Vào thời điểm ChatGPT trở thành tâm điểm trong mọi cuộc bàn tán, người ta luôn tự đặt câu hỏi rằng liệu tương lai của mình có bị thay thế bởi một con bot máy-học không. Nhưng mình nghĩ các tập đoàn công nghệ còn muốn một tham vọng lớn hơn thế. Đó là tận dụng việc xây dựng mô hình kinh doanh "kẻ buôn sự chú ý".

Trong thế kỉ 21, dữ liệu đã lấn át tầm quan trọng của cả đất đai và máy móc, trở thành tài sản quan trọng nhất. Các tập đoàn công nghệ lớn nắm lấy sự chú ý của chúng ta bằng cách cung cấp cho chúng ta các thông tin, dịch vụ và giải trí miễn phí, rồi sau đó họ bán lại sự chú ý của chúng ta cho những nhà quảng cáo. Đây chính là ngành công nghiệp quảng cáo truyền thống. Bán quảng cáo có thể là cần thiết để duy trì những người khổng lồ trong ngắn hạn, nhưng các công ty công nghệ thường định giá các sản phẩm, giá trị công ty bằng dữ liệu mà chúng "thu hoạch" được. Vậy dữ liệu thì làm thế nào để ra tiền ?

Bằng cách nắm lấy sự chú ý của chúng ta, họ đã thu thập được một lượng thông tin khổng lồ về chúng ta. Hiện tại, con người đang vui vẻ cho đi dữ liệu cá nhân, để đổi lấy những dịch vụ điện tử cần thiết cho mình, và ảnh mèo.

Về trung hạn, việc tích lũy dữ liệu này đã dẫn đến một mô hình kinh doanh hoàn toàn khác biệt, trực tiếp ảnh hưởng đến ngành công nghiệp quảng cáo. Đến đây ta quay lại với chủ đề ChatGPT. Sẽ ra sao nếu như mọi thông tin về sở thích của bạn ( từ nhu cầu, thói quen, quan điểm về chính trị, những gì bạn thích ăn, con mèo bạn nuôi ), tất cả đều được khai thác và nắm bắt bởi công nghệ. Và sau đó dựa trên những gì thuộc về bạn, ChatGPT sẽ cung cấp cho bạn câu trả lời tốt nhất cho câu hỏi đó. Và dựa trên trải nghiệm quá khứ, khi mà hầu hết mọi người đều tin vào Google hơn là chính mình. Vậy thì có lí do gì để người ta cần đến nền quảng cáo truyền thống nữa, và tại sao tôi phải xem quảng cáo về một chiếc điện thoại, khi mà tôi biết anh idol Hàn của tôi đang xài Samsung.

Về dài hạn, việc gom đủ dữ liệu này đi kèm với khả năng tính toán của máy-học, các tập đoàn dữ liệu có thể xài đống dữ liệu này như thế nào ? Chắc bạn cũng thấy rằng trước đây, con người rất giỏi trong việc sáng chế những thứ bên ngoài giúp ích cho đời sống của mình, rất ít phát minh liên quan đến bên trong con người. Ngày nay, bằng việc nắm bắt những nhu cầu thầm kín bên trong con người, các tập đoàn có thể thay thế chúng ta "lựa chọn'', hoặc theo cách cực đoan hơn là điều khiến chúng ta. Điều này sẽ còn thú vị hơn nếu như một ngày nào đó, ta lệ thuộc việc ra quyết định không chỉ trong tiêu dùng, mà trong cả sức khỏe và chọn bạn đời.

Nhưng theo góc độ nào đó thì mình nghĩ khi cách mạng công nghệ + cách mạng sinh học, sẽ có các thuật toán dữ liệu chảy trong cơ thể. Như vậy, việc dự đoán bệnh tật và chăm sóc sức khỏe sẽ tốt hơn. Người ta cũng dễ nắm bắt những nhu cầu sinh học của mình thêm nữa. Và nếu việc nắm bắt cơ chế sinh học mỗi người được chia sẻ trên một mạng máy chủ chung, vậy thì chắc mình không cần coi tarot để xem người ta có phù hợp với mình không ( j4f)

Bài viết này đơn thuần là một recap về những gì mình đã học được trong một cuốn sách của tác giả Yuval Noah Harari. Hope you enjoy it.