Mua vàng hay gửi ngân hàng?

Ở bài viết lần này, chúng tôi muốn chia sẻ quan điểm của mình về các tài sản, và đầu tiên, đó là vàng. Khi nhắc đến vàng, chúng tôi thường nghĩ đến ngay những lời dạy của ông bà, bố mẹ đó là mua vàng là để đề phòng tiền mất giá, để giữ tiền. Vậy có đúng là tài sản để phòng về cho lạm phát hay không? Có nên mua vàng để đầu tư/ phân bổ tài sản vào vàng hay không? Chúng tôi muốn quay lại lịch sự có cái nhìn sâu hơn về lớp tài sản này.

Ở đây chúng tôi sẽ lấy dữ liệu giá vàng ở Mỹ từ Bloomberg và nhìn lại 3 giai đoạn chính: (1) trước năm 1975, (2) 1975 - 2000 và (3) 2000 - nay. Chúng tôi chia thành các khoảng 25 năm vì theo quan điểm của chúng tôi 25 năm là đủ để coi là dài hạn.

Ôn lại 1 chút kiến thức vĩ mô, bộ ba bất khả thi (impossible trinity) chỉ một giả thuyết kinh tế cho rằng không thể thực hiện đồng thời ba chính sách gồm chế độ tỷ giá hối đoái cố định, chính sách tiền tệ độc lập để ổn định giá cả và tự do lưu chuyển vốn. Chỉ có thể thực hiện đồng thời hai trong ba chính sách này mà thôi. Tại thời điểm cuối thể kỷ 19 đầu thể kỷ 20, chế độ Bản vị vàng được hầu hết các quốc gia sử dụng nhằm đảm bảo sự ổn định trong thương mại quốc tế. Việc áp dụng chế độ Bản vị vàng khiến cho các quốc gia sẽ không có chính sách tiền tệ độc lập, Mỹ cũng không phải ngoại lệ.

Trong khoảng thời gian từ những năm 1930s - 1970s, do yết giá đồng đô-la theo giá vàng (tỉ giá cố định) làm hạn chế khả năng sử dụng chính sách tiền tệ độc lập, cộng thêm việc có những thời điểm dự trữ vàng của Mỹ giảm mạnh, sợ rằng mình sẽ rơi vào khủng hoảng khi không còn vàng để đổi ra đô-la, Mỹ đã cấm người dân sở hữu vàng (ai còn nắm giữ vàng sẽ bị phạt tù) và mua vàng lại từ người dân để tiếp tục bơm tiền kích thích tăng trưởng. Chính vì thế chúng tôi không có gì để bình luận về giá vàng trong giai đoạn này.

Giá vàng trong giai đoạn này tạo đỉnh ở khoảng $8xx trong thời kỳ (1) nhiều bất ổn địa chính trị (2) lạm phát cao kéo dài (3) tăng trưởng GDP thấp.

Như ở post trước chúng tôi có nói việc nhìn lại quá khứ thì mọi thứ thật quá dễ, chúng ta có thể mua vàng ở khoảng giá $100 - 200 rồi bán ở giá khoảng $700 - 800 mang lại mức sinh lời vài nghìn % trong 4 - 5 năm. Nhưng độc giả hãy nhớ, giá vàng tạo đỉnh chỉ trong 2 ngày là 18 và 21 tháng 01 năm 1980 và sau đó rơi tự do và tạo đáy ở khoảng giá $500 (-41% từ đỉnh). Từ 1975 - 2000, 95% khoảng thời gian là giá vàng dưới $494. Nếu thấy giá vàng giảm 40% từ đỉnh và nghĩ đến việc mua trung bình giá thì có thể thấy từ đồ thị là 20 năm sau độc giả vẫn chưa hòa vốn.

Giai đoạn 2000 - 2012 thì xu hướng tăng có vẻ dễ nhìn hơn. Chúng tôi tính toán nếu mua định kỳ vàng từ 2000 - 2011 rồi bán ở đỉnh năm 201 12 thì IRR ~ 18.03%, nhưng nếu tiếp tục mua định kỳ vàng tiếp và bán năm 2021 thì IRR chỉ ~ 6.85%. Điều thú vị ở đây là nếu nhìn làm phát thì giai đoạn này không hề có lạm phát 2 con số như giai đoạn trước, nhưng giá vàng (phòng vệ lạm phát) lại tăng.

Có lẽ, mỗi khi có nỗi sợ về 1 điều gì đó bất ổn, như chiến tranh hay lạm phát, giá vàng lại tăng vì mọi người tin rằng vàng sẽ phòng vệ được lạm phát như những năm 80s, 1 dạng thiên kiến về mặt cảm xúc khi vàng đã được sử dụng như 1 loại tiền tệ, lại còn có số lượng hữu hạn.

Còn giá vàng ở Việt Nam thì sao, giá vàng ở Việt Nam gần như không chịu ảnh hưởng lớn từ giá vàng thế giới. Trong 1 năm trở lại đây giá vàng Việt Nam luôn cao hơn giá vàng thế giới, điều này cũng dễ hiểu, vì bên bán là tiệm vàng và họ có quyền ĐẶT GIÁ. Chưa kể đến mua vàng vật lý sẽ gặp phải sự khó khăn về việc cất giữ. Hơn nữa, việc mua vàng với chênh lệch giá mua-bán cao, nếu mua tại 1 thời điểm để tích trữ/ phòng ngừa làm phát, độc giả đã lỗ 3% ngay lập tức. Giá vàng phải tăng 3%, hay tiệm vàng PHẢI ĐẶT GIÁ MUA cao hơn 3% thì người mua lúc trước mới hòa vốn? Chúng tôi đã, đang và sẽ không bao giờ khuyến nghị vàng (hay các loại hàng hóa khác) là 1 tài sản đáng để đầu tư, với chúng tôi, vàng chỉ đơn giản là 1 loại hàng hóa quý hiếm, không hơn, không kém. Chúng tôi không biết cách nào để có thể “định giá” được giá vàng cả. Với việc mua vàng, độc giả chỉ có thể sinh lời khi đầu tư vào vàng khi có người khác sẵn sàng trả giá cao hơn. Còn để phòng ngừa lạm phát à, cổ phiếu vẫn luôn có tính chất phòng ngừa lạm phát đấy.

P/s: IRR (1975-2021) theo phương pháp mua định kỳ hàng năm của vàng là 5.24%. Đúng là phòng vệ lạm phát. Với tỉ suất như này, nếu giới siêu siêu giàu không biết phân bổ tài sản vào đâu nữa, thì chắc họ cũng mua ít vàng cất két cho an tâm.