Làm sao vừa học vừa đi làm, mà vẫn được điểm cao

Và không bị burnout

Thứ 7 tuần trước, mình vừa nhận bằng Dean’s List. Đây là giải thưởng dành cho top 5% học sinh xuất sắc nhất ngành.

Nhiều bạn hẳn sẽ nghĩ mình dành nhiều thời gian để học lắm.

Nhưng thực tế, thời gian mình dành cho bài vở trên lớp là không hề nhiều. Trong lúc còn đi học, mình vừa đi thực tập, duy trì viết lách, điều hành một câu lạc bộ, tập gym và còn học thêm nhiều lĩnh vực khác nhau.

Cơ mà, mình luôn hoàn thành bài đúng thời hạn. Mình chưa bao giờ có khái niệm thức xuyên đêm chạy deadline. Và điểm mình vẫn ở mức hợp lý.

Mình đã làm thế nào? Trong bài viết này mình sẽ chia sẻ 5 chiến lược đã giúp mình vừa ra ngoài trải nghiệm, vừa cân bằng điểm số học tập. Để tìm ra được 5 điều này mình cũng đã phải trầy trật rất nhiều.

Lưu ý: Bài viết này dựa trên trải nghiệm cá nhân của mình khi học tại BUV. Bạn hãy đọc bài viết với tâm thế tham khảo vì chương trình học ở BUV có thể rất khác với các trường thông thường.

Các bạn cần đọc kỹ module handbook và giáo trình, hoặc hỏi thầy cô để biết rõ mình sẽ được kiểm tra vùng kiến thức nào.

Nếu bạn để ý kỹ, bạn sẽ thấy thực chất bạn chỉ được kiểm tra đâu đó 20% những gì bạn đã học, 80% còn lại chỉ đơn thuần giúp bạn bổ sung kiến thức chứ không đóng góp gì cho điểm số của bạn.

Nếu bạn có thời gian thì học hết toàn bộ giáo trình cũng không phải điều gì xấu. Tuy nhiên, mình đã xác định rằng mình sẽ không dành toàn tâm toàn ý cho việc học trên trường, nên mình chỉ chọn học những vùng kiến thức trọng điểm, hoặc những bài học tự bản thân mình thấy hứng thú.

Ngoài ra, có một sự thật là đối với các môn viết báo cáo, điểm số của bạn phụ thuộc rất nhiều vào quan điểm cá nhân của thầy cô. Ít nhất với trải nghiệm cá nhân của mình và của nhiều bạn mình quen là thế.

Nếu bạn viết chủ đề mà thầy cô thích, viết những quan điểm dễ được thầy cô đồng ý, thì điểm thường sẽ cao hơn. Nói thực đây là một trong những điều mình rất ghét ở những môn không phải khoa học tự nhiên, không có đáp án rõ ràng.

Bạn được điểm thấp chưa chắc đã do bạn tệ, mà có thể là do bạn không hiểu được ý của thầy cô.

Mình đã từng nhận điểm thấp hồi năm nhất vì mình tự làm theo ý hiểu của mình, áp dụng những framework được học ở trung tâm Marketing và tự học vào bài, và bị thầy cô bảo không đúng với cấu trúc học thuật.

Đây hoàn toàn không phải lỗi thầy cô mà là lỗi mình khi không chú ý cấu trúc thầy cô yêu cầu. Dẫu mình không nghĩ bài của mình có gì sai về mặt chất lượng.

Nói vậy, là để bạn nhận thức được thực tế, nhưng mình hoàn toàn không ủng hộ việc làm bài theo sở thích của thầy cô. Đối với mình quan trọng nhất vẫn là thực học.

Tốt hơn thảy là tìm sự cân bằng. Mình thường sẽ cố gắng làm first draft xong càng sớm càng tốt, hoặc ít nhất có cái sườn bài, để có thời gian hỏi ý kiến của thầy cô. Sau đó mình sẽ chỉnh theo hướng thầy cô feedback.

Cơ mà nếu có điều gì mình không đồng ý với thầy cô, mà họ không giải thích thoả đáng cho mình, mình vẫn sẽ tiếp tục làm kể cả khi không nhận được điểm cao. Vả lại, vì mình cũng không dành 100% công sức cho việc làm bài, nên thường mình sẽ chỉ sửa bài khoảng 3 lần, sau đó nếu có thêm feedback mới mình cũng kệ =))

Ngay từ khi nhận mô tả khoá học, mình sẽ nhìn ngay vào phần learning outcome và hỏi các anh chị khoá trước để biết đề kiểm tra sẽ là gì.

Sau đó, mình sẽ chuẩn bị cho bài kiểm tra ngay thời gian mình ở trên lớp.

Đối với các môn làm báo cáo, mình sẽ tạo một file Google Doc và mỗi khi đọc hoặc nghe được một điều liên quan đến đề tài báo cáo, mình sẽ ném hết vào file đó. Trong suốt quá nửa học kỳ, mình chỉ đơn thuần là đến lớp học, không làm thêm bất kỳ điều gì khác

Ngay khi nhận được đề chính thức, mình sẽ mở đề ra phân tích thật kỹ. Sau khi phân tích xong mình sẽ không làm trước (vì bận) mà chỉ để nó nằm trong tiềm thức của mình. Đến độ khoảng 1-2 tuần trước hạn nộp bài mình mới bắt đầu viết.

Lúc này mình hầu như không gặp khó khăn gì về ý tưởng, bởi dù không chủ động viết bài, trong tiềm thức mình vẫn xử lý đề bài. Cộng thêm những tài liệu liên quan mình chuẩn bị sẵn trong lúc học bài trên lớp, mình đã có đủ dữ liệu để làm bài.

Còn đối với môn có bài kiểm tra, mình sẽ không đợi đến gần ngày rồi mới học nhồi. Làm thế vừa không hiệu quả, mà thường sau khi kiểm tra xong bạn sẽ quên sạch sẽ những gì mình đã học.

Thường trước mỗi tuần học, mình sẽ dành 30 phút ôn trước bài (cách ôn trước bài mình đã viết trong một bài khác), học kỹ bài trên lớp, và 30 phút tự kiểm tra bản thân mỗi cuối tuần để nhớ bài. Gần như mình chỉ dành 1-3 tiếng mỗi tuần để học môn này.

Tính ra có nhiều bạn đợi đến 3 ngày cuối rồi ôn nhồi thì tổng thời gian cũng không khác mình là bao.

Khi rải đều thời gian ôn thay vì học nhồi, mình áp dụng được Spacing Effect trong học tập. Spacing Effect chỉ ra rằng học ngắt quãng thường sẽ giúp ta nhớ thông tin lâu hơn là học nhồi. Có rất nhiều lý do để giải thích cho hiệu ứng này, một trong số đó là việc học ngắt quãng sẽ khiến ta dành nhiều công sức để ghi nhớ kiến thức hơn. Đặc biệt là học lại lúc ta bắt đầu quên đi thông tin.

Hơn nữa, việc học đi học lại một thông tin nhiều lần cũng sẽ khiến não bộ cho rằng thông tin đó quan trọng, xứng đáng được ghi nhớ hơn là những thông tin chỉ học một lần.

Năm cuối đại học, mình phải học môn Knowledge Exchange Project - nói nôm na là giống luận án tốt nghiệp của các trường đại học Việt Nam. Mình phải viết một bài dưới dạng nghiên cứu khoa học về chủ đề bất kỳ.

Đa số các bạn khác sẽ chọn làm những chủ đề thân thuộc với dân marketing như trải nghiệm khách hàng, văn hoá doanh nghiệp, mình lại chọn một chủ đề khá trái ngoe, đó là:

“How do students at British University Vietnam (BUV) perceive the role of learning autonomy in shaping their academic motivation within a multicultural educational context?”

(Tạm dịch: Sinh viên tại Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) nhìn nhận vai trò của tính tự chủ học tập có vai trò như thế nào đối với động lực học tập của họ, trong môi trường học tập đa văn hoá)

Mình biết đề tài khó hiểu mà =))

Mình quyết định làm chủ đề này chỉ đơn giản là bởi mình có hứng thú về giáo dục. Lúc đó mình cũng đang tìm hiểu về Self-determination theory nên cũng có nền tảng lý thuyết để triển khai bài nghiên cứu này.

Khi mình chọn làm chủ đề này, 100% bài của mình sẽ gây ấn tượng cho thầy cô.

Ngoài ra, đa số mọi người chọn cách làm survey vì nó nhanh và tiện, tuy nhiên, mình lại chọn cách đi phỏng vấn 14 người để thu thập insight.

Làm cách này cực và tốn nhiều thời gian hơn, nhưng mình thấy còn đỡ hơn là làm survey vì 1) ai cũng làm survey, 2) data từ survey, đặc biệt là survey online, thường là data rác và không có giá trị sử dụng.

Mà về căn bản, với sự trợ giúp của AI, mình cũng tiết kiệm được rất nhiều thời gian diễn dịch và phân tích dữ liệu. Dẫu vậy, tuyệt đối mình không bao giờ phụ thuộc vào AI 100% mà mình vẫn phải đọc kỹ bài.

Chính cách tiếp cận khác biệt này đã giúp mình đạt được 80 điểm cho môn này (với hệ thống giáo dục Anh, 70+ là điểm xuất sắc, thường trong khoá không có quá 20 người đạt 80 điểm cho một môn học).

Cái này chắc ai cũng biết rồi, nhưng mình muốn nói thêm một số mẹo cụ thể mình học được.

Đầu tiên, nếu các bạn có mục tiêu đạt kết quả học tập tốt, các bạn nên tham gia một tổ chức sinh viên bất kỳ, có thể là câu lạc bộ, hoặc một hội sinh viên trong trường.

Lưu ý là mình không khuyến khích tham gia quá nhiều câu lạc bộ, vì nếu để xây dựng trải nghiệm thì đi làm việc hoặc làm dự án cá nhân thiết thực hơn nhiều.

Trong quá trình tham gia hoat động ở trường, có hai điều đã giúp mình tạo được network.

Thứ nhất, mình là chủ tịch một câu lạc bộ trong trường. Bởi vậy, mình có cơ hội được làm thân với những chủ tịch câu lạc bộ khác (thường cũng là những sinh viên rất giỏi). Ngoài ra, câu lạc bộ mình là một câu lạc bộ sáng tạo nội dung, trong đó có cả podcast.

Mỗi số podcast, mình lại có cơ hội mời những người giỏi trong trường, dùng podcast như là cơ hội để trò chuyện với họ về vấn đề học tập và phát triển bản thân.

Qua những tập podcast đó, mình có cơ hội quen một anh học cùng ngành rất giỏi.Phải thú thực là năm cuối nhờ anh ấy hướng dẫn mình mới có thể đạt được Dean’s List mà không tốn quá nhiều công sức như những bạn khác.

Ngoài ra, mình cũng tham gia đội sinh viên hỗ trợ học sinh (Student Tutor). Nhờ làm Student Tutor, mình có cơ hội quen với các bạn/anh chị Student Tutor khác (thường rất giỏi).

Điều này cũng giúp mình có thêm nhiều nguồn khác để hỏi bài.

Để đạt điểm cao mà không cần tốn quá nhiều công sức, việc hỏi các anh chị đi trước hoặc các bạn đồng trang lứa (nhưng ưu tiên vế trước hơn) là rất cần thiết.

Tuy nhiên, bạn cần hiểu rằng bạn cũng phải mang lại giá trị gì đó cho họ thì họ mới giúp đỡ, chứ không ai phân phát thời gian một cách từ thiện bao giờ.

Tự bản thân mình cũng phải là một người giỏi, có profile xịn, thì người ta mới muốn làm thân và sẵn sàng giúp đỡ bạn.

Thế nên mình mới để điều này gần cuối, bởi vì mình thấy bạn không nên đặt networking là ưu tiên hàng đầu. Nếu bạn đủ nội lực thì xác suất bạn thu hút người giỏi mới cao được.

Cuối cùng, các bạn nên xác định rõ là môn học nào các bạn cần ưu tiên. Nếu môn học nào các bạn cũng dành 100% nỗ lực thì bạn sẽ chẳng có thời gian để làm việc gì khác.

Thường mỗi kỳ mình sẽ chỉ tập trung vào một môn mà mình thấy thú vị nhất. Mình sẽ dành 80% thời gian cho môn đó. Các môn còn lại mình chủ yếu là làm bài ngay tại lớp.

Thế nên nếu nhìn vào phổ điểm của mình bạn sẽ thấy có 1-2 môn cao vọt, còn những môn kia điểm chỉ đủ mức giỏi.

Thực ra nếu bạn muốn đứng top 1 ngành thì chắc chắn bạn sẽ phải dành nhiều nỗ lực cho tất cả các môn. Nhưng mục tiêu của mình chỉ là đạt điểm đủ tốt, nên mình chỉ chọn những môn mình cần ưu tiên.

Trên đây là toàn bộ 5 chiến lược mình muốn chia sẻ với các bạn trong bài viết này. Thực chất, không có chiến lược thần kỳ nào giúp bạn vừa có được điểm học tập top một, vừa ra ngoài làm việc hơn 20 tiếng một tuần mà không có bất kỳ đánh đổi nào.

Đối với mình, mình không ưu tiên việc đạt top 1, mà chỉ muốn đạt kết quả xuất sắc nhất có thể với số thời gian mình bỏ ra. Và, mình phải nhấn mạnh lại rằng mình ưu tiên việc tìm kiếm trải nghiệm bên ngoài hơn là học trên lớp. Bạn sẽ cần nhiều hơn những gì mình đang làm nếu bạn muốn đạt được top 1.

Hy vọng bài biết này hữu ích với bạn. Hãy cho mình biết suy nghĩ của bạn ở dưới phần cmt!