1. "Lũ ngốc đi tìm ánh sáng mặt trời, để rồi bị nuốt chửng - quyền lực nằm trong bóng tối." Trong triết thuyết phương đông thứ luồn lách qua tư tưởng của những nhà đạo đức học "nhân tri sơ, tính bản thiện" - thứ hiển hiện trong con người khi sinh ra sẽ là tính thiện. Vậy bạn đã bảo giờ hỏi cái ác hình thành như thế nào, và chúng khuếch trương ra làm sao trong môi trường xã hội không bị kiểm soát - hoặc sự kiểm soát bị tha hóa bởi một số bộ phận nhỏ trong bộ máy chính trị?
"Cái ác" trong triết lý của Hobbes thể hiện sự tự giác của con người, khi không có quy tắc hay quyền lực, mọi người sẽ tìm kiếm lợi ích cá nhân một cách không kiểm soát, dẫn đến tình trạng xung đột và bất ổn. ("Tác phẩm Leviathan" của Thomas Hobbes)
Leviathan của Thomas Hobbes
Leviathan của Thomas Hobbes
Vậy bản chất cái ác đến tự sự ích kỷ của cá nhân - nơi các công cụ pháp luật của nhà nước không đủ khả năng bóc trần tội ác - trước khi chúng bị phanh phui bằng những "lò lửa" lớn? Hay nó là sự thiếu khuyết từ chính nền tảng xã hội với sự xâm phạm đạo đức dần dần được tích lũy qua thời gian - chúng sẽ chỉ bộc lộ khi bị động chạm lợi ích - hoặc không còn thể duy trì lợi ích? Ví dụ: Bạn không phải là người gửi trực tiếp những đồng xu tích góp cả đời vào SCB - để bà Lan bòn rút cả triệu tỉ đồng tích góp... Và éo le thay đứng sau nỗi mất mát của hàng trăm ngàn người có thể chỉ là vài trăm cá nhân và một vài người có lợi ích lớn nhất. Vậy cái ác liệu có phân tầng, liệu một kẻ buôn 100g trở lên so với kẻ tham nhũng trăm ngàn tỷ - có đang bị tử hình? Hay liệu ảnh hưởng của họ đến xã hội còn quá nhỏ bé so với những thứ họ gây ra nên xã hội và bền chắc của nhà nước? 2. Bản chất của tính thiện trong con người - và nhà nước Vậy cái thiện - và ác trong một bộ máy là gì? Ai là thiện và ai sẽ sắm vai trò là kẻ ác? Một người có tư tưởng tiến bộ, dám nghĩ dám làm và đưa ra những quyết sách có lợi ích cho nhân dân, cho dân tộc - là người thiện? Và người có tư lợi trong những lợi ích cơ bản về như cầu tài sản cá nhân - và trong quá trình cống hiến cho xã hội - biến chất trở nên tha hóa bởi lòng tham - là người ác? Vậy tại sao lại hình thành những nhóm lợi ích bên trong một bộ máy có mục tiêu rõ ràng "vì nước vì dân phục vụ?" Vậy bản chất có phải là cái thiện đang lép vế bởi cái ác - hay khi những sự thật được phanh phui --> thì cái thiện đang được thực thi bởi - công lý? Bản chất liệu có bao giờ lặp đi lặp lại hay không?
Khi bạn gặt hết nấm sau cơn mưa, thì liệu rằng khi hết nắng - nấm sẽ ngừng sinh nở --> Cái ác liệu có bị triệt tiêu hay sẽ mãi mãi song hành bên trong và trực chờ xóa nhà "cái thiện"?
Tôi có lần đã định hỏi một chị gái làm an ninh mật điều này - nhưng có lẽ câu hỏi ngờ nghệch này đôi khi lại nhạy cảm đến kỳ lạ vào khoảng thời gian này. Bản chất của một vấn đề chỉ bóc tách khi chúng ta đứng đủ xa và nhìn đủ sâu vào nó - ghiền gẫm và xử lý nó. Và trên hết đến nay dù qua bao nhiêu thiên niên kỷ - con người vẫn vô lực để có thể lý giải rõ ràng cách để chiến thắng con quái vật Levianthan - nó ẩn sâu bên trong mỗi con người.