Có một điều mà tôi nghĩ những người thường xuyên theo dõi và đọc các bài viết trên Spiderum đều biết. Đó là các bài viết kém chất lượng xuất hiện ngày càng nhiều hơn. Thậm chí còn có những bài tôi không cho đó là "bài viết". Những bài chỉ có 1 dòng, những bài chỉ có 5 cái gạch đầu dòng với mỗi dòng một từ, những bài đếm đi đếm lại chưa đến được 20 từ... Chuyện gì đã xảy ra vậy? Tôi sẽ không chỉ cụ thể bài viết nào ra đây, nhưng các bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng thôi.
Một điều nữa mọi người có thể không thấy, nhưng tôi cho rằng nó còn tệ hơn rất nhiều. Đó là những "bài viết" nói trên vẫn giữ được 1 điểm upvote. Đó là điểm vote mặc định của một bài viết. Không có gì khác thường ư? Khi những người đọc, bọn họ chẳng còn mặn mà gì với việc downvote những bài viết đó thì chứng tỏ họ chẳng còn quan tâm gì nữa rồi. Họ không còn bận tâm đến bài nào hay, bài nào dở. Giống như tôi bây giờ, chả buồn click vào link. Chỉ click vào bài nào có trên 10 upvote (mà chưa chắc click vào xong là sẽ đọc), và chỉ xem những bài viết từ những người mà tôi theo dõi. Đơn giản là tôi không có thời gian cho tất cả. Bên cạnh đó còn là vấn đề chi phí và cơ hội.
Vấn đề hiện tại là gì?
Tôi cho rằng những người tham gia Spiderum gần đây đang có xu hướng cho rằng nơi đây giống như Facebook. Và Spiderum giống như cái tường nhà họ trên Facebook thôi, muốn đăng gì thì đăng, viết đôi ba dòng cũng chả sao cả. Họ thật sự không hề đầu tư vào một bài viết trước khi đăng chúng lên. Điều này dẫn đến bài viết nhiều nhưng không chất lượng. Chưa kể những bài quảng cáo, bán hàng, chào hàng cũng được đăng lên nữa. Những bài viết chất lượng hiếm hoi thì bị đè bẹp và trôi dạt sang trang 2-3 chỉ trong nửa ngày. Tất cả chúng vừa làm hao mòn tài nguyên, gây tốn kém cho băng thông và lưu trữ của Spiderum. Nguy hại hơn là làm hao mòn tinh thần của những người đọc và người viết thực sự.
Đối với tư cách là một người đọc, như tôi đã nói ở trên, tôi đang đọc các bài viết theo cách mà tôi đọc bài viết ở Facebook. Điều này thực sự rất tệ. Nghĩa là tôi đọc những bài từ người tôi theo dõi và hiếm hoi đọc những bài viết từ một người nào đó mới. Mang văn hóa đọc từ Facebook sang Spiderum không hề hay ho chút nào. Điều này dẫn tới một vấn đề nữa là việc tranh luận bên dưới bài viết cũng thưa dần do người đọc không mấy mặn mà với việc ấy. Thực ra không phải số lượng bài viết hay số lượt xem mà là số lượng bình luận bên dưới bài viết mới chính là thứ thể hiện sức sống của một diễn đàn trang mạng. Facebook tạp nham đó, nhưng nó sống khỏe vì mấy thanh niên đi còm dạo khá nhiều, đấy là sức sống của facebook.
Tiếp theo, tôi sẽ kể một câu chuyện.
Có một doanh nhân nọ. Ông ta về hưu và quyết định dùng tiền tích góp được bấy lâu để mở một nhà hàng ở góc phố. Nhà hàng khá thành công, khách đông, doanh thu ổn. Rồi một ngày nọ ông ta ngồi suy nghĩ: "Chà sao mình không mở thêm 3 cái như vậy nhỉ, mình đã mở một cái thành công rồi mà". Thế là ông ta quyết định gom hết của cải mở thêm 2 nhà hàng nữa (không đủ tài chính cho 3 như dự định). Công việc nhân lên gấp 3, quản lý, tiền bạc, hoạch định, ý tưởng,... đều yêu cầu gấp 3. Nhà hàng số 1 của ông ta vẫn hoạt động tốt, nhưng hai cái mới thì thua lỗ liên tục. Ông ta phải lấy doanh thu từ số 1 bù sang hai cái kia để giữ chúng hoạt động. Sau một thời gian, cái số 1 cũng bị rút cạn vì không được đầu tư nâng cấp đúng mức. Hai cái mới thì vẫn èo ọt. Cuối cùng lỗ quá đà, ông ta đành bán cả 3 cái để trả nợ.
Tôi biết rằng để Spiderum hoạt động thì sẽ cần chi phí. Nhưng việc bỏ bê cái nhà hàng đầu tiên, nơi cốt lõi, để xây một cái mới như kênh Youtube hoặc những cái tương tự thì chưa phải là thời điểm thích hợp. Tôi cũng hiểu rằng vấn đề chi phí vận hành Spiderum cũng phức tạp lắm, nên ở đây chỉ đưa ra góc nhìn của bản thân thôi.
Giải pháp như thế nào?
Nói nhiều mà không đưa ra được giải pháp thì cũng như là không nói. Sau đây là những giải pháp khá vô dụng.
+ Duyệt bài trước khi cho đăng: Đây là điều tôi cho là không thể, với nguồn lực và con người hạn chế từ phía ban điều hành thì việc ngồi duyệt bài sẽ rất tốn thời gian. Chưa kể số bài phải duyệt ngày càng tăng. Cách tốt cho giải pháp này (nếu buộc phải áp dụng) thì kêu gọi từ cộng đồng người đọc và người viết. Tạo một cái pool, những bài viết mới sẽ rơi vào đó, những tình nguyện viên sẽ đọc và upvote. Bài nào upvote đủ tốt thì cho ra thị trường. Nhưng nghĩ cách này không mấy khả thi và bất công cho một số người hoặc bài viết.
+ Xóa bớt các bài kém chất lượng: Nó cũng giống như duyệt bài, nhưng sau khi để sản phẩm ra thị trường rồi thì mới thu hồi sản phẩm thì không hay ho lắm.
+ Chỉnh sửa phần bình luận: Cái này nêu ra chỉ là vui thôi, các bình luận trả lời đẩy dần sang bên phải, phần bình luận nếu muốn đọc từ bình luận cấp 4-5 thì phải click vào cái nút "tiếp tục theo dõi" thì nó nhảy về đầu trang, và muốn quay lại phải load lại tương tự. Khó khăn trong việc bình luận cũng là một rào cản cho sức sống của một diễn đàn.
Tôi chỉ nghĩ ra được có vậy. Ngay cả những giải pháp vô dụng mà tôi chỉ nghĩ ra được vài cái thì mới thấy vấn đề này khó khăn và nhức nhối đến thế nào.
Và sau đây là ý tưởng của tôi, có thể không khả thi, nhưng nếu được thì các bạn có thể sử dụng nó (miễn phí :v).
Quay trở lại với ngày xưa với các diễn đàn (forum). Để được đăng bài trên một diễn đàn, ít nhất bạn phải sống ở đó ít hôm, phải có thảo luận một chút thì bạn mới được phép tạo một bài mới (thread/post). Đó là một yêu cầu tối thiểu để các forum ngăn chặn quảng cáo, spam, và các post rác. Có lẽ khởi đầu tốt nhất của Spiderum hiện tại là nên áp dụng cách này. Tất nhiên không nên là kiểu cục súc như của forum rồi.
Sử dụng một loại tiền tệ. (tôi đã có thấy Spiders coin rồi, các bạn vào profile đi, sẽ thấy nó). Khi đăng một bài viết, bạn buộc phải tiêu một lượng tiền nhất định (ví dụ 100đ/bài). Vậy với những người mới tạo tài khoản thì họ lấy đâu ra 100đ để mà đăng bài? Cái này hệ thống sẽ cung cấp. Mỗi ngày Spiderum sẽ "trả lương" vào các tài khoản sao cho sau 7 ngày họ sẽ đủ 100đ (số ngày tùy thuộc vào BQT, hoặc có thể cho họ 100đ khi tạo tài khoản, vừa đủ để đăng một bài). Với những người đã đủ 100đ thì sẽ không được trả lương nữa. Cho đến khi họ tiêu bớt dưới 100đ thì mới nhận lương hằng ngày. Điều này sẽ ngăn chặn những người tích lũy lâu và đăng hàng chục bài trong vòng một vài phút. Đồng thời cũng sẽ làm cho người viết cân nhắc việc đầu tư nhiều hơn vào bài viết trước khi đăng lên.
Vậy với những người có bài viết tốt, họ muốn đăng cứ 3 ngày một bài thay vì 7 ngày thì sao? Họ có thể kiếm thêm tiền lương từ bài viết của chính họ. Nếu nó thực sự hay thì sẽ được upvote, được bình luận,... Hiện tại thì tôi đã thấy việc bài viết được upvote nhiều sẽ được nhiều Spiders coin, hệ thống này đã hoạt động rồi. Lương nhận được từ bài viết sẽ được phép vượt mức 100đ. Tuy nhiên tôi thấy những người có bài viết tốt ít có ai cứ 2-3 ngày đăng một bài lắm. Thường thì một tuần, có khi cả tháng mới có một bài. Vì họ thường rất đầu tư vào bài viết của họ.
Tuy nhiên, việc này sẽ không ngăn chặn được việc một ngày có quá nhiều bài đăng, thế thì phải làm sao? Khi đưa tiền tệ vào lưu thông, BQT có thể khống chế ở tầm vĩ mô cho số lượng bài đăng dựa vào dữ liệu thống kê. Nếu ngày đó có quá ít bài đăng thì số tiền lương của ngày sẽ tăng lên chút đỉnh, sao cho các tài khoản sẽ có đủ 100đ sớm hơn, trong 5 hoặc 6 ngày thay vì bắt buộc 7 ngày. Nếu có quá nhiều  bài đăng thì tiền lương bị cắt giảm. Tiền lương nên tính theo mỗi phút để việc khống chế này đạt hiệu quả theo ngày. Còn nếu chỉ quan tâm mức bài đăng trung bình mỗi tuần hoặc mỗi tháng thì mỗi ngày phát lương thôi.
Tóm lại, có viết bài tốt thì mới được đăng bài thêm. Muốn đăng bài thêm mà không viết bài cho tốt thì là tự hủy nhá.
Bài cũng dài rồi, chữ cũng nhiều rồi, có thể chất lượng không cao. Mọi người có thể không đọc, nhưng BQT thì cần đọc. Không đọc là hờn đó nha. Thề.
-ThanhCj-

Kỹ năng nghề nghiệp Tự học