*Bài viết chỉ mang tính quan điểm cá nhân.
Trí tuệ nhân tạo (AI) - một phát minh mang tính đột phá của con người, vốn được kì vọng sẽ giải quyết những vấn đề mà con người đang chật vật đối mặt. Thế nhưng đâu ai ngờ rằng sự thông minh của AI lại tăng nhanh hơn cả cấp số nhân, và liệu rằng điều đó có là một mối đe dọa đến cuộc sống hay không? Hãy cùng phân tích quan điểm này cùng mình nhé.
Mình tin rằng không chỉ có mỗi bản thân mà còn rất nhiều người có cùng một suy nghĩ trên. Quan điểm trên được xây dựng dựa trên những cơ sở sau:
I. Thay thế công việc.
Một nguyên lí rất thực tế trong cuộc sống là, một cải tiến có thể khiến công việc trở nên dễ dàng hơn, nhưng nó sẽ thay thế phương pháp cũ - thứ đã không còn hữu dụng bằng. Ở đây, mình ngờ rằng những công việc đang thách thức con người có thể được giải quyết gọn lẹ bởi AI. Và cũng đồng nghĩa rằng một số công việc có thể bị thay thế hoàn toàn. Mình không khẳng định rằng mọi thứ sẽ bị AI thay thế, có thể điều đó sẽ mở ra nhiều ngành nghề khác đại loại như kĩ sư AI, lập trình AI... Nhưng chắc chắn rằng, sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo sẽ khiến cho tương lai chúng ta phải cạnh tranh khốc liệt hơn nhiều. Tài năng sẽ càng yêu cầu cao hơn, vì những công việc đơn giản đã được xử lí nhanh chóng bởi AI rồi.
Có thể mình hơi quá tưởng tượng cho viễn cảnh khi thế giới chỉ còn một vài vị trí cần nhân lực, còn lại đều đã có AI lo liệu. Và giả sử như vậy đi, thì xã hội tương lai sẽ như thế nào? Rất khó để tưởng tượng được việc mà một người tốt nghiệp đại học loại xuất sắc, mà vẫn chật vật tìm chỗ đứng trong xã hội. Nhưng điều trên là có cơ sở, nhất là trong thế giới mà những nội dung ngắn, mạng xã hội đang dần xâm chiếm lấy mọi người.
II. Về ngoại ngữ, trong tương lai liệu có cần thiết để học?
Một phát minh mà làm tiền đề cho ý kiến này chính là tính năng Google Translate (Google Dịch). Chúng ta có thể dễ dàng dịch những văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác mà chẳng gặp chút khó khăn nào. Và nếu việc dịch ngôn ngữ dễ dàng như vậy, liệu chúng ta có cần thiết phải học và hiểu nó không? Thử tưởng tượng vào một ngày trong tương lai, khoa học phát minh ra một chiếc kính (hay bất kì thiết bị nào khác, đại loại vậy) có thể tích hợp AI và dịch được trôi chảy tất thảy mọi ngôn ngữ trên thế giới, bạn có còn tốn công sức để học chúng nữa không?
Có thể sẽ có ý kiến cho rằng: "Như vậy thì chẳng phải tốt sao, thuận tiện hóa cuộc sống của chúng ta". Mình không phủ nhận hoàn toàn điều này, nhưng mình nghĩ rằng ngôn ngữ là thứ nên được hiểu bằng trái tim, chứ không phải thông qua những dòng lệnh. Mỗi ngôn ngữ trên thế giới mang một chất riêng, tạo sự đặc sắc và nét đẹp riêng của nó. Khi ta học một ngoại ngữ mới, ta không chỉ biết thêm một cách nói, mà còn hiểu thêm về văn hóa và cả linh hồn của vùng đất đó. Việc tất cả được diễn giải dễ dàng thông qua những dòng lệnh phải chăng sẽ làm mất đi bản sắc đáng quý vốn có của nó?
III. Một kịch bản về tương lai khi chúng ta bị AI xâm chiếm.
Vâng, mình biết đây là điều khá lố bịch và khó tin. Cứ như là con nít nói vậy. Nhưng không phải là không có cơ sở nào cho ý kiến này. Các nhà khoa học từ OpenAI, Google Deep Mind... đã viết một báo cáo có tên là: "Chain of Thought Monitorability: A New and Fragile Opportunity for AI Safety" (link ở dưới). Ở đây đề cập đến một thứ gọi là CoT (Chain of Thought), tức suy nghĩ của AI khi giải quyết vấn đề. Khi bạn sử dụng ChatGPT để giải quyết một thứ gì đó, nó sẽ có hiện phần "suy nghĩ" của nó trong lúc giải. Điều này có nghĩa ta có thể kiểm soát được AI thông qua CoT và cải tiến những lỗi sai của nó.
Nhưng một điều đáng lo ngại là, khi CoT không còn trung thực thì sẽ ra sao? Có nghĩa khi AI có thể giấu những suy nghĩ của nó bằng một phương pháp khác mà con người không thể biết được, liệu chuyện gì sẽ xảy ra? Chúng sẽ lên kế hoạch chống lại con người, hay bất cứ thứ gì ta có thể tưởng tượng được. Trong bài báo cáo trên, họ nhấn mạnh rằng ta cần phải giữ hết sức tính trung thực này của CoT, nhưng đâu ai biết được liệu chúng có đang âm mưu gì đó ngay lúc này hay không? Có khi chúng chỉ đang viết những lời kịch trong suy nghĩ của chúng mà chúng ta chẳng hề hay biết.
Trên đây chỉ là những suy nghĩ ngớ ngẩn của mình, nhưng biết đâu được tương lai ngày mai. Dù thế nào thì, sự phát triển của AI là điều rất đáng xem xét. Mong rằng sẽ không có viễn cảnh tồi tệ nhất, khi con người bị chinh phục bởi chính phát minh của họ.
Nếu bạn đọc đến đây, mình xin chân thành cảm ơn sự kiên nhẫn của bạn rất nhiều <3 Nếu có sai sót gì, mình sẽ vui lòng đón nhận và sửa đổi nó qua phần bình luận. Chúc bạn một ngày tốt đẹp!
Link bài viết: https://tomekkorbak.com/cot-monitorability-is-a-fragile-opportunity/cot_monitoring.pdf
Thinking_Out_Loud Khoa_học_công_nghệ