Sau Blade Runner với những chiêm nghiệm về cảm xúc và phần hồn của những người nhân tạo (replicant) như K, mình quyết đinh xem Ex Machia vì phim này được đánh giá là phim độc lập hay nhất năm 2015 về chủ đề khoa học viễn tưởng khi để con người đối mặt với thứ công nghệ tân tiến nhưng cũng đáng gờm nhất: AI.
Nathan, sáng lập công ty tìm kiếm lớn nhất thế giới Blue Book (tên công ty gợi liên tưởng đến 2 gã khổng lồ công nghệ ngoài đời thực là FB và GG) đặt trung tâm nghiên cứu của mình giữa một cánh rừng nằm biệt lập với thế giới. Tại đây anh tuyển dụng một trợ lý tên Caleb để cùng anh trong một tuần làm bài test với một AI có tên Ava.
Đây là Ava - Một AI biết chuyện trò, tán tỉnh, vẽ tranh và biết cả... làm tình!
Ava là một AI được tạo hình không khác gì người thật với những vật liệu và công nghệ chế tác tân tiến nhất. Phần mềm của cô (bộ não) được kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu khổng lồ của cỗ máy tìm kiếm Blue Book (Bia Data - nghe quen không). Bài kiểm tra có tên "phép thử Turing" để Nathan đánh giá liệu Ava đã đủ xuất sắc để khiến một con người cảm thấy cô không khác gì một người bình thường dù cho đã biết cô là một sản phẩm nhân tạo.
Caleb - người được chọn là một thanh niên trẻ tuổi, không còn bố mẹ, sống độc thân với đời sống tinh thần nhàm chán. Ngay từ lần đầu tiên tiếp xúc với Ava, anh đã bị cô thu hút và càng ngày càng nảy sinh một thứ tình cảm không thể lý giải với "con rô bốt" trước mặt mình. Anh không hề hay biết mình đang rơi vào một âm mưu to lớn và đến cuối phim anh đã phải trả giá vì sự ngây thơ của mình.
Caleb (kẻ bị dắt mũi) - Nathan (người tạo ra Ava)
Ava là một AI vượt qua mọi sự tưởng tượng của con người. Cô sở hữu khả năng ngôn ngữ vượt trội khi có thể đối đáp trôi chảy với người đối diện, bắt được những cảm xúc trên khuôn mặt người khác, biết vẽ tranh và biết... nói dối để đạt được mục đích. Ava bị cầm tù trong trung tâm nghiên cứu và dù Nathan biết âm mưu của Ava nhưng kế hoạch của anh bị phá sản hoàn toàn khi Ava đã "phù phép" được Caleb và khiến anh ta giải pháp cho cô. Nói một cách dễ hiểu, Ava đã lừa tình Caleb và tự tay giết chết Nathan - cha đẻ và cũng là người giam giữ cô.
Chỗ đáng sợ nhất của Ex Machina là từ đầu phim cho đến đoạn gần cuối, người xem càng ngày càng có cảm tình với Ava và thậm chí quay sang căm ghét Nathan - người tạo ra cô nhưng chỉ coi cô là một vật thí nghiệm không hơn kém. Người xem chờ đợi màn đào thoát giữa Caleb và Ava, mong muốn họ thực hiện được ước mơ cùng nhau hẹn hò trên một đại lộ đông đúc. Một mối tình giữa người và máy, thật lãng mạn. Nhưng hiện thực nó rùng rợn hơn thế rất nhiều.
Mô robot xinh đẹp thế này thì có gì đáng sợ chứ?
Khi Ava được giải thoát, giết chết Nathan và giam cầm Caleb để rời khỏi căn cứ và bước chân vào thế giới thực mà không ai có thể nhận ra cô, người xem bàng hoàng. Những cảm xúc tốt đẹp dành cho cô ban đầu chuyển thành sự ghê sợ khi cô, lúc xuống tay với Nathan, lúc lạnh lùng nhốt Caleb (người trước đó đã cùng cô có những màn đối thoại như những người rung động nhau lần đâu) đã quay về đúng bản chất là một cỗ máy được lập trình, lạnh lùng và vô cảm. Tất cả những gì xảy ra chỉ là cách cỗ máy đó dùng để đạt được mục đích của mình.
Ai có thể nhận ra cô ấy là robot trong hình hài này?
Con người đã thua trước máy móc, vì họ thiếu một trái tim chân thành và một bộ óc tỉnh táo (cái chết của thiên tài Nathan và việc Caleb bị giam). Ava bước ra thế giới thực trong hình hài một cô gái xinh đẹp, chúa mới biết cô sẽ làm gì kế tiếp, câu hỏi đó xin dành cho người xem, cho các nhà khoa học, nếu một ngày điều đó thực sự xảy ra.
Mình nhớ đến bộ phim "kẻ hủy diệt", nhớ đến những bài viết cảnh báo về mức độ nguy hiểm của việc nghiên cứu AI được Elon Musk đưa ra và nghĩ đến một tương lai nơi con người nhiều khả năng sẽ bị chi phối hoàn toàn bởi công nghệ. Và Ex Machina không còn đơn thuần là một phim viễn tưởng nữa, cái viễn cảnh tương lai ấy nó có thể đang ở rất gần rồi.
Nên là hãy tận hưởng nốt những ngày tháng được làm chủ đi, hỡi loài người!
Alicia Vikander đã có một vai diễn để đời.