Ma tuý chất kích thích đáng sợ đã làm bao gia đình điêu đứng mấy chục năm qua, những năm gần đây, cơn lốc của ma túy tổng hợp tàn phá sức khỏe, tương lai của những người trẻ. Nhưng thế hệ tương lai lại đang thờ ơ, và coi nó như một thứ đồ chơi tạo cảm giác mới lạ.

Tối ngày 16/09/2018, tại Công viên nước Hồ Tây đã diễn ra sự kiện âm nhạc điện tử lớn. Lễ hội âm nhạc "Trip to the moon" (Du hành tới mặt trăng) nằm trong khuôn khổ Tuần lễ âm nhạc điện tử 2018 - Vietnam Electronic Weekend (VEW) năm thứ 3 liên tiếp được tổ chức. Có hàng nghìn bạn trẻ đã đến hòa chung không khí âm nhạc. Trước giờ bắt đầu bữa tiệc âm nhạc, hashtag #triptothemoon được chia sẻ liên tục. Những người sở hữu tấm vé vào cửa thi nhau check-in thông báo sự có mặt của mình. Vài năm gần đây, EDM bắt đầu phát triển mạnh mẽ hơn, phổ biến hơn với người trẻ Việt Nam. Đó là cơ hội họ được vui vẻ, nghe nhạc, thể hiện bản thân, chia sẻ cá tính, hay như cách gọi hiện đại hơn là "bung xõa". 
Có lẽ đây là một điều không bao giờ có thể quên được trong cuộc đời của Lê Thanh Tú – chàng trai chỉ vừa bước sang độ tuổi 21 cách đây mấy hôm. Có thể nhiều người không biết hôm đó đã xảy ra chuyện gì nhưng chắc chắn sẽ nhớ đến vụ việc vô cùng nổi cộm trong năm 2018 mà rất nhiều báo đài đã được tin “ Vụ 7 người chết ở Hồ Tây” 
Cho đến tận bây giờ khi kể lại, Tú vẫn còn cảm xúc hoảng sợ vô cùng. Cậu sống ở Linh Đàm cùng với bố mẹ mình, cho nên việc cậu hay đi những lễ hội âm nhạc điện tử thì mọi người trong gia đình đều biết và đến tận bây giờ những chuyện xảy ra ngày hôm đó thì không một ai trong gia đình cậu biết. Vì nếu như họ biết được thì có lẽ cậu có thể xảy không bao giờ được đi chơi nữa. 
Tú có kể rằng bình thường cậu và team của mình rất thích đi lễ hội âm nhạc vì ở đây có thể thoải mái “phiêu” theo nhạc mà không ngại đến ai khác, chưa kể rằng còn cùng với bạn bè của mình thì còn gì vui hơn nữa. Cậu còn cho biết cái việc mà sử dụng chất kích thích ở các lễ hội âm nhạc như này dường như là điều rất hiểu nhiên. 

Thì cũng như những lần đi trước, cậu và hội bạn cũng sử dụng “bột”, cùng với uống bia. Mọi thứ đúng là vẫn diễn ra bình thường cho đến gần giữa buổi, không khí đang dần nên cao. Với sự thống trị của EDM, nhắc đến rave là nghĩ ngay đến những lễ hội âm nhạc quy mô lớn, diễn ra hàng tiếng đồng hồ, thậm chí là vài ngày ở những bãi đất trống to lớn hoặc sân vận động ngoài trời, nơi mà các sân khấu hoành tráng sẽ được dựng lên để các DJ thỏa sức phô diễn kỹ năng.
Cậu bắt đầu cảm thấy cơ thể mình nó thay đổi. Cậu kể lại với chất giọng vẫn còn rất sốc, đấy là lần đầu tiên cậu sử dụng mà tim đập nhanh như vậy. Và... Điều gì đến cũng phải đến. Mọi thứ tối sầm lại. Tâm trí của cậu trống rỗng. 
Lúc đấy cậu hoàn toàn không biết bất cứ một chuyện gì xảy ra hết sau đó. Bạn bè có kể lại rằng lúc đó thấy cậu ngất đi, họ rất là hoảng hốt, nhưng may mắn thay đã kịp thời đưa Tú ra một chỗ ít người để thở. Vì lúc đó thật sự rất đông và thiếu không khí thở, xung quanh có vài trường hợp như vậy. Mà đây là tình trạng khi mà Tú chỉ sử dụng hai loại chất kích thích là bia và cần. Vậy còn những bạn trẻ sử dụng hơn thì sẽ như thế nào đây ?
Thực sự thì phải cho đến tận hôm sau, khi cả nhóm đọc báo thì mới biết rằng hôm đấy có đến tận 7 người chết. Và có lẽ điều mà họ cảm tạ nhất là Tú không sao. Chính bản thân Tú cũng rất sợ, thậm chí mấy hôm sau đó, cậu thực sự hoảng loạn. Cậu bạn còn nói rằng mấy hôm sau đấy không có tâm trí gì để đi làm thêm, mấy ngày liền cứ đi xe máy lang thang trên đường, ở nhà nấu cơm, ăn cơm cùng bố mẹ. Cậu nói rằng đã từ rất rất lâu chắc tầm hơn 1 tháng rồi chỉ bận bịu đi làm, đi chơi với bạn, đi học mà cậu không có một bữa cơm tử tế nào ăn với bạn bè. Nói ra có thể không ai tin nhưng tính đến hôm xảy ra vụ việc, phải khoảng một tuần liền Tú và bố mẹ chưa nhìn gặp nhau dù sống trong cùng một nhà. “ Thực sự là cho đến khi trải qua sự vụ đáng sợ như vậy mình mới nhận ra được sự quan trọng của gia đình”. 
Sự vụ xảy ra như một hồi chuông cảnh tỉnh cho chính bản thân của Tú và nhóm bạn. Nhưng nó sẽ chỉ là một điều gì đó mà không bạn trẻ nào quan tâm khi nhận thức được nó. Đúng là vẫn còn rất nhiều người sử dụng nó mà không đoán rằng nó nguy hiểm đến thế nào. 

Theo số liệu thống kê của Cục thống kê – Bộ Lao động, thương binh và xã hội. tính đến tháng 6 năm 2018 cả nước có 222.852 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý trong đó: 150.243 người đang sinh sống bên ngoài xã hội (khoảng 67.5%),  30.049 người đang cai nghiện trong cơ sở cai nghiện bắt buộc (khoảng 13.5%), 42.290 người đang bị giam giữ trong trại tạm giam, tạm giữ, các cơ sở giáo dục hay những trường giáo dưỡng (khoảng 19%). Trong đó gần 50% có sử dụng ma túy tổng hợp (ATS) và chất hướng thần. Ngoài ma túy truyền thống và ATS thì các loại ma túy khác như: cần sa, “cỏ Mỹ”... xuất hiện ngày càng nhiều.

Kết quả này cũng chỉ ra, tỷ lệ người sử dụng trái phép chất ma túy là 0,66% dân số trong độ tuổi điều tra (từ 15 – 64 tuổi); 8% sử dụng ma túy lần đầu dưới 18 tuổi; 60% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 25 tuổi.
Theo cổng thông tin Hội Nhà báo năm 2018 cho biết: độ tuổi sử dụng ma túy đá tại 3 thành phố lớn đang trẻ hóa. Tuổi trung bình sử dụng ma túy tại Hà Nội và Hải Phòng là 16, trong khi tại TP.HCM là 17. Độ tuổi bình quân sử dụng ma túy đá tại Hà Nội và TP.HCM là 18, còn tại Hải Phòng là 17. Đáng chú ý, có tới 30 - 40% vị thành niên từ 13 tuổi trở lên sử dụng ma túy đá. Khảo sát của SCDI còn chỉ rõ, số người trẻ rơi vào vòng xoáy ma túy là do có những trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu
Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) công bố trung bình mỗi năm số người nghiện ma túy tăng 6.400 người. Trong giai đoạn 2015-2017, trung bình tăng 9.300 người/năm. Riêng năm 2017, con số này là trên 11.000 người. Khoảng 50% người nghiện có vấn đề về sức khỏe tâm thần. 

Ở độ tuổi nào nghiện ma túy cũng đem đến hậu quả cho chính bản thân, gia đình, xã hội. Nhưng với người trẻ thì sự hủy hoại này cướp đi tương lai tươi đẹp phía trước của chính người nghiện nếu họ không sớm nhận ra và có biện pháp cai nghiện hiệu quả.
Với bản thân người nghiện mất khả năng lao động, học tập, sức khoẻ con người giảm sút. Tiêm chích ma tuý dùng chung bơm kim tiêm không tiệt trùng dẫn đến lây nhiễm viêm gan virus B, C, đặc biệt là  HIV/AIDS.
Người nghiện dễ thoái hoá nhân cách, gây rối loạn hành vi, lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật, mâu thuẫn và bất hoà với bạn bè, thầy cô giáo và gia đình. Bên cạnh đó, nếu là giới trẻ, họ còn dễ mất lòng tin với mọi người, dễ bị người khác lợi dụng, học tập giảm sút hoặc bỏ học, ảnh hưởng đến tương lai, nếu đã có việc làm thì dễ bị mất việc làm.
Chúng tôi có cuộc trao đổi với Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, nguyên phó viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần Bệnh viện Bạch Mai về vấn đề ma túy với giới trẻ hiện nay:
Tại sao chúng ta thấy các bạn trẻ càng được học hành càng được tiếp cận nhiều thông tin hơn thì các bạn lại càng dễ hình thành các quan niệm sai lầm và rất dễ phát triển những hành vi mới thử những chất mới như vậy?
Trước hết chúng ta thấy nó cũng không nằm ngoài nguyên nhân chung của những người sử dụng chất nói chung. Đó là vấn đề sai lệch về mặt nhận thức, cách nhận thức rõ ràng là lệch lạc. Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể từ phía bạn bè, từ phía gia đình hoặc là từ phía xã hội. Vì chúng ta giờ đây xem rất nhiều những thông tin khác nhau, chẳng hạn chúng ta thấy những nước coi cần sa không phải là ma túy, và cũng có những cháu nói là cháu ở Mỹ ở Bang mà cho hút thoải mái...như vậy các nhận thức lệch lạc của các cháu đó. Thế còn có những nước lại cấm, chẳng hạn ở Mỹ có 3-4 Bang cho phép cần sa là hợp pháp hóa còn lại là cấm. Thứ 2 các cháu cho rằng hút cái này giúp quên đi căng thẳng, làm cho mình cảm nhận được nhiều cái khác lạ và đồng thời nó không gây nghiện, không gây tác hại. 

Vậy những tác động từ ma túy đến với giới trẻ mà các bạn thường gặp phải? 
Trước hết chúng ta thấy biểu hiện của nhiễm độc chất ngay trong quá trình sử dụng hoặc sau quá trình sử dụng. Bởi vì các chất ma túy nó làm biến đổi hoạt động của các cơ quan của bộ não trong cơ thể. Chẳng hạn như ảo tưởng, ảo giác, hoang tưởng, và nguy hiểm nhất là tác động của chất đó gây ra bệnh nhân tin là thật, và bệnh nhân bị chi phối bởi cái ảo tưởng, ảo giác, hoang tưởng đó. Ví dụ như hoang tưởng cho rằng có người đang hại mình rồi bỏ trốn hoặc tìm cách tấn công những người khác. Hoặc đối với cần sa chúng ta thấy thay đổi về rối loạn tri giác, tri giác sai thực tại, chẳng hạn thấy mọi thứ diễn biến chậm hơn, âm nhạc nghe hay hơn, hay là tốc độ đang đi nhanh thì tưởng mình rất là chậm, hay khoảng cách đang rất gần nhau nhưng cảm thấy rất là cách xa nhau. Tất cả những người đó khi tham gia giao thông dứt khoát sẽ xảy ra tai nạn. 
Chưa kể những chất ma túy làm cho người ta buồn ngủ, cần sa cũng vậy, các bạn trẻ khi mất ngủ lại dùng vào để gây cho buồn ngủ. Bên cạnh đó kèm theo các rối loạn về tâm thần khác, rất là nghiêm trọng. 
Bác sĩ suy nghĩ như thế nào về việc ma tuý hay cỏ mỹ dễ dàng mua được giữa thủ đô mà không bị xử lý? 
Chúng ta phải thấy 1 điều là tất cả những người ship hàng chẳng hạn, người ta cũng biết là chất cấm và người ta cũng tìm mọi cách để che đậy, người ta ngụy biện cho nó như là thuốc lá thì điều đó là không đúng. Bởi vì thuốc là gây kích thích không thôi chứ không gây kích thích rối loạn tri giác, như hoang tưởng, như ảo giác. Đối với cỏ hoạt chất chính là THC thì nó gây ra các rối loạn về tri giác, và kèm theo các rối loạn tâm thần khác như càng về lâu bệnh nhân mất động cơ. Nhưng cái nguy hiểm nhất mà mọi người quên kể cả thuốc lá, rượu… nó đều là chất gây nghiện vì vậy chúng ta lần đầu dùng ít nhưng càng ngày chúng ta càng lệ thuộc vào nó buộc chúng ta phải sử dụng thường xuyên hơn và liều tăng hơn. Và ở đây mỗi 1 chất thì có mức độ gây nghiện mạnh hay nhẹ khác nhau, nhưng tất cả trước sau đều dẫn người bệnh đến chỗ lệ thuộc thì đó là việc cần hết sức lưu ý. 
Vậy làm thế nào để chúng ta phát hiện sớm các dấu hiệu của con em mình khi sử dụng những chất kích thích như vậy thưa BS? 
Việc này hết sức khó khăn, nhưng chúng ta có thể phát hiện là sự thay đổi về mặt tính tình của giới trẻ nó không được chăm chỉ như trước, lơ đễnh hơn hoặc thỉnh thoảng có những cái cười nói không bình thường, hoặc trên người có những mùi lạ. Có thể đi chơi với những nhóm bạn khác với những ban học hành, đi chơi vào những giờ hoặc nơi giải trí khác nhau. Những điều đó chúng ta cần hết sức lưu ý, nhất là trong những ngày lễ hội có thể bị rủ rê, vì tất cả đều cho rằng chỉ dùng 1 lần thôi không vấn đề gì cả, nhưng khi có 1 lần rồi thì sẽ có lần thứ 2, 3 liên tiếp, nếu chúng ta biết sớm dạy dỗ uốn nắn lại nhận thức lệch lạc của con trẻ thì sẽ tránh được việc tiếp tục lại sử dụng lại chất đó. 
Cảm ơn những chia sẻ của BS!

Cho đến nay, chúng ta chưa có một thống kê nào đầy đủ về bức tranh ma túy ở Việt Nam, nhưng chắc chắn một điều số người chết vì ma túy và tác hại của ma túy gây ra nghiêm trọng hơn nhiều lần so với tai nạn giao thông. 
Toàn xã hội dồn sức cho việc kéo giảm tai nạn giao thông, vẫn chưa thấy sự tập trung nguồn lực xã hội cho việc phòng và chống ma túy trên bình diện quốc gia và cấp cơ sở.
Đã đến lúc cần tập trung sức mạnh của bộ máy thông tin đại chúng, các trường học từ tiểu học đến đại học, huy động các tổ chức chính trị xã hội, các tôn giáo tuyên truyền, giáo dục cho người dân (nhất là giới trẻ) hiểu biết về tác hại của ma túy, làm sao cho mỗi người tự ý thức hình thành nên sự phản kháng tự thân để nói "không" với ma túy. 
Tất cả các giải pháp về luật, các hình thức chế tài, biện pháp về kinh tế và tổ chức xã hội cần phải được nghiên cứu ban hành và thực thi triệt để.