Làm thế nào để tạo dựng những thói quen tốt?

Chúng ta luôn tìm cách để bản thân trở nên tốt hơn, nhưng ngay cả khi biết được cần làm những gì thì chưa chắc chúng ta đã làm được.

Nó giống như việc bạn biết ngủ sớm & dậy sớm tập thể dục sẽ tốt cho sức khỏe, nhưng khi đồng hồ điểm 1h đêm bạn vẫn còn đang cố chấp với chiếc điện thoại đang lướt Facebook trên tay để hôm sau tỉnh dậy đầy mệt mỏi. Ngay cả khi bạn chỉ lướt Facebook trong vô thức, không học hỏi được điều gì, cũng chẳng phải nói chuyện với ai.

Vậy nên, việc để bản thân trở nên tốt hơn đôi lúc không dễ như những quyển sách self-help truyền đạt. Thậm chí, bạn cần phải làm những cuộc Cách Mạng cho chính mình, như việc thay đổi những thói quen không tốt & tạo dựng những thói quen tốt.

Việc tìm ra những thói quen tốt không hề khó. Search trên mạng và chúng ta sẽ nhận được hàng triệu kết quả với cả danh sách dài dằng dặc những thói quen tốt nên có. Tuy nhiên, việc thay đổi & xây dựng một thói quen mới lâu dài không phải một chuyện dễ dàng.

Trước kia mình cũng thường xuyên thức đến 2h đêm chỉ để lướt Facebook, chẳng nhắn tin với ai, cũng chẳng nhằm mục đích gì, chỉ đơn giản là tay lướt mắt nhìn như một thói quen mà thôi. Kết quả là sáng nào mình cũng thức giấc với tâm thế uể oải. Điều này kéo dài hàng tháng trời cho đến khi mình quyết tâm thay đổi.

Hành trình thay đổi thói quen này cũng giống như cai nghiện vậy. "Cai" một hành động chúng ta làm liên tục trong một thời gian dài để đến với một chuỗi hành động mới mang tính lâu dài.

Mới đầu, có thể bạn sẽ chằn chọc, khó ngủ. Mặc dù đã bỏ điện thoại xuống từ 12h, nhưng 2h đêm vẫn có thể não bạn đang thao láo với cả triệu suy nghĩ liên tục thay phiên nhau xuất hiện trong đầu.

Những lúc này, mình thường tắt điện, nhắm mắt vào và đánh lạc hướng bộ não với thần chú "Ngủ đi ngủ đi ngủ đi.." hàng trăm lần. Thời điểm ngủ được sẽ phụ thuộc vào độ tập trung của kẻ nhẩm thần chú. Khi não đã tiếp thu được lệnh này và bỏ ngoài những suy nghĩ khác, thì nhanh chóng thôi, bạn sẽ được rơi vào giấc ngủ.

Nghe trên lý thuyết đơn giản là thế nhưng để làm được phải vô cùng quyết tâm và kiên trì. Nếu niệm chú một hồi mà vẫn không ngủ được, rất có thể bạn sẽ nản và cầm điện thoại lên. Và thế là công cốc. Nhưng nếu bạn duy trì được quy trình này trong vòng một tuần, tuần tiếp theo của bạn sẽ dễ dàng hơn cả.

Và với điều này, mình đã không còn trằn trọc hàng đêm. Cứ đều đặn 12h đêm tắt điện, nhắm mắt và chìm vào giấc ngủ.

Cách đây 1 năm, khi đến với Yoga, mình đã vô cùng nhiệt huyết. Tuần đi 6 buổi, tháng đi 24 ngày, trước khi ngủ vẫn tập thêm vài động tác. Liên tục trong 1 tháng đều đặn như thế không quản cái nắng nóng 40 độ của những ngày hè Hà Nội.

Tưởng rằng đã hình thành một thói quen healthy cho bản thân, nhưng khi nghỉ trung tâm, mình lại không giữ được thói quen này, dù bản thân mình vô cùng yêu thích & không hề muốn bỏ.

Thời gian gần đây đây, khi Hà Nội bắt đầu dính dịch again, mình chú trọng sức khỏe hơn. Với mục tiêu cải thiện cơ thể, mình tìm những bài tập Yoga trên mạng, bắt đầu lại từ những bài cơ bản sau 1 năm nghỉ.

Well, mặc dù vẫn là một ngày đầy bận rộn với công việc work from home, thậm chí thêm công cuộc nấu ăn đều đặn 2 lần mỗi ngày, cùng vô vàn sở thích dễ mất tập trung khác, nhưng mình cũng đã dần hình thành thói quen tập Yoga hàng ngày. Không sáng thì tối, thậm chí cả hai.

Khi viết bài này, mình đã nghĩ: Tại sao ngày trước mình không thể duy trì thói quen này dù đã được 1 khoảng thời gian tương đối? Điều gì tạo nên mấu chốt cho sự thành công tạo dựng thói quen tập Yoga ở lần thứ ?

Uhm. Suy nghĩ một hồi, mình nhận ra rằng, nếu như ở lần đầu là tâm thế trải nghiệm một bộ môn mới, thì ở lần hai, mình đã đặt mục tiêu phải hoàn thành bài tập mỗi ngày. Nếu như lần đầu chỉ là sự yêu thích & nhiệt huyết thì lần hai là sự nghiêm túc & quyết tâm.

Cũng giống như việc ngủ sớm vậy, nếu mình không nghiêm túc đặt ra mục tiêu phải hoàn thành & quyết tâm kiên trì đạt được những điều đặt ra, thì có lẽ giờ đây mình vẫn mệt mỏi mỗi buổi sáng dậy sớm đi làm.

Tuy nhiên những điều kể trên nằm trong một phạm trù nào đó mà không phải ai cũng đủ động lực để hành động. Và hôm nay mình có xem được một video, trong đó nói về Mini Habits - thứ mà mình nghĩ rằng sẽ dễ dàng hơn đối với tất cả mọi người muốn tạo dựng thói quen mới.

Theo Stephen Guise: Mini Habits - Thói quen nhỏ là hành vi tích cực rất nhỏ mà bạn buộc bản thân phải làm nó mỗi ngày. Nó "quá nhỏ để thất bại" nhưng lại mạnh mẽ không thể lường trước và là một phần chiến lược góp phần hình thành nên thói quen ưu việt.

Trong cuốn Mini Habits: Smaller Habits, Bigger Results, Stephen đưa ra ví dụ là quyết định thiết lập thói quen chống đẩy một cái mỗi ngày của mình sau khi thất bại trong việc xây dựng kế hoạch tập thể dục 30 phút mỗi ngày. Chính nhờ thói quen tưởng chừng quá nhỏ này đã thay đổi cuộc đời ông.

Well. Mặc dù chưa thực sự trải nghiệm phương pháp này nhưng mình tin rằng nó thật sự rất thuyết phục và muốn chia sẻ đến mọi người.

Ví dụ: Thay vì đặt mục tiêu đọc sách 2 tiếng hoặc 50 trang mỗi ngày, bạn có thể bắt đầu từ việc xây dựng thói quen nhỏ - đọc 30 phút hoặc chỉ 10 trang mỗi ngày. Thực tế, bạn có thể đọc đến 45 - 60 phút hoặc 20-30 trang nếu hôm đó đủ tập trung & tỉnh táo. Hoặc nếu cảm thấy mệt mỏi hay mất tập trung, bạn chỉ cần đọc đủ 30 phút hoặc 10 trang là dừng.

Thử nghĩ mà xem, 10 trang giấy hoặc 30 phút tập trung cho việc đọc sách không phải quá nhiều để bạn thất bại trong thử thách này. Như vậy, bạn vẫn đang duy trì thói quen đọc sách mỗi ngày.

Tin mình đi, sự thành công nhỏ này sẽ tác động rất lớn đến tinh thần của các bạn. Và khi bạn đã dần thích nghi với thói quen này, bạn có thể nâng dần level lên với số trang nhiều hơn hoặc thời gian lâu hơn.

Tạo dựng thói quen với một yêu cầu tối thiểu mà bản thân đặt ra nhưng đồng thời ta vẫn luôn có thể làm nhiều hơn thế nếu muốn - Điều này sẽ giúp tâm thế của bạn thoải mái hơn rất nhiều khi bước vào hành trình này. Đồng thời, mức độ khả thi sẽ cao hơn việc đặt ngay một mục tiêu to đùng, uốn nắn bản thân phải thực hiện nó & duy trì hàng ngày - thứ cần rất nhiều quyết tâm & sự kiên trì.