Thế kỉ trước có rất nhiều sự kiện to lớn xảy ra, thế chiến thứ Hai 1939 – 1945 được gọi là cuộc chiến kết thúc mọi cuộc chiến, có thể nói là một trong những sự kiện địa chính trị quan trọng nhất từ trước đến nay quy mô ảnh hưởng toàn cầu với nhiều cường quốc tham gia mà hậu quả của nó còn đến mãi về sau, trong bối cảnh lịch sử rối ren ấy đã có không ít những cái tên làm chủ số phận – kiến tạo lên những giá trị vĩ đại ví dụ như Thủ tướng thiên tài nắm giữ vị trị Thủ tướng đầu tiên khai sinh của “Con Rồng châu Á” trung tâm kinh tế Singapore xa xỉ - sạch sẽ - hiện đại bậc nhất thế giới từ một vùng đất đầm lầy nhỏ bé, lạc hậu, không tài nguyên bằng sự thấu suốt, quyết đoán.

Dựa theo bộ ba cuốn hồi ký nổi tiếng, Lee Kuan Yew có tổ tiên là người Khách Gia nằm ở phía bắc Trung Quốc tới định cư rồi phát triển nhiều thế hệ trở lên thành đạt. Lý Quang Diệu sinh ra trong một gia đình giàu có vào ngày 16/09/1923 khi ấy Singapore là thuộc địa chịu sự ảnh hưởng lớn bởi người Anh vậy nên ngôn ngữ và quốc tịch của ông cũng thuộc Anh. Trải qua tuổi thơ không có sự kiện gì nổi bật tuy nhiên đến năm lên 7 có một sự kiện quan trọng xảy ra, sự ảnh hưởng tiêu cực của cuộc Đại khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã tác động lớn đến cả gia đình ông, chủ kinh tế gia đình khi ấy là ông nội của ông từ một giám đốc quản lý công ty tàu biển đến tài sản đa phần tiêu tán hết.

Chính Lý Quang Diệu nói về lúc học tiểu học của bản thân là “không có gì nổi bật” tại ngôi trường chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi nền giáo dục người Anh. Lớn hơn vài tuổi ông theo học tại Học viện mang tên cựu Phó thống đốc vùng Đông Ấn Hà Lan Sir Stamford Raffles, với nỗ lực của bản thân ông lọt vào danh sách những người tài năng nhất toàn Singapore. Ngoài học tập, Harry Lý có niềm hứng thú không nhỏ với những môn thể thao bóng chày Cricket hay Tennis. Con đường học vấn xuất sắc của ông được tiếp tục khi ông tới Anh nhập học tại đại học nổi tiếng giàu truyền thống Cambridge, tại đây ông đạt được nhiều học bổng đáng giá cùng tấm bằng hạng nhất, không dừng lại ông trở về quê hương tiếp tục học tại Đại học quốc gia Singapore bây giờ. Chẳng lâu sau đó ông buộc phải dừng việc học của mình vì thế chiến 2, giai đoạn đó ông học tiếng Nhật để phục vụ công việc ghi chép điện tín từ phe Đồng Minh gồm Anh, Mỹ và Liên Xô. Phải nói rõ về bối cảnh lúc bấy giờ, quân Phát xít Nhật trong giai đoạn bành trướng đã thành công chiếm đóng Singapore suốt những năm 1942 – 1945, ông đã thuận theo thời thế như một cách sinh tồn trong thời thế tranh tối tranh sáng một cách thức thời sáng suốt. Sau khi Nhật thua cuộc rời đi, ông tiếp tục học tại Anh ở trường Đại học Cambridge và Trường Kinh tế London. Năm 26 tuổi ông trở về Singapore hành nghề như một luật sư tại công ty luật có tư tưởng hiện đại tên Laycock nơi người Á làm việc cùng người Âu.

Sự hình thành của con người chính trị Lý Quang Diệu huyền thoại có lẽ được bắt đầu từ những ngày năm 1951 khi ấy ông 28 tuổi là một vận động viên thuộc Progressive Party phục vụ người đại diện chủ công ty luật đương thời John Laycock, đây là một đảng thân Anh. Bối cảnh bấy giờ, luật bầu cử thay đổi đã mở quyền được bầu cử tới tất cả người dân gồm bộ phận lớn người lao động gốc Hoa chiếm đa số, nhìn thấy việc không được họ ủng hộ do đặc thù công việc tư vấn pháp lý tiếp xúc thường xuyên đã giúp Lý Quang Diệu có những nước đi sáng suốt thay đổi lịch sử của cả Singapore sau này.

Trong cuốn hồi ký của mình, khoảng những năm 1954, bằng mối quan hệ bằng hữu có từ thời đi học và trong quá trình hành nghiệp luật sư trước đây gồm một bộ phận tầng lớp lao động gốc Hoa, ông đã kết nối họ để cùng thành lập đảng PAP. Quá trình thành lập đảng của ông có sự giúp đỡ của Lâm Thanh Tường – người có vai trò quan trọng kết nối với cộng đồng người nói tiếng Hoa.

Năm 1955 ông giành được chiếc ghế đại diện cho khu vực Tanjong Pagar cùng Lâm Thanh Tường của khu vực Bukit Timah, họ đã cùng đại diện cho Đảng Hành động Nhân dân trong cuộc Đàm phán Hiến pháp tại London, kết quả thất bại Anh từ chối trao quyền tự trị nội bộ cho Singapore. Trong năm 1955 đó, Đảng Hành động Nhân dân lần đầu tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử, có 25 trong tổng số 32 ghế của hội đồng lập pháp là dành cho bầu cử, Đảng PAP khi ấy có 3 ghế một thuộc thủ lĩnh Lý Quang Diệu, một thuộc Lâm Thanh Tường trong chính phủ dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Lao động – bây giờ là Đảng Công nhân của David Saul Mashall. Sau lần thứ nhất thương thảo thất bại, năm 1956 Lâm Hữu Phúc thay Mashall dẫn dắt, Lâm Hữu Phúc đã đưa ra một kế hoạch rõ ràng về chế độ tự quản và thành công mang về quyền tự trị nội bộ cho Singapore, dân chúng có thẩm quyền bầu toàn bộ Hội đồng lập pháp của mình. Trong thời gian này, Lý Quang Diệu cáo buộc Lâm Thanh Tường và những người ủng hộ là phần tử theo Cộng sản, ông cho giam cầm Lâm Thanh Tường trong nhiều năm và không xét xử.

Singapore đã có được quyền tự trị trừ lĩnh vực quốc phòng và ngoại giao, năm 1959 ông 36 tuổi, PAP có 43 trong tổng số 51 ghế hội đồng, ông chính thức trở thành thủ tướng của Singapore, khi nhậm chức ông yêu cầu trả tự do cho Lâm Thanh Tường. Trong bối cảnh lúc bấy giờ, có rất nhiều thách thức với ông trong những mặt như giáo dục, thiếu việc làm, thiếu nhà ở. Sau khi có được độc lập từ Anh, Singapore gia nhập liên bang Malaysia vào khoảng năm 1963, dù cầm quyền tại Singapore Đảng PAP lại hoạt động như một đảng đối lập tại cấp liên bang. Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống nhất đứng đầu liên minh tại liên bang Malaysia khi ấy lo sợ quyền lực bị đe dọa bởi quyết định của đảng PAP về việc tranh cử ghế quốc hội ngoài Singapore và cộng đồng người Hoa tại đây. Ông công khai chống lại quan điểm dân tộc cực đoan Mã Lai làm trầm trọng xung đột cá nhân giữa Lý Quang Diệu và Thủ tướng Malaysia Abdul Rahman dẫn đến một cuộc khủng khoảng chính trị, sau đó Ramah tạo áp lực khiến nội các Singapore buộc phải ly khai năm 1965.

Sau sự kiện chia cắt, ông đã có giai đoạn bất ổn về tâm lý dẫn đến ngã bệnh. Trong năm 1965, với nỗ lực không ngừng để tìm kiếm sự công nhận quốc tế, ông thành công giúp Singapore gia nhập Liên Hợp Quốc với tư cách quốc gia độc lập, thời gian ngắn sau đó Singapore chính thức gia nhập ASEAN. Nhận thấy mong manh trong quốc phòng bởi nhiều mối đe dọa, ông chủ chương theo chính sách trung lập và không liên kết quân sự, chủ động bồi đắp thực lực quốc gia thông qua mua vũ khí quốc phòng của những cường quốc quân sự nổi tiếng. Đối với an ninh xã hội, ông đã áp dụng chính sách “bàn tay sắt” nhằm giữ vững kỉ cương, đạo đức công dân một cách không khoan nhượng, chắc hẳn ai cũng từng nghe việc hiện tại nhổ kẹo cao su ngoài đường tại Singapore sẽ đắt như thế nào. Từ những ngày đầu tiên, quan điểm của Lý Quang Diệu về vấn đề đa dạng sắc tộc đã vô cùng rõ ràng, ông chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thông dụng cho toàn đất nước tạo môi trường rộng mở cho nhân tài khắp thế giới có cơ hội tề tựu. Đối với chính phủ ông kiên quyết chống lại nạn tham nhũng triệt để với Văn phòng Điều tra Tham nhũng nổi tiếng với quyền hạn điều tra bất cứ đối tượng tình nghi nào. Ông cũng nỗ lực rất nhiều việc định hướng Singapore trở thành nơi thu hút đầu tư nước ngoài với những ưu đãi thuế hấp dẫn cùng chính sách đào tạo lực lượng nhân công có kỷ luật và tay nghề cao, ông duy trì nhiều biện pháp quy định phân phối tài nguyên hợp lý cùng kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng chất lượng cao để từ đó tạo tiền đề cho Singapore bứt phá trở thành “con Rồng châu Á”.

Sự nghiệp của cựu thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu kéo dài trong hơn 31 năm trải qua nhiều sóng gió, nỗ lực suốt cuộc đời ông đã kiến tạo lên một kì tích kinh tế thế giới vĩ đại bằng sự am hiểu sâu sắc với bối cảnh kinh tế, hệ thống chính trị thế giới, ông chính là hình mẫu lãnh đạo lý tưởng cho các nước đang phát triển trên toàn thế giới, những quyết sách của ông tạo cảm hứng cho các quốc gia khác bằng việc cởi mở và cải cách từ một nơi đầm lầy của vô số loài muỗi nhiệt đới trở thành một trong số nơi nổi tiếng sạch sẽ văn minh của thế giới. Cảm ơn độc giả.