Lynching là gì? Hiểu đơn giản là một nhóm người tự cho mình quyền đứng trên luật pháp và nhân danh công lý để xử lý kẻ có tội. Nó phổ biến ở miền nam Hoa Kỳ sau khi Nội Chiến Hoa Kỳ (1865) kết thúc cho đến khoảng những năm 1920. Những người da trắng ở miền Nam cho rằng việc bãi bỏ nô lệ khiến cho người da màu được tự do, cạnh tranh và làm cuộc sống họ khó khăn hơn.

Việc hành hình người da màu ( và một số nhóm người da trắng thiểu số khác ở Hoa Kỳ bấy giờ như Do Thái, Công Giáo, Ý, Đức,... ) chính là cách giải quyết vấn đề. Hiểu sơ về bối cảnh miền nam Hoa Kỳ lúc đó có nền kinh tế nông nghiệp là còn kém phát triển so với miền Bắc hầu hết đã được công nghiệp hóa, phần lớn người da trắng là theo Tin Lành (Baptist, Methodist) khác với Công Giáo và cũng không ưa người Công Giáo mấy, đa số sống ở các thị trấn nhỏ rời rạc không liên kết giúp cho việc hành hình dễ dàng hơn ít bị truy tố. Lý do họ hành hình người da màu và nhóm thiểu số thì ai cũng biết là chủ nghĩa White Supremacy ( Da trắng thượng đẳng ) và một số động cơ kinh tế, chính trị khác mình sẽ phân tích ở bài khác. Cái mình muốn đề cập ở đây là việc tại sao việc hành hình này lại dễ dàng thực hiện được.Đa số người da trắng bấy giờ phân biệt chủng tộc là một phần khiến người da màu bị hành hình là một phần nhưng nhân tố quan trọng nhất lại chính là sự đồng thuận của đám đông. Người da trắng cũng không thoát khỏi việc bị hành hình do một số tội gồm trộm gia súc, giết người. 
 Sở dĩ cái ta bây giờ hay nhận xét về thời đó là phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, trong mắt họ thì là khát khao muốn được thực thi công lý.  Cái ác không thể tồn tại mà phải bị diệt trừ ngay lập tức. Đối với họ việc giao nộp cho cảnh sát và bị xử lý cặn kẽ công khai trước toàn án là không cần thiết, chỉ cần đọc bản án trước khi hành hình họ là đủ. Không ai dám lên tiếng bởi vì họ không muốn lên giá treo cổ chung hay phải chịu sự cô lập, kỳ thị. Cảnh sát và viên chức ngó lơ cho hành tung của họ bởi không muốn mất đi sự ủng hộ và quan trọng nhất là lá phiếu bầu. Chỉ đến khi các đạo luật ngăn cấm hành vi này được thông qua thì nó mới suy giảm.
Hành vi man rợ này thì đến thế kỷ XXI không còn nhóm người nào làm vậy nữa nhưng việc cáo buộc một cá nhân có tội qua sức mạnh của tập thể thì vẫn tồn tại. Ai biết về tin tức Hoa Kỳ thì cũng biết vào khoảng tháng 11 năm ngoái khi Trump bầu Kavanaugh làm chánh án tối cao thì ông bị tới tận 3 người cáo buộc xâm phạm tình dục.  
Image result for kavanaugh protest

FBI xác nhận rằng ông không có tội. Chưa kịp có kết luận thì đã có một nhóm người nhân danh vì phụ nữ buộc tội, sỉ nhục ông và thậm chí đe dọa ám sát gia đình ông. May mắn thay là ông vẫn được bầu làm chánh án không thôi sẽ là một sự tụt dốc cho nền Cộng Hòa của Hoa Kỳ khi không còn một tiêu chuẩn luật pháp nữa mà chỉ cần sự đồng thuận của số đông. Ở Việt Nam cũng có khá nhiều vụ mà trên Spiderum đã nêu rồi nên mình không nhắc nữa.
Sự phát triển của xã hội đem lại nhiều kiến thức nhưng không đồng nghĩa với tri thức và sự thông thái cũng phát triển. Mỗi người cần trang bị cho mình sự hiểu biết nhất định trước khi theo đám đông, đặc biệt là trong thời đại mà khả năng lan tỏa gầy dựng nên một bầy đàn chưa bao giờ dễ hơn. Có thể vài chục năm sau bạn quay lại và nhận ra mình theo một thứ chủ nghĩa sai lệch nhân danh công lý.

( Đây là bài đầu tiên của mình, hy vọng mọi người góp ý kiến để viết bài sau chất lượng hơn. ) 
_____________________________________________________________________________
Một số nguồn tham khảo: