:

- Eugene cùng Rapunzel khám phá và tìm về nguồn gốc

- Hoàng tử Naveen cùng Tianna tìm cách trở lại thành người sau bị biến thành ếch

- Tướng Tung cùng Mulan đánh giặc

- Maui cùng Moana trao trả trái tim cho Te Fiti

Những bộ phim cũng định nghĩa lại hạnh phúc của người phụ nữ - không còn bó hẹp trong giới hạn tình yêu nam nữ và phụ thuộc vào người đàn ông:

- Elsa hạnh phúc vì hiểu được sức mạnh của bản thân và tình cảm với em gái

- Moana hạnh phúc vì đem lại bình yên cho cư dân hòn đảo

- Merida hạnh phúc vì hiểu hơn mẹ và vượt qua được những định kiến nữ giới của tộc người mình

- Raya hạnh phúc vì cứu được vương quốc và đoàn kết các tộc người

Đến nay, khi những bộ phim Live-action đang đưa những tác phẩm xưa trở lại, Disney vẫn đang làm tốt sứ mệnh của mình, thậm chí hơn thế. Chưa bao giờ chúng ta thấy Maleficent, Cruella xấu xa xưa lại ngầu như thế, Jasmine của Naomi Scott đã không còn "silent", Belle của Emma Watson không chỉ đẹp mà còn thông minh, dũng cảm,...

Tất cả không chỉ góp phần thay đổi cách nhìn nhận người phụ nữ mà còn đập tan những "định kiến" sai lầm về phòng trào Nữ quyền. Nữ quyền không phải là ghét bỏ đàn ông, độc tôn phụ nữ. Nữ quyền không phải khiến phụ nữ trở nên giống đàn ông, cũng không phải phủ nhận những giá trị vốn có của phụ nữ để thay thế chúng. Nữ quyền hơn hết là sự bình đẳng và tôn trọng khác biệt.

Trách nhiệm giáo dục con trẻ, tất nhiên, không chỉ nằm ở những bộ phim. Hơn hết, mình nghĩ rằng, cha mẹ và nhà trường cần làm nhiều hơn thế! Và có lẽ Keira Knightley thực sự đang làm đúng! Thay vì dạy con mình phải trở thành một người như thế nào, hãy chỉ cho chúng rằng chúng có thể trở thành những ai, hãy để chúng lựa chọn hành trình của riêng mình!

Mình tin rằng mỗi người phụ nữ đều là công chúa của đời mình, chúng ta có những cuộc đời khác nhau, vậy sao không tự mình viết nên câu chuyện đời mình?

_________________________________________________________

Nguồn tham khảo: