NHẬT KÝ ANNE FRANK – Từ quá trình trưởng thành của một cô bé cho tới tư liệu lịch sử của nhân loại.

Trước hết, về cuốn sách này tôi khá là trăn trở khi nhận định nó làm đề tài dự thi của mình. Tôi biết cuốn sách qua những câu từ đầy cảm hứng của Kagawa Yoshiko trong “Cây vĩ cầm Ave Maria” khi chính bản thân mình đang cố gắng tìm kiếm những ký ức liên quan đến Holocaust (Cuộc tàn sát chủng tộc đối với người Do Thái ở Châu Âu). Khi mà một lần nữa bản nhạc Ave Maria của Schubert vang lên trong văn phong của Nguyễn Huy Thiệp như một sự tình cờ đã thôi thúc tôi ngẫm nghĩ thật nhiều và viết về cuốn sách này. Xin được giới thiệu đến những người đọc ít, đọc nhiều, những người lớn, người bé về cuốn sách “Nhật ký của Anne Frank” của tác giả cùng tên.

Quả thực có rất nhiều ngần ngại và trăn trở khi tôi có ý định viết về cuốn sách này, một vài câu hỏi được đặt ra: người ta sẽ học được gì từ một cuốn nhật ký, một cuốn nhật ký cách đây hơn 70 năm? Cuốn nhật ký này có phải của một tác giả nổi tiếng không?… Đến cuối cùng, cá nhân tôi cho rằng một cuốn sách hay là một cuốn sách mang tới cho người đọc nhiều trăn trở.

Cô bé Anne Frank chủ nhân cuốn nhật ký, một cô bé người Do Thái sống tại Hà Lan, là một trong những vô vàn nạn nhân của chủ nghĩa bài Do Thái của phát xít Đức và các nước cùng phe gây ra. Bắt đầu từ năm 1942, dưới sự truy lùng của Gestapo (Tên gọi tắt của Geheime Staatspolizei), là lực lượng cảnh sát bí mật của tổ chức SS do Đức Quốc xã lập ra cô bé cùng với gia đình bắt đầu cuộc sống ẩn náu ở Nhà Phụ (một nhà kho tại Amsterdam) cũng từ năm này trở đi, nhật ký của Anne được bắt đầu với những trang viết đầu tiên, những nét vẽ chân thực nhất về cuộc sống ẩn náu được Anne tái hiện lại trong thảm họa diệt chủng kinh hoàng.

Trong cuốn nhật ký, có hai phần, một phần được viết khi Anne chưa đến Nhà Phụ, nó là “chuẩn mực” một cuốn nhật ký của cô bé 13 tuổi đa sầu đa cảm. Khoảng thời gian Anne đến Nhà Phụ, cùng với khó khăn thiếu thốn của hoàn cảnh, trong những năm tháng về sau càng khó khăn hơn, ngày qua ngày nếm những món ăn kỳ dị, cải xoăn muối bốc mùi, những cuộc cãi vã ở nhà phụ, những quan điểm chính trị mâu thuẫn, sự bức bối “xung quanh tớ toàn khuôn mặt bất mãn và gắt gỏng, bên tai tớ vang lên những tiếng thở dài”, tối tăm, cái tự do trong khuôn khổ, nhiều lần đã bộc lộ một Anne có đôi lúc vô lý, bộc trực nhưng cá tính và dũng cảm dám ước mơ đấu tranh và hy vọng. Ta thấy được một Anne đôi lúc đầy triết lý: “Mọi người đều có trong mình những điều tốt đẹp. Điều tốt đẹp đó có thể là bạn không biết bạn tuyệt vời đến đâu” suy nghĩ bộc lộ cá tính riêng: “Mọi người có thể cấm bạn nói, nhưng điều đó không thể ngăn cản việc bạn có ý nghĩ ​​riêng của mình. Ngay cả khi người đó còn rất trẻ, người ta cũng không nên ngăn cản họ nói những gì họ nghĩ”.

Anne dũng cảm nhận định về sở thích, niềm đam mê viết lách của mình: “Tôi muốn trở thành một nhà văn. Tôi biết rằng tôi có thể viết văn. Tôi muốn tiếp tục sống sau khi qua đời! Và đây là lý do tại sao tôi biết ơn Thượng Đế vì đã cho tôi năng khiếu này, nhờ đó tôi có thể diễn tả những gì bên trong tâm hồn của tôi.” Cho tới sau này, khi trên đài phát thanh có lưu ý những tư liệu, nhân chứng về sự mất mát của nhân dân Hà Lan dưới thời quân Đức chiếm đóng. khiến cho Anne lưu tâm bắt đầu trau chuốt hơn trong phần nội dung và từ ngữ của nhật ký. Có thể kể đến một số trích đoạn như sau: “Một ngày trống trải, dù trời quang đãng và sáng sủa, thì tối tăm chẳng khác nào đêm đen” – thơ. Và đôi lúc Anne cũng có những sự hoài nghi về bản thân mình: “Khi viết tớ có thể rũ bỏ mọi âu lo, nhưng đây là một câu hỏi lớn, liệu có bao giờ ở tớ viết được thứ gì lớn lao hơn không?”

“Nhật ký của Anne Frank” còn là khao khát chân chính của con người về quyền bình đẳng, tự do tôn giáo sắc tộc. “Ngay từ khi sinh ra, những người Do Thái đã phải chấp nhận một số phận đầy bất công và phải chịu sự phân biệt đối xử, thậm chí có khi họ còn bị bắt đến những trại tập trung cùng nỗi ám ảnh về cái chết chỉ vì một lý do: họ là người Do Thái.” Những câu từ mạnh mẽ, lên án chủ nghĩa bài Do Thái, ý thức về quyền tự do bình đẳng của con người. Có thể nói nghịch cảnh không bao giờ ngăn cản được khao khát sống của con người. Nhật ký của Anne Frank đã trở thành tư liệu lịch sử giá trị. Năm 2009, cuốn sách được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đưa vào Danh lục ký ức thế giới. Theo UNESCO, “Nhật ký Anne Frank” là một trong "10 cuốn sách được đọc rộng rãi nhất trên toàn thế giới. 

Còn về cá nhân, cuốn sách đã mang lại cho tôi nhiều sự dũng cảm. Sự dũng cảm trong việc nhận định bản thân mình của một người trẻ. Dũng cảm để viết, dũng cảm trong khao khát, ước mơ, hy vọng về cuộc sống, về một bầu trời xanh ngoài kia. Điều quan trọng nhất đó chính là dũng cảm viết nhật ký. Và qua cuốn sách này tôi mong muốn mọi người dành thời gian đọc ít đọc nhiều, trong thời đại dịch COVID 19 khiến mọi thứ càng trở nên khó khăn hơn, chúng ta đã có những ngày tháng dài bị nhốt trong bốn bức tường giống như Nhà Phụ mà Anne từng sống, cô bé vẫn chăm chỉ học hành, khao khát những điều mới, ghi nhật ký vượt qua những tháng ngày sống không chút ánh sáng một cách mạnh mẽ nhất. Mong rằng cuốn sách này phần nào đó mang đến cho bạn đọc những niềm an ủi, những sức mạnh lớn lao.