Mọi thứ đang diễn ra xung quanh chúng ta là do đâu?
Bài viết tham dự cuộc thi "Triết học thực hành trong đời sống" được tổ chức bởi Spiderum
SỰ HÌNH THÀNH CỦA CÁI NÓN
Có thể cậu đã đọc ở đâu đó rằng, cách đây khoảng 14 tỉ năm, vũ trụ đã thình lình xuất hiện giữa thinh không, với kích thước bé li ti, nhỏ hơn cả một nguyên tử. Tớ gọi đó là sự kiện khởi nguồn, là sự kiện đầu tiên diễn ra trong thực tại này. Sau đó là hàng loạt các chuỗi sự kiện khác nối tiếp nhau: vũ trụ dần dần phình to ra hàng ngàn tỉ lần, chuyển hóa năng lượng và sinh ra vô số các thiên hà khác nhau, cùng vô số ngôi sao khác nhau. Trái Đất là một trong số đó, được sinh ra vào khoảng gần 10 tỉ năm sau sự kiện khởi nguồn đó.
Cậu thử hình dung nhé, nếu mỗi sự kiện là một chất điểm phát sáng và được kết nối với nhau xuôi theo trục thời gian, thì hệ thống toàn bộ các sự kiện trong 10 tỉ năm đó sẽ trông như hình chóp nón vậy. Ở đỉnh của hình chóp nón (gốc tọa độ) chính là sự kiện khởi nguồn - vũ trụ ra đời, nó là nguyên nhân dẫn đến sự kiện thứ hai - vũ trụ phình to ra, sự kiện thứ hai lại là nguyên nhân dẫn đến sự kiện thứ ba, thứ tư, rồi đến năm, sáu, bảy,…Sở dĩ nó giống hình chóp nón chứ không phải đường thẳng là bởi vì tớ nghĩ số lượng các sự kiện xảy ra sẽ có xu hướng tăng lên theo thời gian, từ một sự kiện này có thể dẫn đến nhiều sự kiện khác. Ví dụ như việc một ngôi sao bị vỡ ra thành nhiều mảnh sẽ dẫn đến sự ra đời của nhiều ngôi sao nhỏ khác chẳng hạn, chưa kể mỗi ngôi sao nhỏ ấy lại tiếp tục hành trình của riêng nó nữa. Và trong hầu hết các trường hợp, để dẫn đến một sự kiện cụ thể nào đó, chỉ một nguyên nhân thôi là chưa đủ, mà cần nhiều sự kiện khác trong quá khứ cùng kết hợp với nhau để sinh ra kết quả đó. Trái Đất của chúng ta cũng được sinh ra sau vô số các chuỗi sự kiện như vậy. Lúc ấy cái nón sự kiện chắc cũng phải to lắm rồi, vì sau hàng tỉ năm thì ai mà biết được có bao nhiêu chuyện đã xảy ra.
Nghe hơi quen quen phải không? Cái nón đó chính là sự mô phỏng của nhân quả đấy. Chẳng phải điều gì to lớn xa xôi, nhân quả đối với tớ chính là cách mọi thứ được vận hành: từ nguyên nhân dẫn đến kết quả, chuyện này dẫn đến chuyện kia, sự kiện trước dẫn đến sự kiện sau, rồi lại dẫn đến các sự kiện ở tít đằng sau nữa, cứ như vậy liên tục không ngừng nghỉ.
Nói vui vui thì nhân quả đã có từ 14 tỉ năm trước rồi đó.
Sau này có một số triết lí dựa trên nhân quả như “Ở hiền gặp lành”, “Gieo gió gặt bão”,…thực chất là để xây dựng niềm tin, lòng hướng thiện cho con người chứ theo tớ chẳng có khoa học nào chứng minh được. Dù người ta có ở hiền hay là không, vẫn có thể gặp lành hoặc gặp dữ.
HỆ QUẢ CỦA CÁI NÓN
Lại nói tiếp về Trái Đất của hàng tỉ năm trước, sau khi được hình thành, khắp nơi chỉ toàn là lửa đỏ rực, để có được sự sống tươi tốt như ngày hôm nay là do vô số các sự kiện nối tiếp nhau mà thành. Cái nón cứ tiếp tục lớn dần lên theo thời gian như vậy, nó tăng trưởng không chỉ về kích thước mà còn về mức độ phức tạp của các sự kiện, nhất là khi có sự ra đời của các loài sinh vật biết tư duy. Bộ não là một thứ cực kì phức tạp, nhất là bộ não của loài người. Chẳng biết mỗi giây đồng hồ trôi qua có biết bao nhiêu ý nghĩ được sinh ra bởi loài người nhỉ? Mỗi ý nghĩ đó đã là một sự kiện rồi đấy. Để tớ ví dụ nhé, ngay bây giờ cậu hãy tưởng tượng ra một con mèo đi. Một con mèo đen! Đó, chỉ riêng việc cậu ngồi đó và nghĩ đến con mèo đen thôi là đã đóng góp cho cái nón thêm một sự kiện nữa rồi. Sự kiện đó mang tên: "Cậu đang tưởng tượng ra một con mèo đen", và nó diễn ra trong một khoảng thời gian khá ngắn. À mà nguyên nhân của sự kiện đó là gì nhỉ? Nhiều lắm đấy, để cậu có thể tưởng tượng ra một con mèo đen thôi cũng cần đến vô số các sự kiện khác từng xảy ra trong quá khứ: “Cậu từng nhìn thấy một con mèo đen”, “Cậu được học chữ tiếng Việt”, “Cậu lên mạng vào đúng lúc này”, “Tớ đã đăng bài viết này”, “Tớ đã suy nghĩ rất nhiều để có ý tưởng về bài viết này”, “Cậu được sinh ra”, “Tớ được sinh ra”, “Bố mẹ tớ được sinh ra”,...Ôi không thể kể hết được đâu, để có chúng ta ở đây ngày hôm nay là cả một vùng sáng rất dài trong cái nón sự kiện đấy. Cũng giống như trong Phật học người ta từng đúc kết lại rằng, để một việc gì đó diễn ra là nhờ sự kết nối của vô số các sợi nhân duyên trong quá khứ mà thành, và không có cái gì là tồn tại một cách riêng biệt cả.
Vậy sau cùng, chuyện này có ý nghĩa là gì nhỉ?
Ý tớ muốn nói là, tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta và cả bên trong chúng ta nữa, đều là kết quả của các "sự kiện nguyên nhân" đã từng diễn ra trong quá khứ. Hay nói một cách khác, mỗi chúng ta là một điểm sáng nhỏ li ti bên trong cái nón sự kiện. Chẳng có lí do gì để chúng ta đề cao Bill Gates và coi rẻ cô quét rác, bác xe ôm ngoài kia. Với tớ tất cả đều như nhau hết, đều là kết quả của vô số sự kiện đã xảy ra trước đây, mà khởi đầu chính là việc vũ trụ được sinh ra vào 14 tỉ năm trước. Cho dù một người có tốt đẹp đến đâu hoặc tệ hại đến đâu đi chăng nữa, thì công thức vẫn giống nhau cả thôi. Họ đều bắt đầu hành trình của mình từ một thai nhi với gen di truyền của bố mẹ - là sự kiện đầu tiên, sau đó là 9 tháng trong bụng mẹ với khá nhiều chuyện xảy ra có thể gây ảnh hưởng tốt và xấu lên thai nhi, rồi đứa bé được sinh ra với một bộ não rất vô tư, chưa hề có quan điểm, kiến thức, hoài bão gì cả. Bộ não đó bắt đầu được tiếp xúc với các sự kiện bên ngoài, xử lí thông tin, đưa ra phản hồi, rồi lại trải qua sự kiện tiếp theo, rồi lại phản hồi, rồi lại trải qua sự kiện tiếp theo,…Và tớ nhận ra rằng, ở mỗi thời điểm bất kì nào đó, bộ não của đứa trẻ chính là sự tổng hòa của vô vàn các sự kiện mà nó đã trải qua kể từ khi còn ở trong bụng mẹ cho đến thời điểm đó. Tức là cách mà con người chúng ta đưa ra một phản hồi, dù là suy nghĩ, cử chỉ hay hành động, dù là sai hay đúng, tốt hay xấu, thiện hay ác, thì đều phụ thuộc vào vô vàn các yếu tố đã từng xảy ra trong quá khứ. Sự thành công của những con người huyền thoại, ví dụ như Ronaldo hay Messi đi, cũng đều do ngàn ngàn lớp lớp các nhân duyên khác nhau mà thành, chỉ cần một trong số đó thay đổi lại thành "sinh ra ở Việt Nam" là kết quả cuối cùng cũng sẽ thay đổi hoàn toàn.
Nếu đồng ý với tớ thì cậu sẽ thấy mọi sinh vật đều trở nên bình đẳng hết. Kể cả những nhành cây hay ngọn cỏ, dù là quả xanh hay quả chín, dù là thú cưng hay gia súc, người giàu hay người nghèo, người xấu hay người đẹp, người giỏi hay người dốt,…đều được hình thành một cách tự nhiên theo quy luật chung của vũ trụ bao la. Tất cả đều xứng đáng được coi trọng như nhau.
Có thể cậu đã đọc ở đâu đó rằng, cách đây khoảng 14 tỉ năm, vũ trụ đã thình lình xuất hiện giữa thinh không, với kích thước bé li ti, nhỏ hơn cả một nguyên tử. Tớ gọi đó là sự kiện khởi nguồn, là sự kiện đầu tiên diễn ra trong thực tại này. Sau đó là hàng loạt các chuỗi sự kiện khác nối tiếp nhau: vũ trụ dần dần phình to ra hàng ngàn tỉ lần, chuyển hóa năng lượng và sinh ra vô số các thiên hà khác nhau, cùng vô số ngôi sao khác nhau. Trái Đất là một trong số đó, được sinh ra vào khoảng gần 10 tỉ năm sau sự kiện khởi nguồn đó.
Cậu thử hình dung nhé, nếu mỗi sự kiện là một chất điểm phát sáng và được kết nối với nhau xuôi theo trục thời gian, thì hệ thống toàn bộ các sự kiện trong 10 tỉ năm đó sẽ trông như hình chóp nón vậy. Ở đỉnh của hình chóp nón (gốc tọa độ) chính là sự kiện khởi nguồn - vũ trụ ra đời, nó là nguyên nhân dẫn đến sự kiện thứ hai - vũ trụ phình to ra, sự kiện thứ hai lại là nguyên nhân dẫn đến sự kiện thứ ba, thứ tư, rồi đến năm, sáu, bảy,…Sở dĩ nó giống hình chóp nón chứ không phải đường thẳng là bởi vì tớ nghĩ số lượng các sự kiện xảy ra sẽ có xu hướng tăng lên theo thời gian, từ một sự kiện này có thể dẫn đến nhiều sự kiện khác. Ví dụ như việc một ngôi sao bị vỡ ra thành nhiều mảnh sẽ dẫn đến sự ra đời của nhiều ngôi sao nhỏ khác chẳng hạn, chưa kể mỗi ngôi sao nhỏ ấy lại tiếp tục hành trình của riêng nó nữa. Và trong hầu hết các trường hợp, để dẫn đến một sự kiện cụ thể nào đó, chỉ một nguyên nhân thôi là chưa đủ, mà cần nhiều sự kiện khác trong quá khứ cùng kết hợp với nhau để sinh ra kết quả đó. Trái Đất của chúng ta cũng được sinh ra sau vô số các chuỗi sự kiện như vậy. Lúc ấy cái nón sự kiện chắc cũng phải to lắm rồi, vì sau hàng tỉ năm thì ai mà biết được có bao nhiêu chuyện đã xảy ra.
Nghe hơi quen quen phải không? Cái nón đó chính là sự mô phỏng của nhân quả đấy. Chẳng phải điều gì to lớn xa xôi, nhân quả đối với tớ chính là cách mọi thứ được vận hành: từ nguyên nhân dẫn đến kết quả, chuyện này dẫn đến chuyện kia, sự kiện trước dẫn đến sự kiện sau, rồi lại dẫn đến các sự kiện ở tít đằng sau nữa, cứ như vậy liên tục không ngừng nghỉ.
Nói vui vui thì nhân quả đã có từ 14 tỉ năm trước rồi đó.
Sau này có một số triết lí dựa trên nhân quả như “Ở hiền gặp lành”, “Gieo gió gặt bão”,…thực chất là để xây dựng niềm tin, lòng hướng thiện cho con người chứ theo tớ chẳng có khoa học nào chứng minh được. Dù người ta có ở hiền hay là không, vẫn có thể gặp lành hoặc gặp dữ.
HỆ QUẢ CỦA CÁI NÓN
Lại nói tiếp về Trái Đất của hàng tỉ năm trước, sau khi được hình thành, khắp nơi chỉ toàn là lửa đỏ rực, để có được sự sống tươi tốt như ngày hôm nay là do vô số các sự kiện nối tiếp nhau mà thành. Cái nón cứ tiếp tục lớn dần lên theo thời gian như vậy, nó tăng trưởng không chỉ về kích thước mà còn về mức độ phức tạp của các sự kiện, nhất là khi có sự ra đời của các loài sinh vật biết tư duy. Bộ não là một thứ cực kì phức tạp, nhất là bộ não của loài người. Chẳng biết mỗi giây đồng hồ trôi qua có biết bao nhiêu ý nghĩ được sinh ra bởi loài người nhỉ? Mỗi ý nghĩ đó đã là một sự kiện rồi đấy. Để tớ ví dụ nhé, ngay bây giờ cậu hãy tưởng tượng ra một con mèo đi. Một con mèo đen! Đó, chỉ riêng việc cậu ngồi đó và nghĩ đến con mèo đen thôi là đã đóng góp cho cái nón thêm một sự kiện nữa rồi. Sự kiện đó mang tên: "Cậu đang tưởng tượng ra một con mèo đen", và nó diễn ra trong một khoảng thời gian khá ngắn. À mà nguyên nhân của sự kiện đó là gì nhỉ? Nhiều lắm đấy, để cậu có thể tưởng tượng ra một con mèo đen thôi cũng cần đến vô số các sự kiện khác từng xảy ra trong quá khứ: “Cậu từng nhìn thấy một con mèo đen”, “Cậu được học chữ tiếng Việt”, “Cậu lên mạng vào đúng lúc này”, “Tớ đã đăng bài viết này”, “Tớ đã suy nghĩ rất nhiều để có ý tưởng về bài viết này”, “Cậu được sinh ra”, “Tớ được sinh ra”, “Bố mẹ tớ được sinh ra”,...Ôi không thể kể hết được đâu, để có chúng ta ở đây ngày hôm nay là cả một vùng sáng rất dài trong cái nón sự kiện đấy. Cũng giống như trong Phật học người ta từng đúc kết lại rằng, để một việc gì đó diễn ra là nhờ sự kết nối của vô số các sợi nhân duyên trong quá khứ mà thành, và không có cái gì là tồn tại một cách riêng biệt cả.
Vậy sau cùng, chuyện này có ý nghĩa là gì nhỉ?
Ý tớ muốn nói là, tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta và cả bên trong chúng ta nữa, đều là kết quả của các "sự kiện nguyên nhân" đã từng diễn ra trong quá khứ. Hay nói một cách khác, mỗi chúng ta là một điểm sáng nhỏ li ti bên trong cái nón sự kiện. Chẳng có lí do gì để chúng ta đề cao Bill Gates và coi rẻ cô quét rác, bác xe ôm ngoài kia. Với tớ tất cả đều như nhau hết, đều là kết quả của vô số sự kiện đã xảy ra trước đây, mà khởi đầu chính là việc vũ trụ được sinh ra vào 14 tỉ năm trước. Cho dù một người có tốt đẹp đến đâu hoặc tệ hại đến đâu đi chăng nữa, thì công thức vẫn giống nhau cả thôi. Họ đều bắt đầu hành trình của mình từ một thai nhi với gen di truyền của bố mẹ - là sự kiện đầu tiên, sau đó là 9 tháng trong bụng mẹ với khá nhiều chuyện xảy ra có thể gây ảnh hưởng tốt và xấu lên thai nhi, rồi đứa bé được sinh ra với một bộ não rất vô tư, chưa hề có quan điểm, kiến thức, hoài bão gì cả. Bộ não đó bắt đầu được tiếp xúc với các sự kiện bên ngoài, xử lí thông tin, đưa ra phản hồi, rồi lại trải qua sự kiện tiếp theo, rồi lại phản hồi, rồi lại trải qua sự kiện tiếp theo,…Và tớ nhận ra rằng, ở mỗi thời điểm bất kì nào đó, bộ não của đứa trẻ chính là sự tổng hòa của vô vàn các sự kiện mà nó đã trải qua kể từ khi còn ở trong bụng mẹ cho đến thời điểm đó. Tức là cách mà con người chúng ta đưa ra một phản hồi, dù là suy nghĩ, cử chỉ hay hành động, dù là sai hay đúng, tốt hay xấu, thiện hay ác, thì đều phụ thuộc vào vô vàn các yếu tố đã từng xảy ra trong quá khứ. Sự thành công của những con người huyền thoại, ví dụ như Ronaldo hay Messi đi, cũng đều do ngàn ngàn lớp lớp các nhân duyên khác nhau mà thành, chỉ cần một trong số đó thay đổi lại thành "sinh ra ở Việt Nam" là kết quả cuối cùng cũng sẽ thay đổi hoàn toàn.
Nếu đồng ý với tớ thì cậu sẽ thấy mọi sinh vật đều trở nên bình đẳng hết. Kể cả những nhành cây hay ngọn cỏ, dù là quả xanh hay quả chín, dù là thú cưng hay gia súc, người giàu hay người nghèo, người xấu hay người đẹp, người giỏi hay người dốt,…đều được hình thành một cách tự nhiên theo quy luật chung của vũ trụ bao la. Tất cả đều xứng đáng được coi trọng như nhau.

Sự kiện Spiderum
/su-kien-spiderum
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất

