Một góc nhìn về pháp y và cuộc sống - Book Review

Trong những ngày thời tiết lúc mưa lúc nắng mùa Hạ cuối tháng 7, tôi thấy tò mò với thể loại pháp y, hay nói thẳng ra là tôi tò mò về xác chết và những dấu hiệu của xác chết. Trước đó tôi có lướt qua một tài liệu PDF của ngành pháp y, nhưng quyển đó vẫn chưa thật sự thỏa mãn được sự tò mò của tôi, vì vậy tôi quyết định mua thêm quyển “Sự trung thực của xác chết”.

Ghi chú: Xin hiểu “tò mò về xác chết” ở đây là sự tò mò được thôi thúc bởi nhu cầu kiến thức khoa học về những quá trình phân hủy, hồ máu tử thi, tại sao bị hộc máu lúc chết đuối… Từ đó để có được kiến thức và có cái nhìn đúng đắn, chứ đây không phải là một sở thích quái dị.

“Sự trung thực của xác chết” là tác phẩm của nhà pháp y Hajime Nishio, đây là quyển sách kể lại một số cuộc giải phẩu pháp y mà tác giả đã thực hiện. Phần nhiều của quyển sách nói về những suy ngẫm của tác giả xoay quanh sự sống, cái chết cũng như các thống kê và nhận xét, đánh giá thực trạng xã hội. Trong quyển sách cũng không có hình ảnh hay tranh minh họa nào ngoài bức vẽ hoa trắng ở trang bìa rất phù hợp với nội dung.

Nhìn chung quyển sách này không quá dày cũng không quá khó đọc, các thông tin được sắp xếp khá mạch lạc và có xu hướng như một bài viết khoa học “dễ đọc”. Giọng văn của tác giả khá “tĩnh” và mang một màu xám nhạt xuyên suốt tác phẩm.

Quyển sách này tập trung vào giai đoạn 201x, khá gần với năm 2022. Tác giả dành gần phân nửa để nói về vấn đề cô độc trong xã hội Nhật Bản, khi người già phải chăm sóc người già, người già sống một mình, dẫn tới các trường hợp bệnh tật, tử vong không ai hay biết.

Vấn đề cô độc này thường xuất hiện ở xã hội phương Tây và các xã hội hiện đại nói chung, nhưng ở Việt Nam thì tôi không rõ. Đây là một thực tại đáng buồn, vì nhiều thi thể được đưa đến phòng pháp y của tác giả là những người già cô đơn, nếu những người đó ở cùng con cháu, hay có hàng xóm trông chừng lẫn nhau thì họ đã không phải chết trong cô độc, hoặc ít ra khi họ bệnh thì sẽ được chăm sóc.

Việc người già chăm sóc người già cũng dẫn tới nhiều trường hợp đáng tiếc, bởi tình trạng sa sút trí tuệ ở người già không phải hiếm. Tác giả từng đề cập đến việc một cụ ông đã chết đâu đó 1 tuần lễ mà cụ bà vẫn bình thản sống cùng vì cho rằng cụ ông đang ngủ. Hay cụ ông bị chết đuối khi tắm cho cụ bà, vô tình cụ ông tạo thành tư thế cho cụ bà ngồi lên, việc chỉ được phát hiện khi có người đến. Đây đều là những thực tại buồn trong xã hội

Bên cạnh đó, tác giả Hajime Nishio cũng có nhắc về rượu bia (cồn) ở phần đầu và phần cuối. Nhà pháp y này cho rằng nhiều trường hợp tử vong có liên quan đến rượu bia đều không phải do ngộ độc rượu bia mà các hành động lúc say xỉn như té ngã, ngủ ngoài vỉa hè, tai nạn giao thông và các bệnh có liên quan đến rượu bia mới là nguyên nhân chính. Hơn thế nữa việc sống (tồn tại) bằng cồn là có thể. Tuy nhiên nếu chỉ hấp thụ cồn thì dù chỉ là cảm lạnh cũng dể khiến người đó gặp nguy hiểm.

Điều này liên quan đến thể Ketone, dù sách cũng có viết về vấn đề này, nhưng tôi nghĩ tốt nhất bạn nên trực tiếp đọc, tránh việc chuyển thông tin từ sách đến tôi, rồi từ tôi viết ra gây sai lệch. Tác giả cũng nhấn mạnh và tiếc nuối trước những trường hợp tử vong liên quan đến bia rượu, bởi nếu lúc đó họ không đi uống rượu bia, hoặc đi uống cùng người khác và được đưa về nhà, thì tai nạn lẽ ra đã không xảy đến.

Tuy nhiên “Sự trung thực của xác chết” vẫn có một số đoạn nhàm chán với những số liệu và các nhận định không mới, nhưng nhìn chung vẫn có các thông tin và kiến thức thỏa mãn trí tò mò của tôi về pháp y và y học như các vết bầm có diện tích 20-30% trên cơ thể có thể gây suy thận cấp tính. Hoặc người chết cháy chưa hẳn đã chết vì cháy hay ngộ độc khí, có thể họ đã bị giết rồi hung thủ phóng hỏa phi tang xác, ngụy tạo hiện trường là một vụ hoản hoạn….

Ngoài ra cũng có những thông tin cũng khá nặng đô như hay sáp mỡ tử thi hiện tượng tử thi bị bao phủ bởi một lớp sáp trắng toát do lớp mỡ dưới da hình thành. Điều này ít ra cũng làm tôi chững lại khi ăn cái bánh có màu như sáp mỡ.

Đối với tôi, “Sự trung thực của xác chết” của tác giả Hajime Nishio phần nhiều làm tôi thích bởi các chi tiết liên quan đến tử thi, đồng thời có các vấn đề xoay quanh đến y học, cũng từ đó mà liên hệ đến cách sống của bản thân để phòng tránh một số các tai nạn không đáng có.

Quyển sách không mang đến ý nghĩa mới hay thông điệp mới, tất cả chỉ xoay quanh việc nâng cao tình thương, sự quan tâm giữa người với người, chú ý đến sức khỏe, sự an toàn của bản thân, và theo như tác giả “suy nghĩ, cân nhắc xem bản thân nên làm gì để có thể sống tốt hơn”.

Nhìn chung, “Sự trung thực của xác chết” là quyển sách hiếm hoi nói về đề tài pháp y ở Việt Nam mà tôi tìm được, dù quyển sách chưa thật sự hay nhưng ít ra những ghi chép của tác giả Hajime Nishio vẫn thỏa mãn được 70% sự tò mò của tôi. Điều thú vị nhất của quyển sách này là nó gợi cho tôi một hứng thú với pháp y và y học nói chung, cũng từ đợt đọc quyển sách mà tôi cũng bắt đầu ăn nhiều rau củ quả hơn và sống lành mạnh hơn… một chút.