NGHÌN TRÙNG XA CÁCH

Nghìn Trùng Xa Cách là bản tình ca da diết Phạm Duy sáng tác tặng cho người tình Alice. 

Phạm Duy tham gia làng nhạc từ khi còn rất trẻ, khởi đầu bằng việc hát rong cho gánh hát Đức Huy – Charlot Miều, lưu diễn từ Bắc chí Nam. Trong một lần hát ở Phan Thiết, ông phải lòng Hélène, một khán giả và là góa phụ trẻ. Lúc này nàng đã có con nhỏ tên là Alice. Ông giữ cho mối tình với Hélène trong trắng và hai người không động chạm xác thịt, chỉ là bạn tâm giao trong tâm hồn. Nhưng vì “giữa tình yêu đàn bà và tình yêu lên đường tôi chọn tình yêu thứ hai”, Phạm Duy lại ra đi cùng gánh hát và cuộc tình kết thúc chóng vánh.

Mười năm sau, Phạm Duy tình cờ gặp lại Hélène ở Sài Gòn. Alice lúc này đã lớn và Phạm Duy lập tức đem lòng yêu cô. Khi đó Alice mới 16, còn Phạm Duy là nhạc sĩ nổi tiếng ở tuổi 35 và đã kết hôn. Mỗi cuối tuần ông lái xe đưa Alice vào rừng dạo chơi để hai người cùng nhau tâm sự về cuộc sống. Ông viết trong hồi ký:

“Một chiều mùa thu 1957, tôi tỏ tình với Alice và được nàng ban cho một cái ừ lặng lẽ.

Lúc đó tôi có ngay quyết định là mối tình này cũng phải cao thượng như mối tình giữa tôi và Hélène. Tôi soạn ra một số bản tình ca để riêng tặng nàng. Nàng cũng viết khoảng 300 bài thơ để tặng tôi. Vì chênh lệch tuổi tác, tôi quyết định ngay từ đầu rằng đây chỉ là một mối tình giữa hai tâm hồn mà thôi. Tôi cố gắng tránh mọi đụng chạm về xác thịt. Là một nghệ sĩ, tôi cần tình yêu để sáng tác, giống như con người cần khí trời để thở. Tôi không cần phải chiếm đoạt ai cả, nhất là chiếm đoạt một người con gái còn ít tuổi. Mỗi cuối tuần gặp nhau, thế là quá đủ.”

Năm 1968, Alice lên xe hoa ở tuổi 28. Phạm Duy sáng tác “Nghìn trùng xa cách”, một bài đỉnh cao của nhạc tình trước 75, coi như lời tiễn biệt người yêu. 

Nhớ về lọn tóc nâu người yêu cắt tặng mình một ngày sinh nhật, ông hát:

Vạt tóc nâu khô còn chút thơm tho

Thả gió bay đi mịt mù

Nhớ về những chiều cuối tuần bình yên trong rừng vắng, ông hát:

Rừng vắng ban mai đường phố trăng soi

Trả hết cho người, cho người đi

Bài ca da diết vô cùng. Theo chính lời Phạm Duy, mỗi lần hát bài này Thái Thanh đều khóc. Phạm Duy thực đã nói ra tiếng lòng của những người từng bị thương vì một cuộc tình lỡ dở