Càng lớn, tôi không muốn làm phụ nữ, mà tôi muốn làm đàn bà.
Làm đàn bà chắc chắn là làm phụ nữ, và phụ nữ cũng là đàn bà, nhưng giữa đàn bà và phụ nữ có một khoảng cách nhất định. Người ta thường gán đàn bà cho những người phụ nữ có tính cách ngang tàng, không hiền dịu, không có nhiều tính nữ. Đàn bà thường gắn liền với văn phong bình dân trong khi đó phụ nữ được dùng trong ngữ cảnh trang trọng hơn nhiều.
Trong xã hội hiện tại, phụ nữ được ưu ái nhiều hơn đàn bà. Tôi nhớ có hôm học môn Ngữ văn từ hồi lớp 7, cô giáo có đề cập đến việc phụ nữ là một từ trang trọng hơn từ đàn bà. Nếu đề cập đến phái nữ mà dùng từ đàn bà trên ti vi thì "bôi bác" quá. Hoặc, thử tưởng tượng "Hội Đàn bà Việt Nam" thay vì "Hội Phụ nữ Việt Nam" mà xem, liệu điều gì còn tếu táo hơn được? Và tôi cũng ngờ ngợ học được rằng có lẽ chẳng có điều gì tổn thương với một cô gái hơn việc được gọi là một người đàn bà, hơn là một người phụ nữ.
Hồi nhỏ, tôi là một đứa con gái bạo dạn và thường hay chơi trò con trai với lũ bạn như cảnh sát bắt cướp hay đi bắt rơi trong hang. Tôi đã có lần tưởng tôi sẽ lớn lên hồn nhiên như thế mãi. Nhưng khi thời gian trôi qua, quan niệm về tính nữ và khuôn phép phải đi đứng, hành xử duyên dáng, yêu kiều như một "người phụ nữ" bám đuổi tôi suốt, và dường như càng ngày tôi càng bị vây quấn bởi nó. Áp lực từ những đứa bạn xung quanh bắt đầu ăn diện, cư xử "bánh bèo" như một cách để thu hút những gã trai. Chưa bao giờ tôi nghĩ ánh nhìn của đàn ông (male gaze) sẽ lại là thứ định hình phần lớn giá trị của tôi khi tôi bắt đầu trưởng thành. Áp lực làm một người phụ nữ là không hề nhỏ. Bố mẹ chưa bao giờ dạy tôi hãy cư xử như một người đàn bà, mà cố gắng trở thành một người phụ nữ tốt. Không ai sinh ra đã là đàn bà/phụ nữ, mà họ trở thành đàn bà/phụ nữ, nữ triết gia người Pháp de Beauvoir đã từng nói vậy. Tôi ngẫm thấy đúng lắm.
Nói vậy cũng để tôi có căn cứ mà tuyên bố rằng: tôi muốn trở thành một người đàn bà! Tôi muốn trở thành một người đàn bà, mà tự do phóng thích, hoành hành khắp 4 phương. Tôi muốn trở thành một người đàn bà, ngồi chễm chệ, ngồi dạng chân, ngồi cho thoải mái; ngồi ngoài chợ, ngồi sô-fa, ngồi bên bếp củi, ngồi bàn làm việc, ngồi bàn cà phê - đều như nhau; ngồi đánh cờ tướng, cờ vua, ngồi vắt vẻo trên cây trong bộ váy vải thô, ngồi xe máy thồ hàng, ngồi lái ô tô, ngồi đạp xe; ngồi khi mặc váy, mặc quần, không mặc gì cả; ngồi đá, ngồi đệm, ngồi dẫm đạp lên cỏ; ngồi cho rã chữ "ngồi". Rồi tôi mặc quần bò, mặc quần bó, mặc áo thun, mặc áo croptop, mặc corset, mặc áo phông size L, XL, mặc váy bình dân, mặc váy sexy, mặc váy đen, mặc váy đỏ, mặc váy tím lòe loẹt, mặc váy hoa nhí, mặc quần áo bộ. Rồi tôi sẽ đi dẩy khắp 4 phương, đi làm nơi công trường, đi thồ vác, đi làm văn phòng, đi tình nguyện, đi khám phá, đi làm thêm, đi làm thuê, đi dạo, đi chơi, đi cho thư giãn đầu óc, đi cày, đi cấy, đi lễ, đi hội, đi đạp vịt, đi bar, đi pub, đi Hà Nội, đi Hồ Chí Minh, đi Pháp, đi Nam Phi, đi Mexico, đi Nhật Bản, đi về nhà. Ngồi, mặc, rồi đi, mặc cho ánh mắt dòm ngó và đâm độc, mặc cho miệng lưỡi thiên hạ đá mãi những câu quèn quệ suốt cả thế kỉ chẳng tha, mặc cho mấy thằng nam đánh giá dù chúng nó không có đủ tư chất để đánh-giá bản thân tôi.
Làm đàn bà cho lũ đàn ông hổ thẹn. Làm đàn bà cho người đời cười chê. Làm đàn bà nuốt hận vào tim. Làm đàn bà tự do phát triển.
Tôi nói vậy cũng chẳng để phỉ báng "phụ nữ" làm gì. "Phụ nữ", trái với quan niệm của nhiều người, không có quá nhiều liên quan đến việc phụ - chính. Thực chất, "phụ nữ" được lấy từ tiếng Hán; trong tiếng Hán, "phụ nữ" 婦女 là từ tượng hình được xây dựng từ hình ảnh một người nữ giới 女 đang cầm cây chổi quét nhà 婦. "Phụ" ở đây được dùng với nghĩa "thuộc nữ giới", hoàn toàn độc lập với các định kiến về giới như nữ phụ nam chính. Ngôn ngữ hoàn toàn vô tội trong diễn ngôn này, mà thay vào đó là lịch sử và thói quen mặc định ngôn ngữ vào những định kiến nhất định. Tuy vậy, khi tưởng tượng như một cuộc chạy đua giữa 2 từ ngữ, thiết nghĩ nên tạm dừng một bên lại để đạt được trạng thái cân bằng.


Lời đã đủ, tôi chỉ muốn khuyến khích chị em thay vì cố trở thành phụ nữ, hãy trở thành một người đàn bà!