MONONOKE HIME- LINH HỒN SỐNG MÃI

Princess Mononoke là bộ phim hoạt hình của Ghibli được làm cách đây 20 năm. Mononoke không phải là một cái tên, trong tiếng Nhật nó có nghĩa là linh hồn. Và xuyên suốt trong 144000 bức hình vẽ tay của bộ phim là linh hồn, linh hồn của rừng, của Công chúa Sói, của Ashitaka, của từng con người và từng ngọn cây.

Bộ phim này khi ra mắt là một thành công nghệ thuật và được xem là một trong những bộ phim hoạt hình đắt giá nhất thời bấy giờ. Phim kể về Ashitaka, hoàng tử của một ngôi làng, vì đã giết Tà Thần để bảo vệ dân làng nên anh bị một lời nguyền “bám” vào tay theo đúng nghĩa đen, và phải ra đi để tìm lời giải cho lời nguyền cũng như vì “đó là định mệnh của cậu”. Khi đó thì Ashitaka đã gặp San, hay côngchúa Sói và phu nhân Eboshi chủ nhân Thị trấn Sắt. Suốt bộ phim là sự tranh chấp giữa con người với thiên nhiên. Cả bộ phim là một thông điệp sống mãi với thời gian, xin phép được trích lời anh Chris Stuckmann: “Man is at war with nature and nature isn’t doing anything about it,… yet”. Trận chiến giữa thiên nhiên và con người là không cân sức. Không có con người, thiên nhiên vẫn tồn tại nhưng không có thiên nhiên thì con người sẽ diệt vong.

Nói về nhân vật thì Ashitaka là mẫu anh hùng lý tưởng của Ghibli. Mang theo một gánh nặng, một lời nguyền, và phải ra đi để tự cứu lấy mình. Trong những cảnh đánh nhau thì Ashitaka tỏ ra rất có năng lực, nhưng luôn sử dụng sức mạnh của mình ở mức vừa phải. Khi đã bị lời nguyền đeo bám, sức mạnh của anh tăng lên một cách đáng sợ, bằng chứng là những cảnh đánh nhau với samurai mà mũi tên của Ashitaka làm người xem phải ớn lạnh.

"Ashitaka không phải là một cậu bé vô tư, hồn nhiên. Cậu luôn có nỗi buồn u uất và là người được định mệnh sắp đặt sẵn. Tôi cảm thấy chính mình cũng như vậy, nhưng đến bây giờ, tôi vẫn chưa từng thực hiện bộ phim nào với nhân vật như thế. Ashitaka bị nguyền vì một lý do vô lý. Chắc chắn vậy, Ashitaka đã làm điều mà mình không được phép làm - giết một Tatari Gami. Nhưng có đủ lý do để làm điều đó từ cách nhìn của con người. Dù gì đi nữa, anh đã phải nhận lãnh lời nguyền chết người. Tôi thấy rằng nó tương tự như cuộc sống của chúng ta ngày nay. Tôi nghĩ dù cho điều này là vô lý nhưng bản thân nó chính là một phần của cuộc sống."

— Miyazaki Hayao

 

Anh là người đã đặt ra câu hỏi “tại sao con người và khu rừng không thể chung sống với nhau”. Anh là người đã giúp thức tỉnh phần người trong San. Có một cảnh phim rất đẹp, khi Ashitaka cứu San khỏi thị trấn Sắt và bị thương, lúc San định giết mình, trước lưỡi gươm sắc bén của chính mình, anh chỉ nói “em đẹp lắm”. San hoảng hốt vì câu nói đó, có thể vì cô chưa bao giờ được nghe những câu như vậy, hoặc cũng có thể cô nhận ra mình cũng là một con người. Đối với Ashitaka có gì đáng sợ đâu khi cận kề cái chết mà vẫn được tận hưởng một vẻ đẹp trong veo và hoang sơ như San. San mới là điều quan trọng. Ashitaka có yêu San không, ngay lúc đó thì chúng ta chưa thể nào khẳng định được, nhưng chắc chắn rằng đôi với San thì Ashitaka đã trở thành sợi dây gắn kết cô với thế giới loài người. Mặc dù không phải nhân vật chính nhưng Ashitaka là nhân vật trung tâm của bộ phim kết nối các sự kiện và nhân vật với nhau để truyền tải thông điệp mà tác giả gửi gắm. Ashitaka can đảm, biết bảo vệ điều mình tin là đúng, và có một hình xăm rất ngầu trên tay, các thanh niên FA nhớ học tập.

San là công chúa Sói. Tại sao cô lạc vào khu rừng và được Moro nuôi dạy như con, chúng ta không biết. Nhưng chúng ta biết rằng cô tượng trưng cho khu rừng, cho thiên nhiên. Cô căm ghét loài người, cô căm ghét phu nhân Eboshi và luôn liên tục tìm cách phá hoại thị trấn Sắt. Cô là biểu tượng của nữ quyền trong phim của Miyazaki Hayao. Độc lập, quyết đoán, kỹ năng chiến đấu thượng thừa, và cũng vô cùng xinh đẹp.

Trong bộ phim cô là nhân vật có sự thay đổi lớn nhất. Từ một cô gái sói hoang dại chỉ đầy hận thù căm phẫn, cô dần dần tìm lại được phần người trong mình. Cô đi theo Trư tộc để tấn công loài người, không phải vì hận thù nữa mà để giúp đỡ thiên nhiên, giúp đỡ cuộc tấn công mạnh mẽ nhưng hồ đồ và kiêu hãnh của Trư thần.

Chúng ta dõi theo cô với sự hồi hộp vô thức và cảm thông qua từng hành động từng lời nói của cô. Cô là biểu tượng của nữ quyền, của khu rừng và của thiên nhiên. Có lẽ chính vì vậy mà chúng ta yêu mến cô, yêu mến bộ phim.

Eboshi theo tác giả là một người phụ nữ có quá khứ không mấy hạnh phúc. Cô đại diện cho con người, với thị trấn Sắt đại diện cho nền công nghiệp văn minh. Đối với cô thì thiên nhiên phải phục vụ con người, phải có nhiệm vụ làm cho cuộc sống con người trở nên tốt đẹp hơn. Chính vì vậy mà Eboshi và đoàn hộ tống thường vào rừng đốt cây lấy đất để làm mỏ sắt. Những mâu thuẫn với khu rừng cũng từ đó mà ra. Ta có thể nghĩ rằng Eboshi là người xấu, nhưng thực ra Eboshi chính là hiện thân của loài người. Cứng rắn, tham vọng và cẩn trọng, Eboshi lại là một minh chứng cho xu hướng nữ quyền của tác giả. Eboshi cũng là nhân vật có tấm lòng nhân hậu khi đã cưu mang những người bị bệnh phong, cho họ mái nhà và việc làm. Cái khiến Eboshi trở nên “xấu xa” là bởi cô không có sự tôn trọng với thiên nhiên. Cô không hiểu được và xem thường sức mạnh của thiên nhiên, của thần rừng, vì vậy nó khiến cô gặp nguy hiểm và phải trả một cái giá rất đắt. Nhưng cũng chính nhờ vậy và cô mới nhận ra được lòng tham của con người chính là lời nguyền dẫn đến hận thù trên thế giới, và chúng ta càng cảm phục cô khi cô quyết tâm xây dựng lại thị trấn sắt ở cuối phim.

Trong các linh hồn của khu rừng thì Thần rừng là một linh hồn đặc biệt nhất. “Ngài trao sự sống và Ngài cũng có thể cướp nó đi”. Ta cảm thấy thoáng ngột ngạt khi nhìn thấy tạo hình của thần, với đầy đủ các loài vật: khuôn mặt khỉ, mình hươu, móng chân chim. Ngài đi đến đâu là cây cối nở hoa đến đó, nhưng khi ngài bước đi chúng héo úa lụi tàn.

Cảnh cuối phim khi cơn thịnh nộ của Thần rừng hủy diệt mọi thứ khiến chúng ta sởn gai ốc. Khi San thất vọng kêu lên “vậy là hết, Thần rừng đã chết” thì Ashitaka bảo rằng “không, ngài không chết, vì chính bản thân ngài là sự sống”. Thiên nhiên mới là sự sống. Nó đem đến cho chúng ta sự sống thì cũng có thể cướp chúng đi.

Các nhân vật như Lang thần, Trư thần hay Tà thần đều là ví dụ cho sự giận dữ của thiên nhiên. Những lý lẽ mà chúng đưa ra cũng là những lý lẽ của thiên nhiên. Đây là những nhân vật thể hiện sức mạnh và ý chí của khu rừng.

Sự tranh chấp giữa con người mới môi trường trong phim được thể hiện qua từng cảnh phim. Không những nó hiện ra ở những trận chiến mà còn lấp ló đâu đó qua những câu thoại, những hành động của nhân vật. Chính sự tranh chấp này mang đến cho khán giả cái nhìn sâu hơn và cũng hấp dẫn hơn về vai trò của con người trong thế giới ta đang sống. Cảm nhận về thông điệp này thì mình sẽ không đi sâu, vì các bạn hãy xem phim và tự tìm hiểu nó vì nó thực sự đáng để suy ngẫm.

Sự trả thù của thiên nhiên cũng được thể hiện hết sức ghê rợn qua hình ảnh Thần rừng bị mất đầu. Tất cả chết, tất cả không thể nào chạy thoát nổi. Đó là hình ảnh ám ảnh suốt bộ phim, nên lần tới trước khi vứt lon nước ngọt hay vỏ kẹo ra đường thì hãy suy nghĩ nhé.

Đối với mình thì có hai cảnh hay nhất phim. Cảnh thứ nhất là cảnh trong hang đá khi bài hát Mononoke Hime vang lên. Đó là một khung cảnh hết sức trong sáng và đẹp đẽ, khi chúng ta cùng thắc mắc với nhân vật “tại sao con người và khu rừng không thể chung sống với nhau”.

Cảnh thứ hai là đoạn kết, khi Ashitaka và San chia tay nhau. Hai người họ yêu nhau, nhưng không thể song bước cùng nhau vì họ không chung lý tưởng. San đại diện cho khu rừng, cho linh hồn của rừng, luôn luôn và sẽ mãi như vậy. Cô căm ghét con người, nhưng cô yêu Ashitaka. Ashitaka đại diện cho những gì tốt đẹp của con người, anh trân trọng khu rừng. Anh không ủng hộ con người nhưng anh tin họ xứng đáng có cơ hội thứ hai. Anh sẵn sàng giúp đỡ họ, như anh sẵn sàng giúp đỡ San khi hứa rằng sẽ đến thăm cô thường xuyên. Anh yêu cô. Một mối tình đẹp nhưng không thành, lại rất thực tế và khiến người xem cảm động.

Về nghệ thuật của phim thì không còn gì bàn cãi. Chris Stuckmann có nói rằng rất khó để tách biệt về phần nghệ thuật hình ảnh và nghệ thuật nội dung của phim vì nó được lồng ghép quá khéo léo, nên phải xem lại phim rất nhiều lần mới có thể làm được điều đó.

Cả phim là một triển lãm tuyệt vời khi hầu hết các thước phim đều được vẽ tay, chỉ có 5 phút trong phim sử dụng máy tính để nối các khung hìnhvới nhau, và còn lại là 144000 bức hình vẽ tay mà chính đạo diễn đã vẽ lại 80000 bức khi chỉnh sửa. Các cảnh hành động trong phim phải gọi là mãn nhãn, không quá máu me nhưng đủ sức để khiến người xem ớn lạnh và sợ hãi. Từng cử động rất ngọt, từng khung hình rất cầu kì và hoàn hảo.

Nhạc nền chậm rãi và sâu lắng như lời của những linh hồn thì thầm trong gió, tất cả càng làm nổi bật thêm ý nghĩa trong phim. Bố cục phim chặt chẽ, không một chi tiết nào là dư thừa, nhờ đó người xem như hòa mình vào bộ phim, dõi theo nhân vật và hồi hộp, háo hức theo dõi hết phim.

Đây là một bộ phim rất hay, có thể xem đi xem lại mà không chán. Nếu bạn cần một bộ phim chỉ để giải trí, coi phim này sẽ chẳng khác nào sỉ nhục bộ phim, vì đây là một bộ phim kết hợp hoàn hảo giữa yếu tố giải trí và giá trị nghệ thuật. Phim có vài cảnh ghê rợn không phù hơp với các em nhỏ, nếu bạn nào muốn cho tụi nó xem thì chuẩn bị tâm lý cho tụi nó trước.
Một lần nữa chúc các bạn xem phim vui, phim này hay lắm.

Mình sử dụng rất nhiều ảnh trong bài viết, nên không ghi hết các nguồn được. Mình sử dụng từ khóa "Mononoke Hime Wallpaper, Fanart, Poster" để tìm ảnh, các bạn có thể làm như vậy để kiếm nguồn.

Kỳ tới:BLADE RUNNER 2019 VÀ BLADE RUNNER 2049- NHỮNG BỘ PHIM VỚI NHIỀU HIỆU ỨNG

Và cuối cùng, anh Siêu cám ơn bạn vì đã theo dõi :)