"Càng chạy xa ái tình bao nhiêu, thì lại càng bị ái tình đuổi theo rất gấp! Khi sự đau khổ là trở nên nguy hiểm như một cái tiềm lực thì nó giống với một cái bong bóng căng hơi không sớm thì chầy những lý luận của khối óc không còn giá trị gì nữa mỗi khi quả tim muốn có ngôn ngữ."
Đây là cuốn tiểu thuyết thứ 2, sau Số đỏ của nhà văn Vũ Trọng Phụng mà mình đọc. Đối với dòng văn học hiện thực, nó phô diễn trần trụi bức tranh của xã hội Việt Nam thời kỳ thực dân Pháp xâm lược nước ta. Ta có thể thấy những tệ nạn xã hội, sự nhiễu nhương cùng bao sự ghê tởm của cái mác được coi là đem văn minh Âu hoá đến cho quốc gia thuộc địa. Nếu như Xuân tóc đỏ- một thằng ma cô mạt hạng, vươn lên làm "anh hùng" với bài thuyết giảng về thuyết Âu hoá, những sự mới mẻ để đua đòi với các bà đầm ông Tây, đem đến cho người đọc thấy túyp nhân vật ranh ma, khôn khéo, thì Huyền- người con gái đương phơi phới xuân thì, có tất cả những gì bao người đẹp thèm muốn lại rơi vào bước đường cùng trong cái nghề bán thân cho các ông khách làng chơi để hưởng niềm vui khoái lạc về thể xác, lại khiến cho bản thân tôi không khỏi xót xa thêm chút trách móc...
Ấn tượng đầu tiên về phần hình ảnh khá chỉn chu và in ấn rõ ràng, dễ đọc. Ấn tượng thứ 2 là tên của nhân vật chính lại trùng với tên mình nên cũng khá tò mò để đọc. Vâng, cụ Vũ Trọng Phụng đã cho tôi từ cảm xúc này đến cảm xúc kia và rồi cái kết đã khiến tôi trùng xuống khi nhân vật với cái hôn gấp tạm biệt và cái ôm giã từ mãi mãi.Cuốn tiểu thuyết có 4 chương và nội dung tương ứng với từng chương đó là những hồi kí của nhân vật chính từ tuổi dậy thì đầy tò mò của Huyền về chuyện trai gái, đến cả lần đầu tiếp xúc với những sự thay đổi của thể xác và tâm tính, tất cả đều phát triển nhưng sự què quặt về nhận thức và lối giáo dục hời hợt và sai lầm của thầy u Huyền đã đẩy cô đi vào cái sai lớn nhất của cuộc đời cô.Huyền nhận thức được thứ gọi là "ái tình" và "trò gặp mặt trai gái", cái suy nghĩ đi ngược với đức hạnh của người phụ nữ, cô lần đầu tiếp xúc thân mật với người khác giới, lần đầu được nghe các cô tiểu thư tân thời kể về cuộc yêu trong những bữa tiệc trà và trong cả phòng nhảy, bao phong tình mà những kẻ "hủ lậu" coi là những trò "mèo mả gà đồng" thì Huyền cho rằng đấy là đổi mới và tân tiến hoá! Tuy nhiên, sự nhận thức đó cũng là con dao hai lưỡi khi trực tiếp khiến Huyền rơi ngay vào ái tình với chính người anh họ mình- để rồi cuộc tình oan trái của họ - mình thực sự đã phải dừng lại đoạn này để đặt cái dấu chấm hỏi to oành rằng: ARE YOU SERIOUS???? Thật tới cái lúc hai người này thổ lộ là mình đã sốc mất 3 ngày không đọc tiếp. Cuộc tình oan trái này chính thức kết thúc và bị dập ngay bởi chính sự quyên sinh bằng thuốc của người anh họ đó. Mình cũng sẽ đoán được rằng Lưu kiểu gì cũng sẽ giải quyết theo cách cực đoan này vì anh ta nhát gan và vẫn giữ cái lối nghĩ thời cũ, không như Huyền
Bí mật này dường như đã chôn vùi ngay sau khi kết thúc chương Ra đời và khởi đầu bằng sự kiện Huyền lấy chồng! Mình đã nghĩ Huyền sẽ thay đổi tâm tính mà trở thành một bà tham Kim cao quý, sang trọng, nhưng không! Huyền tiếp tục sa lầy khi ngoại tình ngay chính người bạn của chồng mình và bị ông bắt gặp ngay!
" Hạnh phúc của một người đàn bà ở cái thời buổi văn minh này là thế nào, Huyền biết không?Cái vấn đề ấy tưởng cũng không khó nói mấy Huyền yêu quý nhất của đời anh ơi! Không nói được thì để anh nói hộ nhé. Nó rất giản dị đây này: hạnh phúc của một người đàn bà ở thời buổi văn minh này là có một người chồng có tiền của có danh giá yêu thương mình hết sức để rồi thì cho chồng mọc sừng!"
Huyền mất tất cả chỉ vì ham muốn nhất thời và con tim dại dột đã lệch nhịp chỉ vì một tư tưởng đầy ghê tởm và đáng lên án. Mất dần lý trí vì con tim đòi tìm kiếm thứ ngôn ngữ của tình yêu , Huyền còn tìm tới nhân tình để nói chuyện ràng buộc sau nhưng cuộc giao hoan lén lút. Để đổi lại gì? Người tình vứt cô như món đồ chơi chán sau cuộc khám phá nhau để tìm sự mới lạ, đến đoạn này thì thôi đúng bi kịch và chất hiện thực đã xuất hiện. Tới cuối cùng, nhân vật này còn chấp niệm thứ tình cảm sai trái đó để rồi cuộc đời đưa đẩy vào cảnh nhà săm với bọn "gái mạt hạng." Nàng Thơ của biết bao chàng trai, đoá Phù dung đậm hương sắc đã chôn vùi mình tại nơi bẩn thỉu khốn cùng mà không còn đường ra đã được khắc họa tại chương Trụy lạc.
Như đã biết ở lời tựa, tác giả viết rằng đây là một thiên tài chân tiểu thuyết mục đích là hô hào nhà đạo đức và bậc làm cha mẹ chăm lo đến hạnh phúc của con cái và phải để ý đến cái sự mà những thành kiến hổ bại vẫn coi là điều bẩn thỉu tức cái sự dâm. Đây chính là lời cảnh tỉnh, theo tôi nghĩ kể cả là cho con người ở xã hội cũ hay ở hiện tại đều có tính đúng đắn.
Tổng kết lại, đây là cuốn tiểu thuyết nên đọc và đáng mua đối với các bạn yêu thích văn học Việt Nam nói chung và văn học hiện thực phê phán nói riêng! Ngoài ra, việc xây dựng như một cuốn hồi kí nhằm thấy được một bức tranh xã hội đương thời theo con mắt của nhân vật và cài cắm những lời bình, những yếu tố lên án sâu cay của tác giả cũng là một dụng ý nghệ thuật khá "tròn vị".
Fiction Văn học Châu Á Review sách Trích dẫn sách