Bạn không tìm ra lối đi trong cuộc sống? Bạn chìm ngập trong trách nhiệm với những người khác nhau? Hay bạn không nghĩ ra mình phải làm những gì để sống hạnh phúc? Tất cả những gì bạn cần là cái này. Dưới đây tôi ghi lại bài diễn thuyết của ông Larry Smith, giáo sư Kinh tế học, đại học Waterloo tại Ted Talk.
Trưa nay tôi muốn thảo luận với các bạn vì sao bạn sẽ không thể công thành danh toại. 
Là một nhà kinh tế học, tôi khá bi quan.
Cuối ngày rồi, hãy sẵn sàng nghe những lời bình đáng buồn.
Tôi chỉ muốn nói với những ai đang muốn lập đại nghiệp
Tôi biết một số bạn đã quyết tâm có một sự nghiệp ổn định.
Các bạn cũng sẽ thất bại thôi. 
Bởi vì -- Chà, nghe "thất bại" mà mừng thế.
Những ai muốn có một công việc tốt rồi sẽ thất bại, bởi vì, thật sự, công việc tốt hiện nay dần mất hết rồi.
Có những sự nghiệp và công việc tuyệt vời, rồi có những việc nặng nhọc, căng thẳng,hút máu người, phá hủy tâm hồn,và chả có gì ở "giữa giữa".
Do đó ai muốn tìm một công việc tốt sẽ thất bại.
Tôi nói về những ai tìm kiếm những việc to lớn, sự nghiệp vĩ đại và tại sao bạn cũng sẽ thất bại luôn.
Lí do đầu tiên là bởi bất chấp bao nhiêu lần người ta nói với bạn,
"Nếu bạn muốn có sự nghiệp vĩ đại, bạn phải theo đuổi đam mê của mình,
bạn phải theo đuổi ước mơ của mình,
bạn phải theo đuổi điều thôi thúc lớn nhất trong đời bạn."
Bạn nghe hết lần này qua lần khác, và bạn quyết định không làm.
Bất kể bao nhiêu lần bạn tải về phát biểu của Steve Jobs tại lễ tốt nghiệp trường Stanford, bạn chỉ xem nó và quyết định không làm theo.
Tôi không chắc tại sao bạn lại không làm.
Bạn quá lười biếng. Nó quá khó.
Bạn sợ nếu đi tìm đam mê mà không tìm ra thì bạn sẽ thấy mình ngu ngốc, và rồi bạn biện minh cho việc tại sao bạn lại không tìm kiếm đam mê của mình.
Có đủ lời biện hộ, thưa quý ông quý bà.
Chúng ta sẽ kể ra hết một danh sách dài --những lời biện hộ cực kỳ sáng tạo để không làm những điều cần làm nếu bạn muốn lập nên đại nghiệp.
Và, ví dụ, một lời biện hộ kinh điển là
"À thì, đại nghiệp thực sự, đối với hầu hết mọi người, chỉ là trò may rủi. Vậy nên tôi sẽ quanh quẩn cố tìm vận may, và nếu tôi may mắn, tôi sẽ có được đại nghiệp. Nếu không, tôi sẽ có một công việc tốt."
Nhưng "công việc tốt" là điều không thể, nên cách này sẽ không hiệu quả.
Lời biện hộ tiếp theo sẽ là, "Đúng là có nhiều người đặc biệt theo đuổi niềm đam mê của mình, nhưng họ là thiên tài. Là những Steve Jobs. Tôi không phải là thiên tài."
"Khi tôi lên 5, tôi đã nghĩ mình là thiên tài, nhưng thầy tôi đã đá văng ý nghĩ đó ra khỏi đầu tôi lâu rồi."
"Và giờ tôi biết tôi vô cùng thạo việc."
Bạn biết đó, nếu là vào năm 1950, lành nghề, thạo việc thôi cũng sẽ mang đến cho bạn đại nghiệp.
Nhưng đoán xem? Giờ đã là năm 2012, và nói với thế giới rằng, "Tôi rất ư là thạo việc." tức là bạn tự chê mình không có gì đặc biệt.
Và rồi, dĩ nhiên, có lời biện hộ khác nữa:
"Vâng, tôi sẽ làm, tôi sẽ làm, nhưng mà ---rốt cuộc thì, tôi không dị biệt.
Chúng ta đều biết những ai theo đuổi đam mê nhìn chung đều bị ám ảnh bởi đam mê. Có chút kì quái nữa? Hmm? Hmm? Phải không?
Bạn biết đấy, ranh giới mong manh giữa khùng điên và thiên tài.
"Tôi không phải người kỳ dị. Tôi đã đọc tiểu sử của Steve Jobs,
Ôi, lạy Chúa -- Tôi không phải dạng đó, tôi là người tốt.
Tôi là người bình thường. Tôi là người tử tế và bình thường,
và những người tử tế tầm thường thì... không có đam mê."
"À, nhưng tôi vẫn muốn có sự nghiệp lớn,
Tôi không đủ khả năng để theo đuổi đam mê, nên giờ tôi biết tôi phải làm gì, vì tôi có một giải pháp.
Tôi có chiến lược.
Cha mẹ đã từng nói với tôi.
Cha mẹ nói là nếu tôi làm việc chăm chỉ, tôi sẽ có sự nghiệp tốt.
Vậy, nếu bạn làm việc chăm chỉ bạn sẽ có sự nghiệp tốt.
Nếu bạn làm việc cực kỳ chăm chỉ, bạn sẽ có một sự nghiệp vĩ đại.
Có vẻ hợp lí về mặt toán học đúng không?"
Hmm. Không hề. 
Nhưng bạn đã tự nhủ với mình như thế.
Bạn biết gì không? Có một bí mật nhỏ ở đây:
Bạn muốn làm việc? Bạn muốn làm việc thật sự, thật sự, thật sự chăm chỉ?
Biết gì không? Bạn sẽ thành công. Thế giới sẽ cho bạn cơ hội để làm việc rất, rất, rất, rất chăm chỉ.
Nhưng bạn có chắc rằng điều đó sẽ mang đến cho bạn đại nghiệp, khi tất cả bằng chứng đều cho thấy điều ngược lại?
Vậy, giờ hãy nói về những người trong các bạn, những ai đang đang tìm kiếm đam mê. Bạn thực sự hiểu rõ bạn nên làm thế thì tốt hơn, chẳng quan tâm đến mọi lời biện minh.
Bạn đang cố tìm ra niềm đam mê --và bạn cảm thấy thật hạnh phúc.
Bạn tìm thấy thứ gì đó làm bạn thích thú.
"Tôi có một sở thích! Tôi có một sở thích!" Bạn nói với tôi,
Bạn nói, "Tôi có một sở thích!" Tôi nói, "Thật tuyệt!
Và bạn đang cố nói gì với tôi?"
"Vâng, tôi có một sở thích."
Tôi nói, "Vậy bạn có đam mê không?"
"Tôi có một sở thích"
"Sở thích đó được so sánh với cái gì?"
"Ừ thì, tôi có hứng thú với việc này."
"Thế còn toàn bộ các hoạt động khác trên đời?"
"Tôi không thích chúng."
"Bạn có thử hết các hoạt động đó chưa?"
"Không. Không hẳn."
Đam mê là tình yêu lớn nhất của bạn.
Đam mê là thứ sẽ giúp bạn phát huy hết tài năng của mình.
Đam mê và sở thích -- chúng không giống nhau.
Liệu bạn có đến gặp người bạn yêu và nói,
"Cưới anh nhé! Nhìn em thích thật." 
Không hề có chuyện đó. Không có chuyện đó, và bạn sẽ chết già trong cô đơn. 
Điều bạn muốn, là niềm đam mê, nó cao hơn sở thích.
Bạn cần 20 sở thích, và rồi một trong số đó,một trong số đó sẽ bám lấy bạn, một trong số đó sẽ thôi thúc bạn tìm được tình yêu lớn nhất của đời mình, khi so sánh với tất cả những sở thích khác
Và đó chính là niềm đam mê.
Tôi có một người bạn, anh ta cầu hôn với người yêu.
Anh là là một nhà kinh tế duy lý.
Anh ta nói với người yêu mình, "Chúng ta lấy nhau đi.
Hãy cùng kết hợp sở thích của chúng ta."
Vâng, anh ta đã nói thế.
"Anh yêu em thật lòng", anh ta nói "Anh yêu em đậm sâu.
Anh yêu em hơn những người con gái khác anh đã từng gặp.
Anh yêu em hơn Mary, Jane, Susie, Penelope,
Ingrid, Gertrude, Gretel. Anh yêu em hơn --"
Và rồi. Cô ta bỏ ra ngoài, trong khi anh ta đang kể lể
Sau khi hết kinh ngạc bởi việc bị "từ chối", anh ta kết luận rằng anh ta vừa thoát được việc kết hôn với một người vô lý.
Dù vậy, anh ta vẫn ghi chú lại là trong lần cầu hôn tiếp theo,có lẽ không cần liệt kê hết tên của các cô gái anh ta đã xem xét lấy làm vợ. 
Nhưng cơ bản là vậy. Bạn phải tìm kiếm nhiều sự lựa chọn để tìm ra được định mệnh của bạn, hay bạn sợ từ "định mệnh"?
Từ "định mệnh" làm bạn sợ à?
Đó là điều chúng ta đang đề cập tới. Và nếu bạn không phát huy tối đa tài năng của mình, nếu bạn hài lòng với "sở thích", bất kể nó là cái quái gì,
Bạn biết điều gì sẽ xảy đến vào cuối đời bạn không?
Bạn bè và gia đình bạn sẽ tập trung tại nghĩa trang,bên cạnh huyệt mộ của bạn là tấm bia đá,và chữ khắc trên tấm bia đá đó nói rằng,
"Đây là nơi an nghỉ của một kĩ sư ưu tú, người đã phát minh ra khóa dán Velcro."
Nhưng trên tấm bia mộ đó, trong một dòng đời khác, điều nên được viết trên đó nếu bạn đã phát huy hết tài năng của mình, là:
"Đây là nơi yên nghỉ cuối cùng của chủ nhân giải Nobel Vật Lý,người đã hoàn tất Thuyết Đại Thống Nhất và chỉ ra tính thực tiễn của kĩ thuật warp drive."
Velcro, chuẩn luôn! 
Một bên là sự nghiệp vĩ đại.
Bên kia là cơ hội bị bỏ lỡ.
Nhưng rồi, một vài người trong các bạn, bất chấp những lời biện hộ đó, bạn sẽ tìm ra, bạn sẽ tìm ra niềm đam mê của mình.
Và bạn vẫn thất bại.
Bạn vẫn sẽ thất bại, bởi vì bạn không hành động, bởi vì bạn sẽ lại phát minh ra một lời biện minh mới, bất cứ lời biện minh nào cho việc không hành động, và lời biện minh này, tôi đã nghe rất nhiều lần rồi:
"Vâng, tôi muốn theo đuổi một sự nghiệp vĩ đại, nhưng, tôi coi trọng -- các mối quan hệ hơn là thành công.
Tôi muốn là một người bạn tuyệt vời. Tôi muốn là một người vợ/chồng lí tưởng.
Tôi muốn trở thành bậc cha mẹ vĩ đại, và tôi không thể hi sinh những điều đó
để có thể đạt được thành tựu vĩ đại."
Bạn muốn tôi nói gì đây?
Không lẽ bạn thực sự muốn tôi nói với bạn rằng,
"Thật lòng, tôi thề tôi không bao giờ đá trẻ con." 
Hãy nhìn vào thế giới quan của chính bản thân bạn.
Bạn luôn là anh hùng bất kể thế nào. Và cứ như tôi đang đề nghị tế nhị rằng,
nếu bạn muốn một sự nghiệp vĩ đại thì phải ghét trẻ con.
Tôi không ghét trẻ con. Tôi không đá chúng.
Vâng, đã có một đứa trẻ lẩn quẩn trong tòa nhà này
khi tôi đến đây, nhưng không, tôi không có đá nó. 
Tất nhiên, tôi bảo nó rằng tòa nhà này chỉ dành cho người lớn thôi
và bảo nó ra ngoài.
Nó lầm bầm điều gì đó về mẹ nó,
và tôi nói với nó rằng mẹ cháu sẽ tìm thấy cháu ngoài kia thôi.
Lần cuối tôi thấy nó, nó đang khóc trên cầu thang. 
Nhưng ý bạn là sao? Bạn muốn tôi nói thế à.
Bạn thật sự cho rằng đó là chuyện bình thường khi bạn lợi dụng trẻ con
như tấm khiên chắn sao?
Bạn biết tới một ngày điều gì sẽ xảy ra không, hỡi những "bậc sinh thành vĩ đại"?
Ngày nào đó, con của bạn sẽ đến trước mặt bạn và nói rằng
"Con muốn con muốn trở thành gì rồi.
Con biết con sẽ làm gì với cuộc đời của mình rồi."
Bạn vui mừng.
Đó là câu nói mà bậc cha mẹ muốn nghe, vì con bạn giỏi toán, và bạn biết bạn sẽ thích điều tiếp theo đó.
Rồi con bạn nói, "Con quyết định rồi, con muốn trở thành nhà ảo thuật,
Con muốn biểu diễn ảo thuật trên sân khấu."
Và bạn sẽ nói gì?
Bạn nói, bạn nói rằng,
"Mạo hiểm quá con.
Dễ thất bại lắm con à. Không kiếm được nhiều tiền đâu con.
Con không biết đó thôi, nghĩ lại đi con.
Con rất giỏi toán, tại sao con không --"
Con bạn cắt ngang lời bạn và nói,
"Nhưng đó là ước mơ của con. Con mơ được làm điều đó."
Và bạn sẽ nói gì nào?
Bạn biết bạn sẽ nói gì không?
"Này con, ta cũng đã có một ước mơ, nhưng rồi -- nhưng rồi."
Bạn sẽ kết thúc câu như thế nào với chữ "nhưng" của mình?
"Nhưng. Ta cũng từng có ước mơ, nhưng ta sợ phải theo đuổi nó." Hay bạn sẽ nói với con bạn thế này?
"Ta cũng từng có ước mơ, con à. Nhưng rồi mày ra đời." 
Bạn có thật sự muốn ngụy biện bằng gia đình bạn? 
Bạn có bao giờ muốn nhìn vào bạn đời và con của bạn,
và nhìn thấy người cai ngục kìm hãm đời bạn?
Đáng lẽ có điều khác mà bạn có thể nói với con của bạn, khi nó nói "Con có một ước mơ."
Bạn đáng lẽ có thể nói -- nhìn thẳng mặt đứa nhóc và nói rằng,"Theo đuổi nó đi con!
Như ta đã từng làm."
Nhưng bạn sẽ không thể nói được vậy, vì bạn đâu có làm.
Cho nên, bạn không thể nói. 
Thế nên tội lỗi của bậc cha mẹ lại đổ lên những đứa trẻ đáng thương.
Tại sao, bạn cứ núp dưới bóng của các mối quan hệ để viện cớ này nọ về việc không theo đuổi niềm đam mê của mình?
Bạn biết tại sao.
Tận sâu thẳm trong tim bạn, bạn biết tại sao, và tôi đang cực kì nghiêm túc.
Bạn biết tại sao bạn cứ tìm sự ấm áp và dễ chịu và bao bọc bản thân trong các mối quan hệ.
Bởi vì bạn -- bạn biết bạn như thế nào.
Bạn đang sợ phải theo đuổi niềm đam mê của mình.
Bạn sợ bị xem như kẻ lố bịch.
Bạn sợ phải cố gắng. Bạn sợ rằng sẽ thất bại.
Bạn bè tuyệt vời, bạn đời lí tưởng, bậc cha mẹ vĩ đại, sự nghiệp vĩ đại.
Đó không phải là một sao? Đó không phải là chính bạn sao?
Làm sao bạn có thể thiếu một trong những thứ đó?
Nhưng bạn sợ.
Và đó là lí do bạn sẽ không có một sự nghiệp vĩ đại.
Trừ khi --
"trừ khi", cái từ mang nhiều hàm ý nhất trong tất cả từ ngữ --
Nhưng từ "trừ khi" cũng đi đôi với một cụm từ vô cùng đáng sợ khác,
"Giá như tôi đã..."
Nếu bạn không may bị ám ảnh bởi suy nghĩ đó trong đầu, sẽ rất đau đớn.
Tóm lại, đó là những lí do tại sao bạn sẽ thất bại trong việc xây dựng đại nghiệp.
Trừ khi --
Trừ khi.
Cảm ơn. (Vỗ tay).