Bài gốc được đăng tại KulturedGek.

Nếu bạn yêu thích văn hóa Nhật Bản, hẳn đã từng nghe nhắc đến hoặc đọc qua câu này. Đây chính là câu mở đầu của truyện ngắn “Bên dưới gốc anh đào” của Kajii Motojiro.

Lần đầu tiên bạn đọc truyện ngắn này, có lẽ sẽ khó tránh khỏi cảm giác u ám, kỳ quặc và đáng sợ bởi những hình ảnh xuất hiện rải rác trong từng đoạn: cây anh đào đẹp đến khó hiểu, con đường vắng lặng, lưỡi dao cạo, xác chết dưới gốc cây, lạch nước hoang vắng, những con kiến sư tử cánh sáng lấp lánh, thành hôn và chết sau khi sản sinh ra thế hệ tiếp theo… Bao trùm trong đó cũng là cảm xúc bất an của nhân vật “tôi”, khiến truyện ngắn này mang màu sắc của một truyện kinh dị.

Thế nhưng, ẩn sâu trong đó, “Bên dưới gốc anh đào” của Kajii Motojiro còn là một truyện ngắn mang đậm đặc sắc văn hóa Nhật Bản, thông qua cái nhìn của nhân vật “tôi” để thể hiện quan niệm truyền thống của đất nước mặt trời mọc về sự sống và cái chết, về vẻ đẹp và sự tàn tạ, tưởng chừng như đối lập, nhưng lại luôn song hành. Bên dưới tán hoa anh đào đang độ mãn khai – biểu tượng của “sự sống” trong thời kỳ đẹp nhất, là những xác chết đang phân hủy thành dinh dưỡng nuôi cây, lạch nước nơi diễn ra lễ cưới tuyệt đẹp của kiến sư tử biến thành nghĩa địa của chúng sau mùa giao phối. Sự sống và cái chết song hành khắp mọi nơi.

 

Bạn cũng có thể xem bản gốc ở đây.

 

梶井基次郎

Kajii Motojiro

 

桜の樹の下には屍体が埋まっている！

Bên dưới gốc cây anh đào có chôn xác chết!

これは信じていいことなんだよ。何故って、桜の花があんなにも見事に咲くなんて信じられないことじゃないか。俺はあの美しさが信じられないので、この二三日不安だった。しかしいま、やっとわかるときが来た。桜の樹の下には屍体が埋まっている。これは信じていいことだ。

Bạn nên tin vào điều này. Tại sao ư, hãy nhìn những đóa hoa anh đào nở rực rỡ đến vậy trong lễ ngắm hoa mà xem, bạn sẽ không thể không tin vào điều đó. Không thể tin nổi vẻ đẹp ấy, tôi đã bất an trong mấy ngày liền. Nhưng bây giờ, tôi cuối cùng cũng đã hiểu rồi. Đó là vì bên dưới gốc cây anh đào có chôn xác chết. Bạn nên tin vào điều này.

 

どうして俺が毎晩家へ帰って来る道で、俺の部屋の数ある道具のうちの、選りに選ってちっぽけな薄っぺらいもの、安全剃刀の刃なんぞが、千里眼のように思い浮かんで来るのか――おまえはそれがわからないと言ったが――そして俺にもやはりそれがわからないのだが――それもこれもやっぱり同じようなことにちがいない。

Tại sao mỗi tối trên con đường trở về nhà, giữa vô số thứ vật dụng trong căn phòng, tôi lại chỉ nghĩ về một thứ gì đó nhỏ xíu và mỏng dính, giống như lưỡi dao cạo hay gì đó, suy nghĩ ấy xuất hiện rõ mồn một giống như tôi thực sự có thể nhìn thấy nó ngay trước mắt – tôi đã nói rằng với bạn rằng tôi không hiểu tại sao – và đến giờ tôi vẫn không hiểu tại sao – nhưng dù thế nào thì cũng như nhau cả mà thôi.

 

いったいどんな樹の花でも、いわゆる真っ盛りという状態に達すると、あたりの空気のなかへ一種神秘な雰囲気を撒き散らすものだ。それは、よく廻った独楽が完全な静止に澄むように、また、音楽の上手な演奏がきまってなにかの幻覚を伴うように、灼熱した生殖の幻覚させる後光のようなものだ。それは人の心を撲たずにはおかない、不思議な、生き生きとした、美しさだ。

Mọi loài hoa, khi đạt đến cái thời kỳ gọi là “mãn khai”, đều tỏa ra trong bầu không khí xung quanh một thứ cảm giác thần bí kỳ lạ. Điều này giống như khi con quay đã quay tròn theo quỹ đạo, sẽ đứng thẳng hoàn toàn, lại giống như thứ mộng huyễn xuất hiện khi nghe diễn tấu một tác phẩm âm nhạc tuyệt vời, là một thứ gì đó từa tựa vầng hào quang khiến người ta phát sinh ảo giác của quá trình sinh sản sục sôi. Đó là một vẻ đẹp đánh thẳng vào trái tim con người, kỳ lạ, đầy sức sống.

しかし、昨日、一昨日、俺の心をひどく陰気にしたものもそれなのだ。俺にはその美しさがなにか信じられないもののような気がした。俺は反対に不安になり、憂鬱になり、空虚な気持になった。しかし、俺はいまやっとわかった。

Thế nhưng, ngày hôm qua, ngày hôm kia, điều đó đã khiến trái tim tôi rơi vào một sự thống khổ tồi tệ. Tôi cảm thẩy mình không thể tin nổi vào một vẻ đẹp mỹ lệ đến như vậy. Cố gắng chống chọi, tôi rơi vào trạng thái bất an, trầm cảm, và trống rỗng. Thế nhưng, bây giờ tôi cuối cùng đã hiểu ra rồi.

おまえ、この爛漫と咲き乱れている桜の樹の下へ、一つ一つ屍体が埋まっていると想像してみるがいい。何が俺をそんなに不安にしていたかがおまえには納得がいくだろう。

Bạn nên thử tưởng tượng điều này: dười gốc hoa anh đào nở rộ rực rỡ, có chôn rất nhiều, rất nhiều xác chết. Như vậy có lẽ bạn sẽ hiểu được điều gì khiến tôi bất an.

馬のような屍体、犬猫のような屍体、そして人間のような屍体、屍体はみな腐爛して蛆が湧き、堪らなく臭い。それでいて水晶のような液をたらたらとたらしている。桜の根は貪婪な蛸のように、それを抱きかかえ、いそぎんちゃくの食糸のような毛根を聚めて、その液体を吸っている。

Những xác chết giống như xác ngựa, xác chó mèo, và thậm chí là cả xác người, những xác chết trương thối, dòi bọ bò lổm ngổm, mùi thối xộc lên nhức mũi. Từ những cái xác ấy, từng giọt từng giọt chất lỏng trong suốt như thủy tinh từ từ rỉ ra. Rễ cây anh đào giống một con bạch tuộc tham lam, ôm siết lấy những giọt chất lỏng ấy, vươn những lông hút tương tự như xúc tu của hải quỳ, để hút sạch tất cả.

何があんな花弁を作り、何があんな蕊を作っているのか、俺は毛根の吸いあげる水晶のような液が、静かな行列を作って、維管束のなかを夢のようにあがってゆくのが見えるようだ。

Cái gì đã tạo nên những cánh và nhụy hoa kia? Tôi dường như nhìn thấy được, như thể trong một giấc mơ, những giọt chất lỏng trong suốt như thủy tinh bị lông hút nuốt lấy, tạo thành những hành dài yên lặng chạy dọc bên trong bó mạch.

――おまえは何をそう苦しそうな顔をしているのだ。美しい透視術じゃないか。俺はいまようやく瞳を据えて桜の花が見られるようになったのだ。昨日、一昨日、俺を不安がらせた神秘から自由になったのだ。

– Chắc hẳn là bạn đang nhăn mặt. Đây không phải là một hình ảnh đẹp đẽ gì, đúng không? Nhưng giờ cuối cùng tôi cũng đã có thể nhìn thẳng vào những đóa hoa anh đào. Ngày hôm qua, ngày hôm kia, tôi đã thoát khỏi nỗi bất an do sự thần bí ấy gây ra.

二三日前、俺は、ここの溪へ下りて、石の上を伝い歩きしていた。水のしぶきのなかからは、あちらからもこちらからも、薄羽かげろうがアフロディットのように生まれて来て、溪の空をめがけて舞い上がってゆくのが見えた。おまえも知っているとおり、彼らはそこで美しい結婚をするのだ。しばらく歩いていると、俺は変なものに出喰わした。それは溪の水が乾いた磧へ、小さい水溜を残している、その水のなかだった。思いがけない石油を流したような光彩が、一面に浮いているのだ。おまえはそれを何だったと思う。それは何万匹とも数の知れない、薄羽かげろうの屍体だったのだ。隙間なく水の面を被っている、彼らのかさなりあった翅が、光にちぢれて油のような光彩を流しているのだ。そこが、産卵を終わった彼らの墓場だったのだ。

Một vài ngày trước, tôi đã xuống một con lạch nhỏ, bám trên mặt đá lúc bước đi. Từ trong những tia nước bắn tung tóe, chỗ này và cả chỗ kia, khắp mọi nơi, tôi có thể nhìn thấy những con kiến sư tử xuất hiện giống như Aphrodite sinh ra từ trong bọt biển, bay thẳng về phía bầu trời. Chắc bạn cũng biết, chúng đang tiến hành lễ cưới tuyệt đẹp của mình. Dạo bước một khoảng thời gian, tôi bất ngờ bắt gặp một cảnh tượng kỳ lạ. Trong làn nước chỗ lòng sông khô can, chỉ còn lại một vài vũng nhỏ, trên bề mặt nổi lên một thứ gì đó sáng lấp lánh như lớp dầu loang. Bạn đang thắc mắc đó là gì? Đó là xác chết của hàng vạn, tôi không rõ chính xác là bao nhiêu, hàng vạn con kiến sư tử. Chìm ngập trong làn nước, cánh của chúng chồng xếp lên nhau, nhăn nhúm dưới ánh mặt trời, sáng lấp lánh như lớp dầu loang. Mùa sinh sản kết thúc, nơi đây cũng chính là nghĩa địa của chúng.

俺はそれを見たとき、胸が衝かれるような気がした。墓場を発いて屍体を嗜む変質者のような残忍なよろこびを俺は味わった。

Lúc trông thấy cảnh này, tôi thấy trái tim giống như bị siết mạnh. Tôi nếm trải một niềm vui thú tàn bạo, giống như một kẻ biến thái quật mộ và thích tử thi.

この溪間ではなにも俺をよろこばすものはない。鶯や四十雀も、白い日光をさ青に煙らせている木の若芽も、ただそれだけでは、もうろうとした心象に過ぎない。俺には惨劇が必要なんだ。その平衡があって、はじめて俺の心象は明確になって来る。俺の心は悪鬼のように憂鬱に渇いている。俺の心に憂鬱が完成するときにばかり、俺の心は和んでくる。

Chỗ lạch nước ấy không có gì khiến tôi thích thú. Chim chích bụi và chim bạc má, ánh mặt trời sáng trắng và những mầm xanh mờ nhạt, tất cả đều chỉ là hình ảnh vụt qua trong óc. Đối với tôi, bi kịch mới là thứ không thể thiếu được. Đạt đến sự cân bằng, lần đầu tiên tôi cảm thấy rõ ràng đến thế. Trái tim tôi giống như quỷ ám, khao khát sự u sầu. Chỉ đến khi sự u sầu lấp đầy trái tim, tôi mới có thể thanh thản trở lại.

――おまえは腋の下を拭いているね。冷汗が出るのか。それは俺も同じことだ。何もそれを不愉快がることはない。べたべたとまるで精液のようだと思ってごらん。それで俺達の憂鬱は完成するのだ。

Chắc hẳn bạn đang lau mồ hôi lạnh túa ra. Tôi cũng vậy. Đây không phải điều gì tệ hại cả. Nghĩ mà xem, nó cũng dính nhớp như tinh dịch mà thôi. Và tới đây, sự u sầu của tôi đã được hoàn thiện.

ああ、桜の樹の下には屍体が埋まっている！

A a, bên dưới gốc anh đào có chôn xác chết!

いったいどこから浮かんで来た空想かさっぱり見当のつかない屍体が、いまはまるで桜の樹と一つになって、どんなに頭を振っても離れてゆこうとはしない。

Ý tưởng hoang đường về xác chết này đến từ đâu, tôi hoàn toàn không rõ, nhưng giờ những cái xác ấy đã trở thành một phần của cây anh đào, và dù tôi có cố gắng thế nào cũng không thể giũ được nó ra khỏi đầu.

今こそ俺は、あの桜の樹の下で酒宴をひらいている村人たちと同じ権利で、花見の酒が呑めそうな気がする。

Ngay lúc này, tôi cũng có quyền tổ chức tiệc rượu dưới gốc cây anh đào như mọi người, và tôi cảm thấy muốn uống chút rượu thưởng hoa.

KulturedGek – Bí mật văn hóa có thể bạn chưa biết

KulturedGek được ra đời với mong muốn tìm kiếm và chia sẻ nét đẹp của nhiều nền văn hóa đến với độc giả Việt Nam.

Hy vọng rằng sau khi tới với KulturedGek, bạn có thể tìm thấy một điều gì đó thú vị (và hữu ích?) để thong thả thưởng thức trong cuộc sống đầy lo toan bận rộn này. Biết đâu đấy, bạn còn có thể tìm thấy cảm hứng để tìm hiểu nhiều hơn về văn hóa, hay tìm thấy động lực để học thứ ngôn ngữ liên quan đến nền văn hóa ấy.

Bạn biết đấy, khi bạn đã yêu, chồng sách ngữ pháp khô cứng kia sẽ chẳng còn đáng sợ đến thế!

KulturedGek