Câu hỏi gốc: Bạn người Đức của tôi nói Mỹ không phải là đất nước tuyệt vời nhất trên thế giới. Làm sao để tôi thuyết phục anh ta điều ngược lại?
Trả lời bởi Kevin Dolgin, Doanh nhân liều-ăn-nhiều, viết lách, nhạc sĩ, người theo chủ nghĩa nhân đạo.
Không vấn đề gì, để tôi giúp.
Tôi không phải người Đức, nhưng tôi có dành khá nhiều thời gian ở Đức (nói đâu xa, tuần sau tôi có lịch qua bên đó). Tôi nghĩ có thể phán rằng văn hóa của Đức mang tính lý lẽ khá cao. Nếu bạn muốn thành công trong việc thuyết phục bạn mình, bạn sẽ phải nói chuyện có hệ thống và phải đưa ra được những sự thật đanh thép nhất. Và tôi có sẵn cho bạn mượn đây.
Đầu tiên, chúng ta cần xác định “nhất” ở đây là gì, nếu không chúng ta sẽ không biết cần phải đưa dự liệu nào ra mà nói. Theo cách tôi thấy, người Mỹ chúng ta tự nhìn nhận mình là đất nước giàu có nhất, quyền lực nhất, tự do nhất trên thế giới, là mảnh đất đáng sống nhất.Vậy nên hãy tập trung vào những yếu tố ấy.
Vào vấn đề luôn: chúng ta là đất nước giàu có nhất. Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ có GNP cao nhất, hơn 20 ngàn tỷ dollar. Trung Quốc đứng thứ 2.
Tuy nhiên, có lẽ không nên đem dẫn chứng đó ra trước, bởi vì giàu có hay không thì đúng hơn phải xét GDP trên đầu người. Không may, Hoa Kỳ chỉ đứng hạng 20 theo thước đo này. Đất nước dẫn đầu là Liechtenstein. Và thực tế, ngay cả Ireland cũng cao hơn chúng ta[1].
Nhưng mà, có thể vấn đề không nằm ở sự giàu có, mà là ở khả năng có thể cải thiện cuộc sống của một công dân. Hoa Kỳ lúc nào cũng lãng mạn hóa “Cô bé lọ lem”, đề cao khả năng tự mình vươn ra ngoài hoàn cảnh. Điều này được biết đến với khái niệm di động xã hội, và hiển nhiên là Hoa Kỳ đứng top theo tiêu chuẩn này chứ, đúng không?
Hem. Thực tế, Hoa Kỳ đứng thứ 16, sau Argentina. Đại đa số các nước châu Âu, bao gồm luôn cả khối các nước Scandinavie “xã hội chủ nghĩa”, đều chu cấp một môi trường tốt hơn cho người dân có thể “làm nên từ hai bàn tay trắng”[2].
Nhưng xét đi, còn phải xét lại về mức độ nghèo khó nữa. Vậy hãy xem xét phầm trăm những người sống trong nghèo đói. Thật không may, Hoa Kỳ đứng thứ 42[3], ngay dưới Morocco.
Nhưng còn tự do. Hoa Kỳ chắc chắn là số một về tự do! Có điều không phải như vậy. Theo viện Cato, Hoa Kỳ đứng thứ 17, đồng nghĩa với việc chỉ nhỉn hơn Albania[4]. À, nhưng mà còn nền kinh tế tự do thần thánh nữa. Hoa Kỳ đâu có kiểm soát các công ty tới chết như những quốc gia khác. Ờm, hóa ra Hoa Kỳ chỉ đứng thứ 11, đồng hạng với Canada, và xếp sau các quốc gia nói tiếng Anh khác (Anh, Ireland, New Zealand)[5].
Nhưng mà chúng ta có sức khỏe! Chúng ta được tiếp cận với hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất thế giới, đúng không? Thật ra, Hoa Kỳ tụt hậu về tất cả các chỉ số sức khỏe, bao gồm tuổi thọ trung bình (hạng 45), một lần nữa, chỉ nhỉn hơn Albania[6], nhưng không sao về khoảng tỉ lệ trẻ chết non thì chúng ta ăn đứt Albania... mặc dù chúng ta chỉ đứng hạng 56[7], tụt xa so với hầu hết các nước châu Âu (và tất nhiên kể cả Cuba, họ vượt trội Hoa Kỳ về mọi thước đo sức khỏe).
Nhưng chúng ta có thể tự hào về lịch sử của mình. Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ đã có một sự hy sinh lớn vào đầu thế kỉ 20 và đã giải cứu thế giới khỏi một thế lực nguy hiểm trong thế chiến thứ hai. 420.000 người Mỹ đã nằm xuống trong cuộc chiến ấy. Sự quả cảm của họ sẽ không bao giờ phai nhạt được. Nhưng vẫn phải đặt vào trong bối cảnh... Liên Xô đã mất 20 đến 27 triệu người trong cuộc chiến đó, Trung Quốc mất 15 đến 20 triệu. Và thực tế, trong số những nước đồng minh, Hoa Kỳ đứng thứ 12 về thương vong. Cả Anh và Pháp đều mất nhiều người hơn, và tất nhiên nhiều hơn xét về phầm trăm dân số của họ[8].
OK, nhưng còn hạnh phúc. Hạnh phúc trần gian: đâu là nơi lý tưởng nhất đáng sống? Hóa ra đó là Phần Lan. Hoa Kỳ đứng hạng 18[9].
Có một thước đo, mà, Hoa Kỳ chắc chắn vượt xa tất cả những nước khác: số lượng súng trên đầu người. Cứ mỗi một cư dân thì có 1.01 khẩu súng. Đất nước đứng hạng 2, Serbia, thua ở một khoảng cách xa, với con số 0.58[10]. Vậy, nếu anh bạn Đức của bạn thực sự đam mê súng ống thì chắc là thống kê này sẽ làm anh ấy thay đổi suy nghĩ đấy.
Hay, ý bạn có thể là Hoa Kỳ là đất nước tuyệt vời cho những ai thích thú với văn hóa Mỹ. Có những người chỉ muốn sống ở đấy thôi, không đâu khác. Đa số mọi người mà không lớn lên ở Mỹ, lại chỉ đưa ra được rất ít những thước đo khách quan vì sao Mỹ tốt hơn đất nước của họ, cho rằng họ đến từ những nước đã phát triển, cho nên theo định nghĩa Hoa Kỳ không thể là “đất nước tuyệt vời nhất” theo bất kì thước đo khách quan nào.
Tôi muốn chỉ ra rằng hầu hết tất cả các thước đo nói trên đều cho thấy rằng khối các quốc gia Scandianavie “xã hội chủ nghĩa” mà chúng ta hay chế giễu đều vượt mặt Hoa Kỳ. Một cách thú vị, Ireland cũng vậy. Vậy nên nếu bạn là người nguyên quán ở Ireland hay thuộc Scandinavie thì có thể bạn sẽ cảm thấy được an ủi phần nào.
Cước chú:
[1] Central Intelligence Agency
[3] List of countries by percentage of population living in poverty - Wikipedia
[4] Human Freedom Index
[6] http://worldpopulationreview.com...
[7] Central Intelligence Agency
[8] World War II casualties - Wikipedia
[9] Overview
[10] Estimated number of guns per capita by country - Wikipedia
Bài dịch của bạn Cường Nguyễn Tấn được đăng tải và thảo luận trong group Quora Việt Nam.
Bài viết liên quan:
Góc_nhìn_thời_sự