MOBA Lịch sử hình thành và phát triển.

Dành cho những ai chưa biết, Moba là viết tắt của Multiplayer Online Battle Arena, được dịch dễ hiểu là đấu trường trực tuyến nhiều người chơi. Nhưng thể loại này vẫn còn được gọi với cái tên khác là ARTS - Action Real-time Strategy, hay chiến thuật hành động thời gian thực. Thật ra hai định nghĩa này vẫn gây ra khá nhiều tranh cãi, chủ yếu xoay quanh các game thủ DOTA 2 và Liên Minh Huyền Thoại.

Tựa game đầu tiên mang tinh thần Moba có thể lần ra là từa game Herzog Zwei trên hệ máy Sega Genesis được ra mắt năm 1989. Nhưng định nghĩa này thật sự được chú ý nhiều hơn là nhờ vào một bản mod (bản sửa đổi) của StarCraft mang tên Aeon of Strife. Sự khác biệt của bản mod này so với StarCarft là người chơi chỉ cần điều khiển một nhân vật duy nhất để có thể phá hủy căn cứ của các đối thủ khác được điều khiển bởi máy tính. Dù cũng có nhiều điểm khác biệt và chưa hoàn thiện so với các game Moba bây giờ, nhưng Aeon of Strife chính là tiền đề cho các thể loại game Moba hiện tại.

Với sự ra đời của Warcraft III vào năm 2002, một người tự gọi mình là "Eul" đã lấy cảm hứng từ Aeon of Strife và tạo ra Dota (Defense of the Ancients) phần đầu tiên, tạo ra tiền đề cho những phần Dota sau phát triển mạnh mẽ và trở thành một ký ức tuổi thơ cho rất nhiều thế hệ 8x và 9x.

"Eul" là người đầu tiên tạo ra bản mod, và sau đó rất nhiều người tiếp nối anh tạo ra nhiều phiên bản khác nhau cho Dota. Trong số đó nổi bật có một người với tên gọi là "Guinsoo", anh ta là người tái tạo và tổng hợp lại các phiên bản Dota với một bản mod có thên gọi là Dota Allstars. Đó là một hiện tượng và là một phiên bản được nhiều người chơi nhất cho tới tận bây giờ. Cho đến năm 2005, Guinsoo rời khỏi đội phát triển Dota Allstars và một người khác vào thay thế, đó là ếch băng "IceFrog", người sau này đã liên hệ với Valve Corporation và tạo nên tựa game DOTA 2 đình đám cho đến tận bây giờ.

Năm 2005, sau khi chia tay đội nghĩ phát triển Dota Allstar, Guinsoo gia nhập Riot Games và phát triển tựa game Liên Minh Huyền Thoại, tựa game có thể gọi là để đời của Riot vì sự phát triển rất nhanh và bền bỉ.

Năm 2009, Riot khi ra mắt cộng đồng game thủ trên thế giới tựa game Liên Minh Huyền Thoại và được đón nhận với cùng nồng nhiệt. Vẫn dựa trên bản mod Dota của Warcraft III, cộng thêm đồ họa bắt mắt và lối chơi phong phú, game đã kéo một lượng lớn game thủ đến với tựa game này. Cùng với Liên Minh Huyền thoại là một tựa game được phát hành hoàn toàn miễn phí, đó cũng là điểm sáng và thu hút người chơi.

Với tiềm lực phát triển mạnh mẽ và dự báo tăng trưởng nhanh chóng trong tương lai, Liên Minh đang dần được cộng đồng chấp nhận và tìm hiểu, không những thế mà còn ngày càng hấp dẫn hơn.

Hiện nay mỗi ngày trung bình diễn ra từ 2 – 4 trận đấu từ các giải khu vực lớn: LCS, LMS, LCK, LPL, GPL,… Chưa kể các khu vực nhỏ và giải đấu thế giới. Với sự góp mặt của các đội tuyển chuyên nghiệp: Invictus (Trung Quốc), SKT, DragonX, Griffin (Hàn Quốc), Fnatic (Châu Âu), Cloud9 (Bắc Mỹ)... Đây chính là cơ hội để các fan cá cược vừa giải trí vừa kiếm thêm thu nhập. Cũng là cơ hội để những người mới vì yêu thích Liên Minh thử vận may.

Được trình làng vào thời điểm vàng năm 2010 bởi S2 games, khi mà Liên Minh Huyền Thoại đang trong quá trình hoàn thiện và thu hút người chơi, cộng với việc cộng đồng Dota Allstars đang trong giai đoạn thoái trào. Heroes of Newerth được xem là tương lai của dòng game Moba với sự kế thừa từ những tướng cũ từ Dota Allstars, có thêm nhân vật và cơ chế mới, cùng với đó là sự phát triển của đồ họa vượt trội so với những tựa game cùng thời điểm. Thời điểm 2012-2013, số lượng game thủ chơi HoN tại Việt Nam không hề thua kém Liên Minh Huyền Thoại.

HoN trong giai đoạn đầu phải trả phí để mua nên không gặt hái được quá nhiều thành công. Sau khi nhận thấy thị trường không quá thuận lợi với định hướng ban đầu, họ thay đổi định hướng sang miễn phí. Nhưng đó là thời gian mà DOTA 2 Open Beta đang đến gần.

Một vấn đề khác của HoN là vấn đề nằm ở giải đấu quá nghèo nàn và không có nhiều điểm nhấn. So với The International của Dota 2 cực kỳ hoành tráng, hay Chung Kết Thế Giới của Liên Minh Huyền Thoại có chất lượng sản xuất tuyệt vời thì những giải đấu của HoN không để lại những ấn tượng gì trong lòng người xem. Những giải đấu của HoN đơn giản là nơi để các proplayers thi đấu, kẻ chiến thắng nhận set giải thưởng và chấm hết, không có bất kỳ điều gì ấn tượng sau đó cả.

Sự thiếu hấp dẫn này của hệ thống giải đấu HoN đã kéo tựa game xuống khi không còn mấy ai muốn xem tựa game này nữa. Và với đặc điểm là một game Esport thì HoN rõ ràng đã rơi vào tình trạng không phát triển và chết đi là điều dễ hiểu. Vào năm 2015, HoN bị S2 Games bán lại cho Garena và Frostburn Studio trước khi dừng cập nhật hoàn toàn vào năm 2019.

Các game thủ sẽ không thể không biết đến ông lớn Blizzard qua các tựa game đình đám như Diablo, Starcraft, hay Warcraft có thể coi như tượng đài game lúc bấy giờ. Ngay cả tựa game bắn súng thế hệ mới với tên gọi OverWatch cũng từ gây sốt với hệ thống gameplay với lạ và chi tiết, hoàn toàn khác biệt với các tựa game FPS trước đó.

Tuy nhiên với dòng game Moba thì Blizzard lại chịu trái đắng với thất bại đau đớn mang tên Heroes of the Storm. Với cơ chế quá khác biệt với dòng game Moba như Liên Minh Huyền Thoại hay DOTA 2 lúc bấy giờ. Blizzard đã tạo ra tựa game HotS dành cho các game thủ yêu thích cơ chế cân bằng giữa các tướng. Các tướng trong game sẽ không quá mạnh và không thể quá nổi bật khi đứng một mình, tức là lối chơi trong game đòi hỏi tính đồng đội cực kỳ cao. Cùng với đó là cơ chế chia sẻ kinh nghiệm, không có chỉ số "vàng" hay "tiền" cụ thể nên sẽ không có ai quá kéo team.

Với viễn cảnh như trên, rõ ràng HotS xứng đáng là một game với lối chơi mới lạ và hấp dẫn, nhưng tại sao game lại không thể sánh vai cùng Liên Minh Huyền Thoại và DOTA 2?

Vâng, các bạn không đọc nhầm đâu. Thoạt nghe thì có vẻ như HotS khá là sáng tạo, nhưng những sáng tạo đó đã đi ngược lại hoàn toàn so với dòng game Moba nói chung. Đó là game đã lượt bỏ đi sự khác biệt của từng tướng. Các tướng trong game không thể phát huy tối đa sức mạnh nếu không có sự kết hợp của những tướng khác. Đồng nghĩa với việc sẽ không có ai thật sự là một ngôi sao trong một trận đấu, thắng là do team, thua cũng là do team.

Nếu DOTA 2 có những pha Dreamcoil triệu đô, Echo Slam triệu đô, hay LMHT với Ryze by Faker là nỗi ác mộng một thời. Heroes of the Storm thì chả có gì cả, là cả một tập thể cùng phối một đánh và sẽ không thể có những tình huống highlight (tỏa sáng) cá nhân được. Ở đây, rõ ràng HotS đã lượt bỏ đi tính cá nhân trong game, điều này rõ ràng đã không đáp ứng được mong muốn tỏa sáng của cộng đồng game thủ nói chung và game thủ Moba nói riêng.

Một vấn đề nữa là Blizzard ra mắt Heroes of the Storm và năm 2015, thời điểm này có thể gọi là khá muộn khi mà DOTA 2 và LMHT đang tranh nhau chiếm lĩnh thị trường rồi. Các game thủ yêu thích DOTA 2 và LMHT sẽ không quá thiết tha với HotS khi mà lối chơi đi ngược hoàn toàn với những gì họ đang trải nghiệm. Sự dị biệt này đã không thể đem đến quá nhiều thàng công cho ông lớn Blizzard. Dù chưa chính thức đóng cửa nhưng với lượng người chơi khá thấp, cùng với đó là Blizzard đã tuyên bố sẽ đưa bớt các nhà phát triển ra khỏi tựa game HotS và hủy bỏ việc tổ chức các giải đấu, HotS rõ ràng đang trong giai đoạn hấp hối.

Cùng năm với Liên Minh Huyền Thoại ra mắt, Valve - công ty đã tạo ra tựa game huyền thoại Half-Life, đã thông báo rằng IceFrog đã gia nhập Valve. Mục tiêu của sự kết hợp này chính là tạo ra DOTA 2, đứa con trưởng thành nối dõi thành công ban đầu của Dota Allstars.

Kể từ đó, không có thêm một lần nào nữa thông tin được đưa thêm cho đến tận ngày 13 tháng 10 năm 2010, khi trang web tạp chí Game Informer công bố nhiều chi tiết liên quan đến DOTA 2 cũng như những thông tin phát triển tựa game này. Sự việc đó đã dẫn tới việc sever của các trang web này bị tắt nghẽn vì lượng lớn truy cập từ cộng đồng quan tâm.

Phía Valve đã giải thích về cách viết của nhãn hiệu là "DOTA 2" chứ không phải "DotA", rằng bởi vì bối cảnh tên gọi DOTA ngày cảng trở thành một khái niệm riêng chứ không phải là chữ viết tắt của "Defense of the Ancients" nữa.

Cùng lúc với việc phát triển một cộng đồng trực tuyến của DOTA 2, Gabe Newell (ông chủ của hãng game Valve) đã tuyên bố vào tháng 4 năm 2012 rằng trò chơi sẽ được phát hành theo dạng miễn phí thử nghiệm, với việc cho phép người chơi đánh giá trực tiếp.

DOTA 2 Việt Nam chính thức nở rộ vào năm 2013, thời điểm này game vừa chính thức kết thúc Beta và mở chơi miễn phí. Lúc này, hàng loạt đội tuyển DOTA 2 được thành lập, các giải đấu lớn nhỏ ra đời tạo nên một bầu không khí cực kỳ nhộn nhịp cho cộng đồng Dota lúc bấy giờ.

Dota 2 đã thu hút gần như tất cả những người đã từng chơi Dota và phần lớn những người đang chơi Heroes of Newerth. Ra mắt sau Liên Minh Huyền Thoại, lượng người chơi ngày hôm nay vẫn còn ít hơn so với Liên Minh mặc dù vậy, tựa game vẫn có độ nổi tiếng rất cao và đến nay là tựa game có giải đấu có giá trị tiền thưởng lớn nhất. Tiêu biểu là The International - giải đấu thể thao điện tử đầu tiên mang tiền thưởng lên 1 triệu đô và tiếng tục tăng sau những lần tiếp theo. Sắp tới đây The International 10 sẽ được tổ chức tại Bucharest Romania với tổng giải thưởng lên tới 40 triệu đô.

Bài viết có tham khảo thông tin tại: