Ung thư và các bệnh nan y (tiểu đường, gout, dạ dày...) vẫn là những bệnh chúng ta hay được nghe cảnh báo mỗi ngày. Gần đây, khi nghe tin có hai em khóa dưới mắc bệnh ung thư, tôi mới chợt choàng tỉnh. Những căn bệnh này có thể ghé thăm băt kỳ ai ở bất kỳ độ tuổi nào. Tôi rất thích quan điểm chữa bệnh của Đông y, đó là chữa người bệnh chứ không phải chữa triệu chứng bệnh. Vì suy cho cùng, nguyên nhân sâu xa của bệnh tật phần lớn xuất phát từ môi trường sống của chúng ta bao gồm chế độ ăn, lối sống và thái độ sống.     Tôi tổng hợp những gì tôi đọc được hy vọng giúp các bạn có thêm thông tin để thay đổi thói quen sinh hoạt không tốt ngay từ hôm nay. Và cũng mong cung cấp thêm thông tin về cách tiếp cận điều trị ung thư. Chuyên môn của tôi không phải là y dược nên những gì tôi tổng hợp chỉ mang tính chất gợi ý. Xin cảm ơn các bạn đã dành thời gian cho bài viết.  
I. Lời khuyên từ Bill Henderson – tác giả cuốn sách Thoát khỏi ung thư (Cancer-free).
    Bill Henderson là một người nỗ lực tìm kiếm các thông tin liên quan tới các cách chữa trị ung thư bằng phương pháp tự nhiên (tức là không sử dụng hóa trị và xạ trị). Ông cho rằng ung thư không phải là bệnh, đó là triệu chứng về mất cân bằng trong cơ thể của bạn. Nguyên nhân của sự mất cân bằng này là do chế độ ăn, lối sống và các tác nhân môi trường. Chúng đã dẫn đến tình trạng (1) thiếu oxy cho các hoạt động của tế bào, (2) suy yếu hệ thống miễn dịch, (3) môi trường cơ thể dư thừa acid, (4) cơ thể bị nhiễm độc do tích lũy độc tố gây ra bởi hút thuốc, uống rượu, bụi amiăng và vật liệu bít ống tủy răng.
    Vì thế, khi được chẩn đoán bị mắc ung thư, chúng ta không nên quá sợ hãi, tuyệt vọng và đầu hàng mà mất hết ý chí sinh tồn. Suy cho cùng rồi ai cũng phải chết. Và rõ ràng các bệnh nhân đã sống chung với ung thư ít nhất là từ một đến hai năm rồi mới phát hiện ra. Cho nên quan điểm của ông đối với việc điều trị ung thư là:
- Sức khỏe là của bạn. Cuộc sống là của bạn. Ý chí ấy sẽ giúp bạn chấp nhận thực tại và đối mặt với nó một cách sáng suốt.
- Hiếm khi điều trị ung thư là một quyết định "khẩn cấp". Bạn có thời gian.
- Luôn luôn tập trung vào việc phục hồi "môi trường" tế bào ung thư sống trong đó chứ không phải vào tiêu diệt tế bào ung thư.
- Tham vấn với bác sĩ kỹ càng trước khi tiếp nhận điều trị. Nên thu thập thêm nhiều nguồn thông tin. Nếu bác sĩ phản bác các ý kiến của bạn, bạn nên cân nhắc tìm bác sĩ khác.
- Hóa trị và xạ trị là hai phương pháp hiện nay được áp dụng phổ biến nhất cho việc điều trị ung thư. Nếu bạn muốn tiếp nhận cách thức này thì bạn phải được bác sĩ cung cấp đầy đủ thông tin cho suốt quá trình trị liệu. Đặc biệt là quá trình phục hồi sau hóa trị và xạ trị, những tác dụng phụ kèm theo. Chất lượng cuộc sống của bạn sau điều trị là một yếu tố quan trọng cần phải cân nhắc.
- Gia đình, bạn bè, những người xung quanh bạn đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc chiến chống bệnh tật của bạn. Tinh thần của họ, sự tỉnh táo và sự hiểu biết của họ chính là chỗ dựa và nguồn năng lượng tiếp thêm sức mạnh cho bạn.
Lời khuyên của Bill Henderson đối với chế độ ăn uống như sau:
1. Bốn cấm kị (Là những cam kết suốt đời)
    Trước khi vạch ra bốn "không", giả định bạn không làm những thứ sau: hút thuốc hoặc nhai thuốc lá, uống sô-đa (kiêng hoặc thường), dùng ma túy, uống chất có cồn, uống cà phê (trừ mỗi ngày một cốc). Bốn thứ cấm kị bao gồm: Đường các loại (bao gồm cả mật ong và siro), Thức ăn chế biến các loại, Sản phẩm từ sữa (trừ phomat không kem – cottage cheese), Gluten (là một loại protein có trong các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch, yến mạch…Các sản phẩm phổ biến có chứa gluten bánh mì, mì ống, bánh quy, các loại bánh làm từ bột mì…).
2.Các thức ăn được khuyến khích
2.1. Rau củ sống: Cách dễ nhất làm sạch hệ tiêu hóa và hấp thu toàn bộ chất dinh dưỡng và xơ bạn cần là ăn nhiều sa-lát với nhiều loại rau tươi và chút dầu ô-liu với chanh vắt lên trên (không nước xốt nào khác). Rau gì? Lá đen, xanh (cải xoăn, su hào, rau spinach, v.v...); bông súp-lơ xanh, dưa chuột, hành (đỏ và vàng), ớt ngọt (đỏ, vàng và xanh), củ cải, cà chua, quả bí, cà rốt, tỏi tây, mầm non của mọi loại, và v.v... Nếu lo ngại mất trọng lượng, tăng thêm trái bơ. Nhiều ca-lo và chất béo lành mạnh. Hãy mua rau "tươi" nếu có thể. Nên biết nhãn hiệu đó không có ai kiểm tra đâu. Không có gì đảm bảo rau có nhãn hiệu được sinh trưởng, thu hoạch và vận chuyển hoàn hảo tại chỗ. Khoai tây và gạo có chỉ số glycemic cao. Luộc một số loại - măng tây, đậu xanh, cải... những thứ không ăn sống được.
2.2. Nước rau ép và sinh tố: Tất cả các loại nước ép rau và sinh tố là lành mạnh. Chỉ cần bảo đảm ăn đủ rau tươi để có đủ chất xơ. Hầu hết các loại máy ép rau phun tất cả xơ ra phía sau. Bệnh nhân ung thư không được để bị táo bón. Buộc phải bổ sung đủ khoảng 35 gram chất xơ mỗi ngày.
2.3. Ngũ cốc từ kê, diệm mạch, rau dền hoặc kiều mạch, chúng là các loại hạt duy nhất không gluten. Sử dụng sữa hạnh nhân, sữa dừa, sữa gai dầu với chúng, không dùng sữa đậu nành. (Đậu nành đang RẤT tranh cãi. Tại sao lại ăn thứ gây tranh cãi khi bạn bị bệnh? Hãy chờ họ kết luận ai đúng). Hãy cẩn thận, không dùng ngũ cốc hay sữa có chất nhân tạo hoặc đồ làm ngọt (mì chính, gia vị ngọt...) và chất bảo quản.
2.4. Trái cây: Trừ quả mọng (berry) hoặc dứa (quả chống ung thư tốt), cố gắng hạn chế chỉ một miếng trái cây (táo, chuối, dúm nho...) mỗi ngày. Không uống sinh tố trái cây. Nó phá hoại tuyến tụy của bạn bởi đường trong trái cây.
2.5. Quả hạnh: Tất cả các loại quả hạnh đều lành mạnh. Chúng cung cấp rất nhiều ca-lo cho những ai quan tâm đến giảm cân. Tốt nhất là độ đặc hạt, các loại hạt hạnh ca-lo cao như hạt macadamia hoặc quả hạch Brazil. Quả óc chó, hạnh nhân và hạt điều đều tốt. Tốt nhất là tránh lạc (đậu phộng). Chúng thường bị nhiễm nấm. Chúng không phải là hạt hạnh. Chúng là đậu.
3. Danh sách các chế phẩm có nguồn gốc tự nhiên (natural supplement components)  hỗ trợ điều trị
3.1. Beta- Glucan: Tăng cường hệ thống miễn dịch
    Beta-glucan là một loại polysaccharide được tìm thấy trong thành tế bào của vi khuẩn và nấm, Henderson khuyến nghị nên bổ Beta-glucan chiết xuất từ nấm men bánh mì (Saccharomyces cerevisiae) với liều lượng 500mg/50 pound (22.6 kg) trọng lượng cơ thể/ ngày. Chế phẩm này giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp các tế bào miễn dịch (bạch cầu) nhận biết và tiêu diệt các tế bào ung thư. Ngày càng có nhiều nghiên cứu về tác động của Beta-glucan trong việc hỗ trợ điều trị ung thư. Tuy nhiên vẫn chưa có bằng chứng lâm sàng đủ thuyết phục chứng minh được tính hiệu quả của hợp chất này trong việc điều trị ung thư.
3.2. Barley Grass: Chống lại môi trường acid
    Barley grass là sản phẩm làm từ mầm non của lúa mạch và nó chứa một loạt các chất dinh dưỡng, chất điều tiết sinh trưởng thực vật. Henderson khuyến khích dùng sản phẩm này vì cho rằng nó có tính kiềm, có khả năng chống lại sự dư thừa acid – một nhân tố được coi là nguyên nhân gây ra ung thư và nó chứa 3000 enzyme cần thiết cho cơ thể. Chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh sản phẩm này hỗ trợ điều trị ung thư. Một nghiên cứu của Konig, D (2009) chỉ ra rằng các chế phẩm bổ sung tự nhiên có vai trò trong việc tăng pH của máu và nước tiểu. Và một nghiên cứu khác của Bar-Sela G. (2007) chỉ ra chế phẩm wheat grass (một chế phẩm tương tự barley grass) có tác dụng làm giảm các hiện tượng nhiễm độc liên quan tới máu và tủy xương (haematological toxicity) gây ra bởi hóa trị trên các bệnh nhân ung thư vú.
3.3. Hỗn hợp dinh dưỡng: Ngăn ngừa di căn
    Hỗn hợp dinh dưỡng được tạo bởi vitamin C, acid amin thiết yếu l- lysine (acid amin cơ thể không thể tự tổng hợp được thì gọi là thiết yếu) và acid amin không thiết yếu L-proline (acid amin cơ thể tự tổng hợp được thì gọi là không thiết yếu). Liệu pháp này được đề xuất vởi tiến sĩ Mathias và tiến sĩ Linus Pauling vào những năm 90 vì cho rằng hỗn hợp ngăn được cơ chế dẫn đến sự di căn của khối u. Henderson thì cho rằng chúng có vai trò làm chậm hoặc ngăn chặn hoàn toàn sự lây lan của ung thư.  
    Tiến sĩ Rath (Viện nghiên cứu California) nghiên cứu về cơ chế gây bệnh trong đó có bệnh ung thư và tác dụng của các vi lượng lên các bệnh nan y. Các nghiên cứu bước đầu cho thấy hỗn hợp dinh dưỡng có tác dụng kìm hãm sự hoạt động của enzyme Matrix Metalloproteinase (MMPs) được biết đến là một enzyme hoạt hóa trong tất cả các loại tế bào ung thư và liên quan tới sự xâm lấn, di căn của ung thư. Tuy nhiên, một nghiên cứu sử dụng kết quả trên lại cho thấy hỗn hợp dinh dưỡng không có tác dụng trên khối u và di căn ung thư gan trên chuột. Nghiên cứu của Demeule L. (2000) lại chỉ ra rằng chiết xuất trà xanh (Green tea catechin) có tác dụng kìm hãm hoạt động của enzyme MMP.
3.4. Bổ sung vitamin và khoáng
    Bổ sung vitamin và chất khoáng là sự kết hợp của 65 vitamin, khoáng, acid béo cần thiết, acid amin, chất chống acid và enzyme tiêu hóa, thảo dược và “superfoods”(Chi tiết từng loại được trình bày bảng 2 trong tài liệu tham khảo số 2).
II. Lời khuyên từ các nhà thực dưỡng phương Đông
    Phương Đông từ ngàn xưa đã coi thức ăn chính là thuốc và chú trọng việc điều tiết ăn uống cùng lối sống. Ăn không phải là cách thỏa mãn cơn đói của cơ thể sinh lý cũng như cái tưởng của tâm lý (nên mới có câu “no bụng, đói con mắt”). Đối với các thầy thuốc Đông y và các nhà thực dưỡng, ăn là cách con người hòa với thiên nhiên và thấu hiểu rằng sự sống của mình được nuôi dưỡng bởi các yếu tố bên ngoài vì thế khi đưa thức ăn vào cơ thể chúng ta nên tỉnh táo và có chánh niệm.
    Dựa trên các tác phẩm Thực dưỡng (George Ohsawa), Làm sạch máu (Nishi Katsuzo), các bài hướng dẫn của thầy Tâm Thành (songchanhniem.com), tôi thấy đều có các điểm chung sau:
- Chế độ ăn thuần chay luôn được khuyến nghị. Gạo lứt, rau củ quả tươi (trừ các loại rau củ họ Cà – cà chua, khoai tây, cà tím, cà pháo… đối với các trường hợp bị bệnh), các loại hạt, rong biển, nấm, các loại chè thảo dược tự nhiên là những thứ được khuyên dùng. Bạn có thể tự xây dựng chế độ ăn của mình sao cho phù hợp với bản thân. Bạn có thể thử ứng dụng từ 7-10 ngày, quan sát các phản ứng của cơ thể để có những điều chỉnh phù hợp. Việc quan sát bao gồm việc đại tiện (có đều đặn không, màu phân, cứng hay mềm), tiểu tiện (mấy lần/ngày, màu tiểu), hơi thở, màu sắc trên móng tay…
- Cách thức ăn rất quan trọng. Nên hoàn tất việc ăn uống lần cuối trước khi đi ngủ khoảng 5 tiếng. Nếu bạn đi ngủ lúc 10 giờ tối thì mọi việc ăn uống nên kết thúc vào lúc 5 giờ chiều. Khi ăn nên nhai kỹ (50-100 lần).
- Nước uống nên là nước lọc tinh khiết hơn là nước đun sôi. Buổi sáng mới thức dậy nên uống một cốc nước lớn. Nên uống trước các bữa ăn khoảng 20-30 phút. Không nên uống trong khi ăn và sau khi ăn. Sau ăn từ 1.5 đến 2 tiếng mới được uống.
- Nên tập thở sâu. Có thể tìm hiểu các bài tập thở của Yoga hay của các phương pháp thiền. Tuyệt đối không thở há miệng. Thở há miệng là cách thở tồi nhất. Trong cuốn làm sạch máu của tác giả Nishi Katsuzo, bạn có thể tìm thấy các bài tập thở ở chương Phục hồi sức khỏe bằng ánh nắng và không khí (trang 183-221).
- Nên ngủ sớm, dậy sớm. Không nên thức khuya quá 11 giờ. Nên dậy trước 8 giờ. Tập thói quen đại tiện vào buổi sáng trước 8 giờ.
- Tập thể dục hàng ngày. Tùy theo tình trạng sức khỏe của cơ thể mà có các bài tập nặng- nhẹ khác nhau. 
- Nên nuôi dưỡng tâm hồn bằng các sản phẩm tinh thần lành mạnh từ nghe nhạc, xem phim, đọc sách.
Tài liệu tham khảo
1. Thoát khỏi ung thư (Bill Henderson - Carlos M. Garcia). Website của Bill Henderson: https://www.beating-cancer-gently.com/
2. Bài báo review phương pháp của Bill Henderson được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu Faculty of Nursing, The University of Calgary. Nutrients 2011, 3, 1-26; doi:10.3390/nu3010001
3. Zen macrobiotics (George Ohsawa)
4. Làm sạch máu (Nishi Katsuzo).