Dạo gần đây, một số người cho rằng Lend-Lease ( Mĩ và phương Tây cung cấp viện trợ cho Liên Xô trong suốt thế chiến hai ) là "muối bỏ bể" và rằng chỉ đáp ứng 5-6% nền công nghiệp của Liên Xô. Tuy nhiên, chính bản thân Stalin đã phải thốt lên ở hội nghị Tehran rằng :"Nền công nghiệp sản xuất của Hoa Kì thật đáng kinh ngạc, không có nó thì phe Đồng Minh đã khó lòng chiến thắng chủ nghĩa Phát xít". Như vậy thì rốt cuộc Lend Lease có ý nghĩa như thế nào với Liên Xô ?
img_0


Đầu tiên, thứ tối quan trọng nhất mà Mĩ và phương Tây viện trợ cho Liên Xô không phải là xe tăng hay súng ống, thứ quan trọng nhất họ cung cấp cho Stalin chính tài nguyên, vật liệu thô cho bộ máy chiến tranh Xô Viết. Là một quốc gia ôn đới, Liên Xô không thể sản xuất cao su thiên nhiên nên họ phụ thuộc hoàn toàn vào Anh và Mĩ, hơn một nửa lượng bánh xe cho xe vận tải, xe bọc thép của Liên Xô có được là nhờ vào cao su nhân tạo và cao su thiên nhiên do Lend Lease cung cấp. Ngoài ra, hơn 57% không quân Xô Viết có thể chiến đấu được là nhờ vào lượng nhôm và nhiên liệu máy bay do Hoa Kì cung cấp.
Mặt hàng viện trợ quan trọng thứ hai của Lend-Lease chính là các xe vận tải. Trước khi chiến dịch Barbarossa bùng nổ, quân đội Xô Viết đã xem thường xe vận tải mà chỉ tập trung sản xuất và phát triển xe tăng, hậu quả là binh lính Hồng Quân trên mặt trận thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu hậu cần, và khi hết sạch đạn dược thì cho dù người lính Hồng Quân kiên cường nhất cũng phải chấp nhận số phận bị nghiền nát dưới gót giày của quân Phát Xít. Thất bại ê chề trong suốt năm 1941 đã khiến Stalin tỉnh ngộ và quan tâm hơn đến việc sản xuất xe vận tải quân sự, tuy nhiên tốc độ sản xuất là quá chậm do Liên Xô thiếu tài nguyên là cao su. Thế là Lend Lease xuất hiện như một vị cứu tinh, phương Tây đã cung cấp một số lượng lớn cao su cũng như xe vận tải cho Liên Xô : trong tổng số 700.000 xe tải Hồng Quân có được trong giai đoạn 1941-1945, hơn 400.000 trong số đó là nhờ vào Lend Lease. Nếu không có sự hỗ trợ kể trên, các chiến dịch phản công như Kursk đã không thể xảy ra do Hồng quân thiếu hụt về hậu cần.
Ngoài ra Lend lease còn cung cấp vô số phương tiện liên lạc cho người Nga, sự hỗ trợ này đã tác động tích cực lên khả năng hợp đồng binh chủng của Liên Xô. Một số khí tài đặc biệt như Bazooka, xe bọc thép chở quân M3A1,... Cũng khiến Hồng Quân phải tập trung phát triển các loại tương tự như series RPG hay series BTR thời kì hậu chiến.
Điều khá buồn cười là khi phỏng vấn người Nga về Lend Lease, phần lớn người Nga đều tỏ ra biết ơn xương máu và mồ hôi của Phương Tây cho Liên Xô. Song ở cách nước Nga hàng ngàn km, ở một đất nước từng nhiệt tình cứu trợ phi công Mỹ trong ww2 lại có không ít người phủ nhận sạch trơn tầm quan trọng của Lend Lease và cho rằng Mĩ và phương Tây chỉ ngồi chờ Liên Xô và Đức đập nhau chí tử rồi mới nhảy vô ăn hôi....
Thật đáng buồn!...