Lướt tiktok thấy 1 tay hay "được phỏng vấn" hoặc "giảng bài" vê quản trị kinh doanh (tức là tự quay hoặc thuê 1 người quay thôi, tự viết kịch bản, tự đặt câu hỏi, tự trả lời), nói đại ý BSC - Balanced Scorecard là đỉnh cao của quản trị, của chiến lược; OKR - Objectives and Key Results hay MBO - Management By Objectives...chỉ là công cụ của BSC.
Liền biết ngay, chuẩn bị lùa gà khoá học BSC cho xem, ...quả nhiên.
Khoảng 1970, người ta bắt đầu biết đến concept OKR (intel - 1990 Google áp dụng), trước nữa là MBO - Quản trị mục tiêu (1954 , sau Peter Drucker xuất bản 1967 thì phải) là những thứ người Tây "phát minh" ra, nhưng đâu đấy thời Tào Nguỵ (thế kỷ thứ 3) bên Tàu đã hình thành lối quản trị giao khoán chỉ tiêu (Goal management) sau này nâng lên thành lý thuyết quản trị dựa vào chỉ tiêu hiệu suất công việc, tức là...KPIs.Thứ tự đúng là MBO, SMART, KPIs, OKR...đều phát triển lý thuyết quản trị mục tiêu Goals Management cho phù hợp mô hình và thời thế.
Tại thời điểm của thế kỷ 20, một số công ty phân mục tiêu của công ty theo 4 mục, được gọi là ma trận BSC.BSC, thẻ điểm cân bằng ra đời năm 1987, chung quy xoay quanh các công ty theo mô hình chuyên môn hoá, chủ yếu phục vụ trong các khối công nghiệp, đại khái nó nêu ra 4 sector mà nhà quản trị newbie nên quan tâm đến là Tài chính (Lãi), Khách hàng (người mang lãi đến), quy trình nội bộ (thứ tối ưu lãi), đào tạo phát triển nhân lực (người thực hiện để sinh ra lãi). Sở dĩ tập trung vào quy trình và đào tạo bởi vì như đã nói, nó dành cho khối sản xuất chuyên môn, kiểu công nhân quen tay tăng năng suất.
Ngày nay khi các trường đại học đang làm tốt dần chuyện đào tạo, và "chuyên môn" đang chuyển dần sang "đa môn" thì các doanh nghiệp "ăn ngọn", ví dụ trading mua đi bán lại, tư vấn, sáng tạo..., sẽ đương nhiên buy luôn nhân viên xịn, đã đủ trình độ vào làm việc.
Đào tạo vẫn quan trọng, nhưng nó sẽ ko đóng vai trò then chốt, chúng tôi thuê thầy (Master, Bachelor) chứ không thuê thợ về để đào tạo thành nghề. Việc vẫn "phải dạy" là cho ace trẻ tiếp cận nhanh, hiệu quả vào công việc mà thôi.
Giai đoạn này, thế kỷ 21 rồi, kỳ lân công nghệ, chợ online, AI, IOT, VR, AR, Blockchain, chip chủng các kiểu đà điểu...chạy như điên, vẫn áp dụng cái ma trận cổ lỗ sĩ ấy để xây KPIs thì đã lạc hậu lại cứ nghĩ mình tiên tiến văn minh. Không nghĩ ra được thì cũng chịu khó tìm hiểu cái mới tí các thầy ợ. Món BSC ăn cả 2 chục năm rồi chưa chán à?
*Các mốc thời gian search trên Wiki thôi, chênh phô tí thì ...ko chịu trách nhiệm.
* Cái BSC thực ra cũng chẳng phải cái j cao siêu, tự nghĩ ra được khối ma trận 4-6 lĩnh vực tùy doanh nghiệp sẽ quan tâm tương ứng, những thứ quan trọng sẽ là Quản trị, Marketing, Giải pháp...