Làm Startup: Đừng bỏ đi “Tế bào gốc” của mình

“Tế Bào Gốc” (TBG) của Facebook là “Friends”, của Twitter là tweet, của Dropbox là files, của Youtube là video, của Uber/Grab là “rides”, của Agoda là “hotel vacancy”, và của AirB&B là “BED”… Nếu mọi người quan sát kỹ các mô hình startup thành công, họ đều tập trung phát triển mọi thứ xoay quanh TBG của mình, không tham lam, không ôm đồm.

Đó cũng là lý do tại sao Whatapps (the King of text messaging) không thèm làm sticker như Line, chổng mông vào data call chứ không vội vàng như Viber tham lam cạnh trạnh với Telco khi thời điểm chưa tới... Skype mà tớ dùng 10 năm nay mới thêm đúng 1 tính năng đáng kể duy nhất là mention vào cuối năm ngoái.

Ngược lại, những startup đánh mất TBG của mình lại có nguy cơ phá sản rất cao. Evernote từng là đối thủ đáng sợ nhất đối với bất kỳ “note taking app” nào trên thì trường cách đây tầm 5–6 năm, thế nhưng kể từ ngày TBG của Evernote không còn là “notes” nữa thì startup này đã bị rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng.
Đình đám có thể kể đến Google Wave. Wave quá tham lam khi vừa muốn là MXH, vừa muốn là Email lại cũng không làm tốt việc của một Chat app, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy sự tham lam và ôm đồm của Wave nhưng rất khó nhận biết TBG của Wave là gì…

Khi tham gia một Startup, điều quan trọng nhất phải biết TBG của startup mình góp sức là cái gì, sản phẩm làm ra đang quyết vấn đề gì và cái cuối cùng phải trả lời được câu hỏi là “Thực chất, khách hàng trả tiền để nuôi sống chúng ta là vì điểu gì?” Nếu trả lời được chính xác câu hỏi đó, bạn sẽ lĩnh hội được giá trị cơ bản nhất mà startup đang tạo ra, từ đó sẽ tiếp sức cho đồng đội để về đích nhanh hơn.

TBG của Money lover không phải là công cụ quản lý tiền. Thực tế, anh Ngô Xuân Huy đang bán cảm giác an toàn, yên tâm cho khách hàng khi họ sự dụng MoneyLover để quản lý tài khoản ngân hàng, các khoản thu chi cá nhân hiểu quả hơn. TBG của WeFit không phải là Gym hay là “sức khỏe” — Khôi Nguyễn không bán Fitness mà là bán sự tiện lợi và đa dạng cho người tập Gym. TopCV không phải là bán công cụ tạo CV, mà là bán sự thay đổi của CV cho nhà tuyển dụng, hàng ngày TopCV có hơn 10,000 CV được cập nhật, có nghĩa là có gần 10,000 nhân sự đang muốn thay đổi công việc, và Trần Trung Hiếu đang bán 10,000 cơ hôi này cho các công ty. Khi Khôi có chia sẽ là sau này em không chỉ làm Fitness, mà còn cả Spa, Boxing… Mình hoàn toàn ủng hộ vì Khôi vẫn luôn giữ được TBG, tuy nhiên lúc đấy mình bảo, thế ông phải đổi lại thành “WeFlex” nhé.

Câu chuyện cũng gần giống với WisePass, Wisepass không bán rượu, mà bán một “sự độc đáo, pha lẫn chút tự hào của người dùng” khi có để trải nghiệm rượu, có lẽ cúng vì thế mà tớ cảm thấy thuyết phục hơn khi được biết Lam Tran đã dịch chuyển từ phân phối Wisepass Membership cho tập khách hàng C sang B. Chắc chắn các công ty sẽ mua Wisepass membership cho các lãnh đạo, nhân viên như là 1 món quà tặng độc đáo, một incentive đặc biệt thêm vào compensation package của họ. TBG của winepass vẫn được bảo tồn: trải nghiệm độc đáo về rượu.

Quay lại những câu chuyện thành hai bại khi đánh mất TBG. Cách đây không lâu, mọi người hay tranh cãi các chuỗi Cafe, nhà hàng mọc lên như nấm trong mấy năm qua và câu hỏi đặt ra là họ có phải là Startup hay không?
Rất nhiều báo gọi điện cho mình hỏi về câu hỏi này. Họ có là startup hay không thì phải xoáy sâu vào sản phẩm cuối cùng của họ là gì. Trung Nguyên không phải là startup vì mình cho rằng sản phẩm của Trung Nguyên vẫn là Cafe vì Trung nguyên nặng về sản xuất, còn Cộng, The Kafe hay The Coffee House ở một khía cạnh nào đó vẫn có thể gọi là startup vì sản phẩm của họ là “trải nghiệm” chứ không phải là Cafe, Các Founder Dinh Huan, Hai Ninh đã tạo ra được những trải nghiệm đốc đáo, sáng tạo hơn ở TheCoffeeHouse, người ta hẹn nhau ra The Coffee House là để trò chuyện, làm việc vì họ thích không gian, dịch vụ ở TheCoffeeHouse chứ không phải là để “mua” Coffee.

Bức ảnh trong bài viết là tớ chụp The Kafe — Đào Tấn vào ngày 23 tháng 11 năm 2016, một buổi tối Hà Thành tiết trời vô cùng đẹp, không gian The Kafe lộng lẫy, hoành tráng nhưng không 1 bóng người, cảm thấy vô cùng buồn và lo lắng. Ngay lập tức tớ muốn gửi bức ảnh cho Dao Chi Anh để bạn ấy có những hành động kịp thời, nhưng sau một vài phút nghĩ lại, xâu chuỗi lại những thông tin mà tớ biết về Kafe qua những con người “trong cuộc”. Tớ hiểu rằng Chi Anh cũng đã biết và chắc đang phải gồng mình lên để chống chọi với rất nhiều khó khăn rồi, bức ảnh sẽ làm cho bạn ấy mất thêm tinh thần mà thôi.

Ngày hôm qua, sau hơn 10 ngày Design Bold triển khai việc bán hàng tại thị trường nội địa, team sales rất vui mừng thông báo là kết quả kinh doanh khá tốt, tỉ lệ chốt sales rất cao, thậm chí có những khách hàng chuyển khoản luôn mà còn chưa kích hoạt tài khoản.

Tớ giật mình nghiêm khắc hỏi: “Thế khách hàng đã “Render”/Download được Design? Tớ chờ đợi lâu nhưng cả team gần như không có ai trả lời. Nén sự giận giữ của mình lại, tớ biết là các bạn đang rời bỏ sự tập trung vào TBG của DesignBold, suốt buổi họp tổng kết Sales, các con số về doanh thu, chi phí lúc đó đối với tớ không còn nhiều ý nghĩa.

Sáng nay tớ triệu tập ngay 1 cuộc họp với các Sales Lead, nghiêm khắc nhấn mạnh: “Không có doanh số, chúng ta cũng sẽ chết, không có doanh số lớn, chúng ta cũng không thể trở thành công ty trăm triệu được. Nhưng TBG của chúng ta là các sản phẩm thiết kế mà khách hàng của mình tạo ra trên hệ thống. Cái chúng ta bán không phải là “công cụ thiết kế”, sản phẩm cuối cùng chúng ta bán là “thời gian” của khách hàng từ lúc có nhu cầu thiết kế đến lúc họ có một sản phẩm thiết kế ưng ý được tạo ra bằng DesignBold, đó mới là TBG của DesignBold, nếu khách hàng không trải nghiệm dịch vụ, không tạo ra được thiết kế đẹp, đó là một sự thất bại tiềm ẩn.”

Sau đó mình cho cả team xem bức ảnh the Kafe, cả team im lặng một hồi lâu, chắc mọi người đã hiểu hơn TBG của DesignBold là gì.

Tế Bào Gốc của startup là vô cùng quan trọng, con đường startup cũng như 1 cuộc đua, rất dài và chông gai, ở mỗi giai đoạn sẽ nhiều chướng ngại vật và chúng ta sẽ phải thay đổi chiến thuật liên tục trên trên đường đua, nhưng đừng bao giờ đánh mất Tế Bào Gốc của mình nhé.

Đăng kí tìm hiểu chương trình TFI — khóa 6 tại đây: http://topi.ca/tfibatch6j
Link event: https://www.facebook.com/events/302504193496771/?fref=ts